«Ξεχάστε τα ρεπό» – Ντόμινο προβλημάτων από την έλλειψη προσωπικού στον τουρισμό

Υπερωρίες, απλήρωτα ρεπό και ψυχολογική πίεση καταγγέλλουν εργαζόμενοι, ενώ οι επιχειρήσεις ψάχνουν εναγωνίως προσωπικό. Επιστρατεύονται ανήλικοι για να καλυφθούν τα κενά

Μιλήσαμε την ημέρα που είχε ρεπό. Ήταν το πρώτο που έπαιρνε μετά από δύο εβδομάδες. «Όταν είναι high season, ξεχάστε τα ρεπό. Έτσι μας είπαν», τόνισε η Βασιλική*. Η 23χρονη άφησε για λίγους μήνες τη σταθερή δουλειά της σε πόλη της ηπειρωτικής Ελλάδας και πήγε στην Κρήτη για να εργαστεί «σεζόν» σε ένα ξενοδοχείο με σκοπό να αποταμιεύσει κάποια χρήματα. Η τουριστική κίνηση δεν έχει κορυφωθεί ακόμα και η ίδια είναι πολύ κοντά στο να μετανιώσει την επιλογή της αυτή. Βασική αιτία, όπως είπε, είναι η έλλειψη προσωπικού, η οποία έχει ως αποτέλεσμα λίγα άτομα να επωμίζονται δυσανάλογο φόρτο εργασίας. «Δεν επαρκούν οι εργαζόμενοι και τα πόστα είναι πολλά. Για να πάρω ρεπό, η συνάδελφός μου δούλευε μόνη της στην παραλία, καλύπτοντας και μια εξέδρα που έχουμε και το εστιατόριο. Ένα άτομο μόνο και για τις παραγγελίες και το σέρβις», ανέφερε.

Η καθημερινότητα της Βασιλικής είναι χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατεί σε πολλά ξενοδοχεία, όχι μόνο στην Κρήτη αλλά στους περισσότερους τουριστικούς προορισμούς ανά την Ελλάδα, όπου το έλλειμμα σε ανθρώπινο δυναμικό έχει προκαλέσει σημαντικά προβλήματα σε εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, το 2022 περισσότερες από μία στις πέντε θέσεις στα ξενοδοχεία δεν καλύφθηκαν. Φέτος, σύμφωνα με γνώστες του χώρου, το πρόβλημα αναμένεται να οξυνθεί.

Πριν καν μπει ο Ιούνιος, τα βλέμματα στράφηκαν στις επιπτώσεις αυτού του προβλήματος όταν το φως της δημοσιότητας είδαν καταγγελίες από την Κρήτη. Εργαζόμενοι κατηγόρησαν συγκεκριμένα ξενοδοχεία ότι τους ζήτησαν να υπογράψουν συμφωνητικά που προβλέπουν ρήτρες κάποιων χιλιάδων ευρώ σε περίπτωση που παραιτηθούν ή αναφέρουν σε συνάδελφό τους τις μισθολογικές τους αποδοχές.

Υπερωρίες και ψυχολογική πίεση
«Θεωρούν πως θα κρατήσουν το προσωπικό να μην φύγει, υποχρεώνοντας τους εργαζόμενους να κάνουν κάτι παράνομο», σχολίασε μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος του Σωματείου Μαγείρων και Ζαχαροπλαστών του νομού Ηρακλείου και γενικός γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Ηρακλείου, Νεκτάριος Μωυσάκης. Όπως ανέφερε, το μισθολογικό τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί, αλλά οι συνθήκες εργασίας έχουν επιδεινωθεί λόγω της έλλειψης προσωπικού. «Κάθε εργαζόμενος βγάζει δουλειά δύο – τριών ατόμων για να καλύψει κενές θέσεις. Η πίεση, τόσο η σωματική όσο και η ψυχολογική, το εργασιακό μπούλινγκ και η λεκτική βία απομακρύνουν τους νέους εργαζόμενους και ωθούν τους παλαιότερους να φύγουν και αυτοί με την πρώτη ευκαιρία».

Ο κ. Μωυσάκης υποστηρίζει ότι στη φυγή πολλών εργαζομένων συνέβαλαν και άλλοι λόγοι, όπως η συρρίκνωση της τουριστικής σεζόν, μέτρα που ελήφθησαν την περίοδο της κρίσης, όπως το δικαίωμα των εργαζόμενων που δουλεύουν σεζόν να λαμβάνουν το ταμείο ανεργίας μόνο για τρεις μήνες, και τέλος ο κορωνοϊός.

Κάθε χρόνο και χειρότερα
Η Βασιλική ανέφερε πως η συμφωνία που είχε κάνει ήταν για οκτώ με 10 ώρες, κάτι που τείνει ήδη να καταστρατηγηθεί. «Όταν έχει δουλειά και δεν υπάρχουν άτομα, δεν μπορείς να τα αφήσεις όλα και να φύγεις», σημείωσε.

Ο Τάσος** εργάζεται 34 χρόνια ως μάγειρας. «Φέτος είναι τρεις φορές χειρότερα απ’ ό,τι ήταν τα προηγούμενα χρόνια. Αναγκαστικά δουλεύουμε 12-14 ώρες την ημέρα, επειδή έχει φύγει πολύ προσωπικό. Από τους μάγειρες που δουλεύαμε πέρσι μαζί, οι πέντε έχουν φύγει στο εξωτερικό, στην Ολλανδία και τη Γερμανία», δήλωσε. Μάλιστα περιέγραψε πως η κατάσταση έχει φτάσει σε τέτοιο κακό σημείο, που πλέον τα ξενοδοχεία ανταγωνίζονται μεταξύ τους και προσπαθούν να «κλέψουν» εργαζομένους το ένα από το άλλο, προσφέροντας τους καλύτερες απολαβές. Έχοντας φτάσει σχεδόν τα 50 του χρόνια, ο ίδιος ενδιαφέρεται περισσότερο για τις συνθήκες εργασίας και τη σταθερότητα, παρά για τον μισθό. «Οι υπερωρίες πληρώνονται, αλλά αν δεν πάρεις ένα ρεπό να ξεκουραστείς, δεν βλέπεις φως», είπε χαρακτηριστικά.

«Βροχή» οι καταγγελίες
Οι παραβιάσει των εργασιακών δικαιωμάτων μεταφράζονται σε σωρεία καταγγελιών που φτάνουν στο γραφείο της Μαρίας Περυσινάκη, προϊσταμένης του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας του Ηρακλείου Κρήτης. «Οι καταγγελίες είναι υπερβολικά πολλές και οι περισσότερες αφορούν υπερωριακή απασχόληση ή απλήρωτα ρεπό», σημείωσε, προσθέτοντας πως κάποιοι εργαζόμενοι καταγγέλλουν επίσης κακή συμπεριφορά, ενώ νεότερες γυναίκες, συχνά ανήλικες, καταγγέλλουν σεξουαλικές παρενοχλήσεις.

Μιλώντας στην «Κ», η κ. Περυσινάκη επισημαίνει πως το προσωπικό της υπηρεσίας, μόλις πέντε ελεγκτές για τον νομό Ηρακλείου, δεν επαρκούν για τους ελέγχους και πως απαιτείται ο τριπλάσιος αριθμός εργαζομένων για να εξυπηρετηθούν οι ογκοδέστατοι φάκελοι καταγγελιών στο χρονικό διάστημα που ορίζεται να διερευνηθούν.

Επιστρατεύονται ανήλικοι για να καλυφθούν τα κενά
Αυτό που παρατηρεί έντονα την περίοδο αυτή η προϊσταμένη της Επιθεώρησης Εργασίας είναι ο μεγάλος αριθμός ανηλίκων, άνω των 15 ετών, που προσέρχονται στην υπηρεσία ώστε να εκδώσουν βιβλιάρια εργασίας για να μπορέσουν να δουλέψουν σε ξενοδοχεία. Όπως επισημαίνει, υπάρχουν πολλοί περιορισμοί στην εργασία των ανηλίκων και ουσιαστικά αυτά που τους επιτρέπονται είναι να απασχοληθούν κυρίως ως βοηθοί σερβιτόρων, βοηθοί στο μπουφέ και υπάλληλοι υποδοχής. Η ίδια εκτιμά πως μέχρι το τέλος της σεζόν θα έχουν εκδοθεί πάνω από 1.500 βιβλιάρια για ανηλίκους, καθώς στον νομό οι επιχειρήσεις τουρισμού δεν μπορούν να βρουν εργαζόμενους.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου, Νίκος Χαλκιαδάκης, επιβεβαιώνει την τάση αυτή αναφέροντας πως στο δικό του ξενοδοχείο, παιδιά πολλών εργαζομένων, κυρίως από 16 έως 18 ετών, εργάζονται για ένα τρίμηνο βοηθώντας στο σέρβις.

«Κάθε ημέρα φεύγουν»
Όπως δηλώνει ο ίδιος, η έλλειψη προσωπικού για την Κρήτη φτάνει περίπου τις 2.500 θέσεις, νούμερο που ισοδυναμεί με το 10% των αναγκών. «Δεν γνωρίζουμε τον λόγο, γιατί δεν επιστρέφουν. Μας απασχολεί πάρα πολύ», σημείωσε ο κ. Χαλκιαδάκης, σχολιάζοντας πως γίνονται παραβιάσεις ωραρίου όταν δεν «βγαίνουν» οι βάρδιες. «Σίγουρα κόβονται ρεπό, αλλά αυτά πληρώνονται όλα», διευκρίνισε, προσθέτοντας πως πλέον υπάρχει μεγάλο ζήτημα με τη φυγή εργαζομένων στη διάρκεια της τουριστικής περιόδου. «Φτάσαμε να μην μπορούμε να κάνουμε μια παρατήρηση και φεύγουν. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση και έτσι η εύρεση εργασίας είναι εύκολη. Κάθε ημέρα φεύγουν», σημείωσε χαρακτηριστικά. Ερωτηθείς ωστόσο για τις καταγγελίες εργαζομένων για ρήτρες που φέρεται να έβαλαν ξενοδοχεία για να μειώσουν τις διαρροές προσωπικού, απάντησε πως οι συμπεριφορές αυτές είναι κατακριτέες και σίγουρα δεν βοηθούν την κατάσταση.

Όπως δήλωσε, οι ξενοδόχοι πλέον στρέφουν το βλέμμα τους σε εργαζομένους από το εξωτερικό, ελπίζοντας πως το κράτος θα κάνει όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για να μπορέσουν να προσλάβουν άτομα από άλλες χώρες και να καλύψουν τα κενά.

*,** Έχουν χρησιμοποιηθεί ψευδώνυμα για την προστασία της ταυτότητας των εργαζομένων. Τα στοιχεία τους βρίσκονται στη διάθεση της «Κ». https://www.kathimerini.gr/