Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα μιας νέας έρευνας της Θαλάσσιας Μεσογειακής Πρωτοβουλίας της WWF για τη Μεσόγειο θάλασσα.
Σύμφωνα με τη νέα έρευνα της Θαλάσσιας Μεσογειακής Πρωτοβουλίας του WWF που δημοσιεύθηκε σήμερα, μόλις το 1,27% της συνολικής έκτασης της Μεσογείου προστατεύεται αποτελεσματικά, μέσω της ορθής και ολοκληρωμένης εφαρμογής σχεδίων διαχείρισης, παρά τη δέσμευση που είχαν κάνει το 2010 οι χώρες της Μεσογείου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ότι θα προστατέψουν το 10% της Μεσογείου, θεσπίζοντας ένα αποτελεσματικό και λειτουργικό σύστημα Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (ΘΠΠ).
Με άλλα λόγια, μέσω της νέας αυτής έρευνας, τονίζεται πως το μεγαλύτερο μέρος της θαλάσσιας περιοχής της Μεσογείου παραμένει εκτεθειμένο, χωρίς καμία θωράκιση ή πρόβλεψη για προστασία, απέναντι σε απειλές που εντείνονται όλο και περισσότερο. Μάλιστα, το κόστος της αποτυχίας των κρατών της Μεσογείου να προστατέψουν τη μοναδική θαλάσσια βιοποικιλότητα της περιοχής αποτιμάται σε 5,6 τρισ. δολάρια.
Στο πλαίσιο αυτό, το WWF απευθύνει έκκληση στις κυβερνήσεις να θέσουν άμεσα πιο φιλόδοξους στόχους προστασίας του παράκτιου και θαλάσσιου χώρου, προωθώντας με αυτό τον τρόπο, τη θέσπιση ενός μεσογειακού και συνεκτικού δικτύου ΘΠΠ.
Η Μεσόγειος, αν και αποτελεί μόλις το 0,8% των παγκόσμιων θαλασσών σε όγκο, φιλοξενεί έναν εντυπωσιακό αριθμό ειδών και θεωρείται μία από τις 25 πιο σημαντικές περιοχές συγκέντρωσης βιοποικιλότητας παγκοσμίως.
Ωστόσο, ο θαλάσσιος πλούτος της βρίσκεται κυριολεκτικά στα όρια της κατάρρευσης, εξαιτίας μιας σειράς ασφυκτικών και μακροχρόνιων ανθρωπογενών πιέσεων, όπως οι μη βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές, η πλαστική και χημική ρύπανση και η κλιματική κρίση, που απειλούν το μέλλον του θαλάσσιου οικοσυστήματος της Μεσογείου με υποβάθμιση.
Όλα τα παραπάνω κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου όχι μόνο για τον μοναδικό θαλάσσιο φυσικό πλούτο της Μεσογείου, αλλά και για τη ζωή και την ευημερία εκατομμυρίων ανθρώπων και τοπικών κοινωνιών της περιοχής.
Η προστασία των θαλασσών στην Ελλάδα
Η χώρα μας έχει εντάξει το 20,1% των θαλασσών της στο Δίκτυο Natura 2000, με σκοπό να προστατέψει μοναδικά είδη που απειλούνται με εξαφάνιση (π.χ. Μεσογειακή φώκια, φυσητήρας), αλλά και οικότοπους που συμβάλλουν στην οικολογική ισορροπία (π.χ. λιβάδια Ποσειδωνίας).
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, μόλις το 3% των ελληνικών ΘΠΠ διαθέτουν συγκεκριμένα και νομικά δεσμευτικά μέτρα που ρυθμίζουν ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στις θάλασσες, όπως η αλιεία, η θαλάσσια κυκλοφορία και ο τουρισμός.
«Σε καμία ελληνική Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή δεν εφαρμόζονται επαρκή και αποτελεσματικά μέτρα διαχείρισης, με συγκεκριμένους στόχους προστασίας και σχέδια δράσης, ώστε να μπορεί κανείς να εκτιμήσει την αποτελεσματικότητά τους ως προς την προστασία του θαλάσσιου πλούτου.
Με άλλα λόγια, είναι αντιφατικό να καμαρώνουμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ελληνικών θαλασσών έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000 τη στιγμή που έχουμε αφήσει τις συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές εκτεθειμένες σε κάθε είδους απειλή», δήλωσε ο Κωνσταντίνος Λιαρίκος, επικεφαλής περιβαλλοντικού προγράμματος, WWF Ελλάς.
Το 2020 είναι μία χρονιά ορόσημο, καθώς όλες οι χώρες του κόσμου θα κληθούν να λάβουν σημαντικές αποφάσεις για τη διατήρηση και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και την ενίσχυση των οικοσυστημικών υπηρεσιών για έναν υγιή πλανήτη με οφέλη για όλους τους ανθρώπους.
Το WWF Ελλάς επισημαίνει ότι αν η χώρα μας δεν θέλει να μείνει ουραγός στη διεθνή προσπάθεια που καταβάλλεται για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, θα πρέπει άμεσα να δημιουργήσει ένα συνεκτικό δίκτυο ΘΠΠ, να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης βασισμένα στην οικοσυστημική προσέγγιση και συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Το παράδειγμα της Γυάρου ως ΘΠΠ
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2013, με μια σειρά εταίρους και φορείς το WWF Ελλάς δουλεύει στην περιοχή της Γυάρου, με στόχο να δημιουργήσει μία πρότυπη ΘΠΠ με σεβασμό στις ανθρώπινες δραστηριότητες της περιοχής και το περιβάλλον.
Η Γυάρος αποτελεί μέρος του δικτύου Natura 2000, αφού φιλοξενεί το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της Μεσογειακής φώκιας, καθώς και μοναδικούς θαλάσσιους οικοτόπους όπως ποσειδωνίες και τραγάνες.
Για πρώτη φορά στη χώρα μας, τα διαχειριστικά μέτρα έχουν σχεδιαστεί από κοινού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (αλιείς, τοπική αυτοδιοίκηση, Πολιτεία, ερευνητικά ινστιτούτα, αναπτυξιακοί φορείς, πανεπιστήμια και ΜΚΟ), βάσει των αρχών της οικοσυστημικής προσέγγισης και της θαλάσσιας χωροταξίας, αποτελώντας ένα θετικό παράδειγμα για άλλες σημαντικές θαλάσσιες περιοχές στη Ελλάδα και τη Μεσόγειο.
Ως αποτέλεσμα, τον Ιούλιο του 2019, η Γυάρος θεσμοθετήθηκε κι επίσημα από το ελληνικό κράτος ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή.
Mε όραμα μία «Νέα Συμφωνία για τη Φύση και τον Άνθρωπο»* που πρέπει να συναφθεί, το WWF καλεί τις κυβερνήσεις να θέσουν πιο φιλόδοξους στόχους προστασίας για τον παράκτιο και θαλάσσιο χώρο, εξασφαλίζοντας έτσι, ένα καλύτερο αύριο για όλους μας.
