«Βρέθηκαν» τα πρώτα θραύσματα της πρόσκρουσης που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους

Άθικτα θραύσματα του αστεροειδή ή κομήτη που προκάλεσε την εξαφάνιση των δεινοσαύρων φέρονται να βρέθηκαν στις ΗΠΑ, μια ανακάλυψη που, εφόσον επιβεβαιωθεί, δίνει νέα τροπή στις έρευνες για το κεφάλαιο που άνοιξε στην ιστορία της Γης πριν από 66 εκατ. χρόνια.

Ανασκαφή στην περιοχή Τάνις στη Βόρεια Ντακότα, περίπου 3.000 χιλιόμετρα από τον κρατήρα της πρόσκρουσης στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού, έφερε στο φως μικροσκοπικά σφαιρίδια που σύμφωνα με τους ερευνητές αποσπάστηκαν από το διαστημικό αντικείμενο που προκάλεσε την καταστροφή.

Έφεραν επίσης στο φως το απολιθωμένο πόδι ενός διαμελισμένου δεινόσαυρου, ο οποίος δεν αποκλείεται να σκοτώθηκε εκείνη την ολέθρια ημέρα.

Τα ευρήματα δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμα στον επιστημονικό Τύπο, ωστόσο ο Ρόμπερτ ΝτεΠάλμα του Πανεπιστημίο του Μάντσεστερ, επικεφαλής της ανασκαφής, παρουσίασε την έρευνα σε διάλεξη στο Κέντρο Διαστημικής Πτήσης «Γκόνταρντ» της NASA.

Τα ευρήματα παρουσιάζονται επίσης στο ντοκιμαντέρ Dinosaurs: The Final Day, με αφηγητή τον φυσιοδίφη σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο, το οποίο θα προβληθεί στο BBC στις 15 Απριλίου.

Θραύσματα γυαλιού

Το Τάνις έγινε γνωστό το 2019 χάρη σε άρθρο του περιοδικού New Yorker, το οποίο παρουσίαζε την περιοχή ως θαυμαστό νεκροταφείο ζώων και φυτών που σκοτώθηκαν από το κοσμικό χτύπημα.

Εκείνη τη χρονιά, ο ΝτεΠάλμερ δημοσίευσε μελέτη στο PNAS στην οποία παρουσίαζε τα γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής, η οποία βρισκόταν τότε στις όχθες ενός εξαφανισμένου πια ποταμού και πιθανότατα χτυπήθηκε από το τερατώδες τσουνάμι που προκάλεσε η πρόσκρουση. Σύμφωνα με τη μελέτη, σφαιρίδια γυαλιού που βρέθηκαν παγιδευμένα στα βράγχια ψαριών είναι συντρίμμια της πρόσκρουσης που εκτινάχθηκαν ψηλά στην ατμόσφαιρα, στερεοποιήθηκαν και έπεσαν πίσω στη Γη.

Τα ευρήματα όμως δεν έπεισαν όλους τους ειδικούς.

Τώρα, ο ΝτεΠάλμα παρουσιάζει νέα ευρήματα από τη συνεχιζόμενη ανασκαφή. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι ίσως τα μικροσκοπικά σφαιρίδια γυαλιού που έτυχε να προσγειωθούν πάνω σε ρετσίνι δέντρων και βρέθηκαν παγιδευμένα σε κεχριμπάρι.

Τα περισσότερα σφαιρίδια προέρχονταν από τον φλοιό της Γης που εκτινάχθηκε στην πρόσκρουση, δείχνει η παρουσία υψηλών επιπέδων ασβεστίου και στρόντιου.

Βρέθηκαν όμως και δύο σφαιρίδια με «εντελώς διαφορετική» σύσταση, όπως ανέφερε ο ΝτεΠάλμα στη διάλεξή του. Τα σφαιρίδια περιείχαν υψηλά επίπεδα σιδήρου, χρώμιου και νικελίου, στοιχεία που παραπέμπουν σε αστεροειδή. Αν το συμπέρασμα επιβεβαιωθεί, διαψεύδει οριστικά το σενάριο ότι το αντικείμενο ήταν κομήτης.

«Το να βλέπουμε με τα μάτια μας ένα κομμάτι του ενόχου είναι ανατριχιαστική εμπειρία» σχολίασε ο ΝτεΠάλμα σύμφωνα με τους New York Times που παρακολούθησαν τη διάλεξη.

«Όλες τα ευρήματα, όλα τα χημικά δεδομένα της μελέτης, αποτελούν ισχυρή ένδειξη ότι αυτό που κοιτάζουμε είναι ένα κομμάτι της βολίδας, του αστεροειδή που έφερε το τέλος των δεινοσαύρων» δήλωσε στο BBC ο καθηγητής Φιλ Μάνινγκ, επιβλέπων του ΝτεΠάλμα στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.

Διαμελισμένος δεινόσαυρος

Εκτός από τα σφαιρίδια, οι ερευνητές ανακάλυψαν και μια πληθώρα απολιθωμάτων, ανάμεσά τους το άριστα διατηρημένο πόδι ενός χορτοφάγου δεινόσαυρου του γένους Thescelosaurus.

Το πόδι βρέθηκε μόνο του, αποκομμένο από το υπόλοιπο σώμα, και δεν έφερε ενδείξεις τραύματος από θηρευτές ή ασθένεια. Οι ερευνητές εικάζουν ότι το ερπετό σκοτώθηκε την ημέρα της πρόσκρουσης, ίσως από το βίαιο τσουνάμι που πλημμύρισε το Τάνις.

«Είναι σαν CSI για δεινόσαυρους» είπε ο ΝτεΠάλμα. «Ως επιστήμονας, δεν θα ισχυριστώ πως ‘Ναι, είναι 100% σίγουρο ότι βρήκαμε ένα ζώο που πέθανε στην πρόσκρουση’. Είναι όμως συμβατά τα ευρήματα; Ναι» υποστήριξε.

Οι New York Times ζήτησαν τη γνώμη του Στιβ Μπρουσάτ, παλαιοντολόγου του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου ο οποίος εργάστηκε ως σύμβουλος για το ντοκιμαντέρ του BBC. Δήλωσε βέβαιος ότι τα ψάρια που είχαν σφαιρίδια στα βράγχια πέθαναν τη μέρα της καταστροφής, διατηρεί όμως επιφυλάξεις για το ισχύει το ίδιο και για τον διαμελισμένο δεινόσαυρο.

«Είναι εύλογη ερμηνεία αλλά δεν έχει αποδειχθεί πέρα από κάθε αμφιβολία στη βιβλιογραφία» είπε.

Πιο ενθουσιώδης ήταν ο Νιλ Λάντμαντ, επιμελητής του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη, ο οποίος επισκέφθηκε το Τάνις το 2019 και είναι πεπεισμένος ότι η ανασκαφή αποτυπώνει την κατακλυσμιαία καταστροφή.

Τα ευρήματα, εξάλλου, δείχνουν να στηρίζουν μελέτη που δημοσίευσε το 1998 ο Φρανκ Κάιτ, γεωχημικός του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, υποστηρίζοντας ότι ανέσυρε θραύσμα της βολίδας από γεώτρηση στη Χαβάη, περισσότερο από 8.000 μακριά από τον κρατήρα της πρόσκρουσης.

Οι νέες έρευνες «βρίσκονται σε συμφωνία με αυτά που μας έλεγε πριν από χρόνια ο Φρανκ Κάιτ» δήλωσε ο ΝτεΠάλμα.

Ο ίδιος ο Κάιτ όμως παραμένει επιφυλακτικός για το συμπέρασμα ότι τα γυάλινα σφαιρίδια είναι όντως κομμάτια της βολίδας. «Προσωπικά πιστεύω ότι οποιοδήποτε μετεωριτικό υλίκό θα ήταν εξαιρετικά σπάνιο και απίθανο να βρεθεί μέσα στους τεράστιους όγκους εκτιναγμένου υλικού σε αυτή την τοποθεσία» είπε στους New York Times.

«Ίσως όμως οι ερευνητές στάθηκαν τυχεροί».