Νέα δεδομένα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δημιουργεί η «μονομαχία» τεσσάρων γύρων που έγινε σε ζωντανή μετάδοση, μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας, στην Άγκυρα, μετά τις συνομιλίες των δύο αντιπροσωπειών.
Η Ελλάδα προσήλθε στη συνάντηση με εποικοδομητική διάθεση αλλά η εντολή προς τον Νίκο Δένδια ήταν ότι, εφόσον προκληθεί, να απαντήσει στον ίδιο τόνο, επισήμαναν πηγές του Μαξίμου.
Η ελληνική πλευρά μετέβη στην Άγκυρα, γνωρίζοντας ότι είναι πιθανό η τουρκική πλευρά να «εντάξει» τη συνάντηση στην επιχείρηση δημοσίων σχέσεων στην οποία έχει αποδυθεί με κύριο στόχο τη Δύση. Γι’ αυτό και είχε επιλεγεί να αναγνωσθεί μια δήλωση που απλώς θα απαριθμεί τις βασικές ελληνικές θέσεις. Ωστόσο, στην πρωτολογία του ο κ. Τσαβούσογλου έκανε και αναφορά σε τουρκική μειονότητα και σε ανάγκη να αποφεύγονται οι προκλήσεις, κάτι που δεν μπορούσε να αφεθεί ασχολίαστο.
Η στάση του κ. Δένδια κρίνεται απολύτως επιβεβλημένη, καθώς έθεσε οριστικά στο περιθώριο το φοβικό σύνδρομο, όπου η Άγκυρα φωνάζει και η Αθήνα προσπαθεί να διατηρήσει την ευγένειά της απέναντι σε κάθε πρόκληση. Παράλληλα, δε, έδωσε τέλος στην υποκρισία στις διμερείς επαφές που επικρατούσε για πολλά χρόνια, προτάσσοντας την ειλικρίνεια που πρέπει να κυριαρχήσει από εδώ και πέρα.
Η επόμενη ημέρα
Το ερώτημα, πλέον, που πλανάται είναι το εξής: «και τώρα τι;»
Στην Αθήνα είναι σαφές ότι ο τουρκικός εκνευρισμός θα εκδηλωθεί με κάποιον τρόπο, αν και είναι ασαφές πώς.
Η ένταση και το εύρος αυτής της τουρκικής απάντησης, δε, θα δώσει και ένα στίγμα, κατά πόσο μπαίνουμε σε μια νέα φάση έντασης ή αν το «δημόσιο ξεκαθάρισμα» του κ. Δένδια με τον κ. Τσαβούσογλου θα είναι εφαλτήριο για μια πιο «ειλικρινή» προσέγγιση τις επόμενες εβδομάδες, με το βλέμμα και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στο τέλος Ιουνίου.
Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνεται ότι με τις δηλώσεις Δένδια – Τσαβούσογλου άνοιξαν τα χαρτιά και από τις δύο πλευρές. Για να γίνει εποικοδομητικός διάλογος θα πρέπει προηγουμένως να διαμορφωθεί κοινά αποδεκτή βάση και αυτή δεν μπορεί να είναι άλλη από το διεθνές δίκαιο και τον σεβασμό των κανόνων καλής γειτονίας.
Το επόμενο διπλωματικό βήμα που αναμένει η Αθήνα από την Αγκυρα είναι η πρόσκληση για τον 63ο γύρο των διερευνητικών επαφών και παράλληλα τη συζήτηση ΜΟΕ σε επίπεδο στρατιωτικών αντιπροσωπειών.
Πάντως, αρκετοί αναλυτές εκτιμούν πως το προσεχές διάστημα οι τουρκικοί λεονταρισμοί θα πρέπει να θεωρούνται δεδομένοι προκειμένου να «ντοπαριστεί» η κοινή γνώμη, κάτι που διαφαίνεται από τις πρώτες αντιδράσεις που χαρακτηρίζονται τουλάχιστον σπασμωδικές.
Ο Ερντογάν έστειλε φρεγάτα στην Ανατολική Μεσόγειο
Στο πλαίσιο αυτό, εκτός από τα τουρκικά ΜΜΕ τα οποία συντάσσονται πλήρως με τη στάση του Ερντογάν και «βλέπουν» νίκη του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο διπλωματικό και επιχειρησιακό πεδίο η Άγκυρα φαίνεται πως αναζητά ήδη διέξοδο.
Το μεσημέρι της Παρασκευής, η γείτονα προχώρησε μια πρώτη επί του πεδίου αμφισβήτηση της Συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου.
Την Πέμπτη, είχε εκδοθεί ελληνική NAVTEX 260/21 για ερευνητικές δραστηριότητες του γαλλικού ωκεανογραφικού σκάφους L’ ATALANTE στο Νοτιοανατολικό Κρητικό πέλαγος και στη Μεσόγειο σε συγκεκριμένα σημεία για τις 15, 16,17 και 18 Απριλίου.
Η περιοχή στην οποία πλέει και πραγματοποιεί τις έρευνες του το γαλλικό σκάφος είναι εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας που έχει οριοθετηθεί με τη Συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου και σε δυο σημεία ανατολικά της γραμμής οριοθέτησης.
Είναι όμως περιοχή την οποία αμφισβητεί η Τουρκία και θεωρεί αυθαίρετα τουρκική υφαλοκρηπίδα και βάσει του τουρκολιβυκού μνημονίου και με τον αυθαίρετο μονομερή ορισμό συντεταγμένων τις οποίες έχει καταγράψει σε επιστολή της στον ΟΗΕ τον περασμένο Μάρτιο, ως εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της.
Το μεσημέρι της Παρασκευής, οι τουρκικές Αρχές εξέδωσαν δική τους NAVTEX( 0313/21) με την οποία δηλώνουν ότι η ελληνική NAVTEX είναι άκυρη καθώς «εκδόθηκε από αναρμόδιο Σταθμό, εμπίπτει σε περιοχή της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και σε περιοχή που η ευθύνη έκδοσης NAVTEX ανήκει στον σταθμό της Αττάλειας».
Πάντως, σύμφωνα με το «Open», μόλις η Ελλάδα εξέδωσε σχετική NAVTEX, η Τουρκία έστειλε και φρεγάτα στην ευρύτερη περιοχή και ζήτησε από το γαλλικό πλοίο να αποχωρήσει. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, πλοίο του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού παρακολουθεί από την πρώτη στιγμή όλες τις κινήσεις στην περιοχή, καθώς η ελληνική πλευρά θεωρεί πως το πλοίο βρίσκεται σε ύδατα δικής της ευθύνης, αφού η περιοχή εμπίπτει στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Οργή κατά των Τουρκοκυπρίων
Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν -σε μια ασυνήθιστη κίνηση- τα έβαλε και με τους Τουρκοκύπριους.
Μία απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου των Κατεχόμενων, με την οποία ακυρώνεται η αρμοδιότητα του «Γραφείου Θρησκευμάτων» να διεξάγει μαθήματα αποστήθισης του κορανίου, ήταν αρκετή για να επισκιάσει τη χθεσινή επίσκεψη του τούρκου υπουργού Εξωτερικών στην κατεχόμενη Κύπρο για συντονισμό με την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων ενόψει Πενταμερούς.
Η απόφαση για απαγόρευση της διδαχής του κορανίου, η οποία μάλιστα λήφθηκε με το σκεπτικό της προστασίας της κοσμικότητας της τουρκοκυπριακής κοινότητας, εξόργισε τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος σε δηλώσεις απείλησε ευθέως πως αν οι Τουρκοκύπριοι δεν διορθώσουν το «λάθος», τότε η Τουρκία θα προχωρήσει σε μέτρα «άλλου χαρακτήρα».
Ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε, επίσης, ότι έδωσε ρητές εντολές στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να συζητήσει το θέμα με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ, ενώ προανήγγειλε την κάθοδο και του Φουάτ Οκτάι στην Κύπρο, για να διασφαλίσει ότι πραγματοποιούνται τα κατάλληλα βήματα για την διόρθωση αυτού του ζητήματος.
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, η νέα παρέμβαση Ερντογάν επέφερε πρωτοφανείς αντιδράσεις της πλειοψηφίας των τουρκοκυπριακών κομμάτων. Ο τέως ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί σε ανακοίνωση του αναφέρει ότι παρακολουθεί με μεγάλη θλίψη και αγανάκτηση τα απειλητικά λόγια του Τούρκου προέδρου. Η προσέγγιση του Ερντογάν, σημειώνει ο Μουσταφά Ακιντζί, εκφράζει ανοικτά ότι βλέπει την «βόρεια Κύπρο» ως επαρχία της Τουρκίας.
Εντονότερη ήταν η στάση του κόμματος Κοινοτικής Δημοκρατίας, του οποίου ο ηγέτης Τζεμάλ Όζγιγιτ δεν παρευρέθηκε στην σύσκεψη κομμάτων υπό τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου για την προετοιμασία της Πενταμερούς διάσκεψης για την Κύπρο. Σε ανακοίνωσή του, εξάλλου, το Ρεμπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα τονίζει ότι η προσέγγιση πως ό,τι ισχύει στην Τουρκία θα ισχύει και στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Πρέπει να σημειωθεί τέλος ότι δεκάδες τουρκοκύπριοι πολιτικοί, δικηγόροι, αλλά και απλοί πολίτες εκφράζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αγανάκτηση για τις δηλώσεις Ερντογάν.
