Θέσεις της ΕΔΕΥΑ για τις πρόσφατες εξελίξεις στο θέμα κεντρικής διαχείρισης του νερού, με αφορμή την παγκόσμια Ημέρα

To 1992 η 22α Μαρτίου καθιερώθηκε από τον Ο.Η.Ε. ως Παγκόσμια Ημέρα του Νερού. Κι ενώ η φετινή Ημέρα Νερού έχει ως κεντρικό της σύνθημα την επιτάχυνση της αλλαγής, υπονοώντας προφανώς την επιτάχυνση της προσπάθειας όλων των εμπλεκομένων μερών και της κοινωνίας για την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων, στη χώρα μας όχι απλώς δεν έχουμε επιτάχυνση της αλλαγής, αλλά οπισθοδρόμηση.
Κι αυτό γιατί με νομοσχέδιο που μόλις χθες ψηφίσθηκε οι υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών ύδατος υπάγονται πλέον στην εποπτεία, την ρύθμιση και τον έλεγχο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) που μετονομάζεται σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), αφού εκτός από την ενέργεια αναλαμβάνει ως ρυθμιστικό αντικείμενο και το νερό και τα απόβλητα.
Δυστυχώς, η Παγκόσμια Ημέρα Νερού στη χώρα μας, συμπίπτει με την αμφισβήτηση της δημόσιας διαχείρισης του νερού, παρά τις επανειλημμένες αποφάσεις του ΣτΕ και την ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία, αφού με τις διατάξεις του νέου νόμου και παρά τις διαβεβαιώσεις του αρμόδιου Υπουργού και τις αλλαγές σε κάποιες διατάξεις, δρομολογείται η ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών της διαχείρισης των υπηρεσιών ύδατος. Κι αυτό, διότι ο τομέας υδάτων υπάγεται σε Ρυθμιστική Αρχή και μάλιστα στην ΡΑΕ η οποία εξ ορισμού ρυθμίζει ανταγωνιστικό πεδίο και αγορά, και η οποία ΡΑΕ μάλιστα όπως και ο Πρόεδρος της και οι εργαζόμενοί της διατείνονται είναι υποστελεχωμένη και άρα δεν μπορεί να διεκπεραιώσει αποτελεσματικά το νέο αντικείμενο που της ανατίθεται.
Η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. κατέθεσε τις απόψεις της ως θεσμικός συνομιλητής της Πολιτείας και θεσμικός εκπρόσωπος 123 Δ.Ε.Υ.Α. τόσο στη διαβούλευση του ψηφισθέντος νομοσχεδίου όσο και στην ακρόαση φορέων στη Βουλή, αλλά και στο δημόσιο διάλογο με ανακοινώσεις και Δελτία Τύπου, ενώ σε συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ζήτησε την απόσυρση του νομοσχεδίου χωρίς να εισακουσθεί τόσο αυτή όσο και η Τοπική Αυτοδιοίκηση γενικότερα, οι εργαζόμενοι, αλλά και οι κοινωνικοί, επιστημονικοί και περιβαλλοντικοί φορείς που ζήτησαν την απόσυρση του νομοσχεδίου.
Η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. θεωρεί ότι η θεσμική αυτή εξέλιξη όχι απλώς δεν θα αποτελέσει παράγοντα και συντελεστή βελτίωσης των υπηρεσιών ύδρευσης και της διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας μας, αλλά θα συμβάλλει χωρίς αμφιβολία στην αποδιοργάνωση του χώρου και την περαιτέρω αποδυνάμωση των παρόχων ύδρευσης και ιδίως των Δ.Ε.Υ.Α. που δεν έχουν ανάγκη από τον ασφυκτικό έλεγχο μιας Ρυθμιστικής Αρχής που παρακάμπτει το θεσμικό τους πλαίσιο, αλλά από ουσιαστική στήριξη και βοήθεια. Γιατί σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα όπως η υποστελέχωση που υπονομεύει την εύρυθμη λειτουργία τους και το υπέρογκο ενεργειακό κόστος το οποίο δεν είναι διαχειρίσιμο, για το οποίο δεν ευθύνονται, και για το οποίο δεν έχουν λάβει μέχρι σήμερα καμιά βοήθεια παρά μόνο υποσχέσεις που δεν έχουν υλοποιηθεί. Με άλλα λόγια, οι Δ.Ε.Υ.Α. που παρέχουν νερό και υπηρεσίες αποχέτευσης στην μισή Ελλάδα αυτή την στιγμή καταρρέουν με κύρια ευθύνη της Πολιτείας.
Η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. πρότεινε στην Πολιτεία, για να ενισχυθούν οι Δ.Ε.Υ.Α., να αξιοποιηθεί η μελέτη που ανατέθηκε από την DG REGIO και η οποία αποτύπωσε τα προβλήματα , τις αδυναμίες, αλλά και τις δυνατότητες 35 Δ.Ε.Υ.Α., και αντί της Ρυθμιστικής Αρχής να αναβαθμισθεί η Γενική Γραμματεία Υδάτων στο Υπουργείο Περιβάλλοντος ώστε να συμβάλει αποτελεσματικά στον έλεγχο, την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη διαχείριση των υδατικών πόρων και τη βελτίωση της λειτουργίας των παρόχων ύδατος.
Δυστυχώς, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος που τόσα χρόνια δεν ασχολήθηκε με τα πραγματικά προβλήματα των Δ.Ε.Υ.Α. αρκείται σ΄έναν προσχηματικό διάλογο, ενώ δεν γνωρίζει την κατάσταση και την λειτουργία των Δ.Ε.Υ.Α. όπως φάνηκε ξεκάθαρα και από την συζήτηση στη Βουλή κατά τη διαδικασία ψήφισης του νομοσχεδίου. Η άγνοια αυτή μόνο εγγύηση δεν αποτελεί για τη διόρθωση και εξάλειψη των παθογενειών που ισχυρίζεται συνεχώς ότι επιθυμεί.
Η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. θεωρεί ότι ο τομέας υδάτων είναι ζωτικής κοινωνικής, περιβαλλοντικής και αναπτυξιακής σημασίας για τη χώρα μας και οι 126 Δ.Ε.Υ.Α. αν ενισχυθούν, με την τεχνογνωσία και την εμπειρία που έχουν αποκτήσει στα παραπάνω από 40 χρόνια της λειτουργίας τους, έχουν σοβαρές προοπτικές να ανταποκριθούν και να διαχειρισθούν τις σύγχρονες προκλήσεις και απειλές όπως η κυκλική οικονομία, η κλιματική κρίση, η ψηφιακή οικονομία κ.α.
Για τον λόγο αυτό, η Ε.Δ.Ε.Υ.Α. θα συνεχίσει να συζητά με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία και φορείς και να προβάλει και να υπερασπίζεται τις απόψεις της για τη διαχείριση των υδάτων της χώρας μας η οποία μόνο μέσα από δημόσιες πολιτικές μπορεί να είναι βιώσιμη και κοινωνικά ωφέλιμη.