28 Φεβρουαρίου 2023.
Δύο τρένα, κινούνται στην ίδια γραμμή, αλλά σε αντίθετη τροχιά για 12 ολόκληρα λεπτά.
Στις 23.22 συγκρούονται μετωπικά στα Τέμπη.
57. Ο τραγικός αριθμός των νεκρών.
Έναν χρόνο μετά το δυστύχημα που σημειώθηκε και συγκλόνισε όλο το πανελλήνιο, το CNN Greece βρέθηκε στο σημείο όπου 57 ψυχές χάθηκαν για πάντα. Εκεί, συνομιλήσαμε με τους «πρωταγωνιστές» εκείνων των ημερών: Από τους διαβιβαστές στο τηλεφωνικό κέντρο του ΕΚΑΒ που έλαβαν την πρώτη κλήση αμέσως μετά τη σύγκρουση, μέχρι τους επιζώντες του τραγικού αυτού δυστυχήματος, αλλά και τους γονείς των θυμάτων, για τους οποίους οι δείκτες του ρολογιού σταμάτησαν σε εκείνο το μοιραίο βράδυ.
Το χρονικό
365 ημέρες πριν, το ημερολόγιο δείχνει 28 Φεβρουαρίου του 2023 και το ρολόι 23:22, όταν ο επιβατικός συρμός Intercity -που μετέφερε περισσότερους από 350 επιβάτες και εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη- συγκρούστηκε με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503, που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη-Αθήνα. Τόπος της τραγωδίας ήταν ο οικισμός Ευαγγελισμός Τεμπών Λάρισας.
Το αποτέλεσμα; Η σφοδρή μετωπική σύγκρουση, η ανάφλεξη και ο εκτροχιασμός της επιβατικής αμαξοστοιχίας της εταιρείας Hellenic Train με μια εμπορική αμαξοστοιχία, και κατά συνέπεια, ο θάνατος 57 ανθρώπων και ο τραυματισμός τουλάχιστον 85 συνεπιβατών τους.
Το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έχει συμβεί ποτέ στην Ελλάδα, είχε μόλις καταγραφεί στην ιστορία.
Όταν «πάγωσε» ο χρόνος
Από την εκκίνηση της αμαξοστοιχίας από τον Σταθμό Λαρίσης στην Αθήνα, οι διαδοχικές συμπτώσεις και οι ολιγωρίες, που έγιναν γνωστές εκ των υστέρων, θα οδηγούσαν εντός ολίγων ωρών, στο τραγικό αυτό δυστύχημα, το οποίο έβαψε με «κόκκινο» την κοιλάδα των Τεμπών.
Η επιβατική αμαξοστοιχία IC62, η οποία επρόκειτο να αναχωρήσει από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη στις 7:22 μ.μ., ξεκίνησε με μικρή χρονική καθυστέρηση, ενώ η έλευσή της στη Λάρισα συνοδεύτηκε από επιπλέον καθυστέρηση λόγω ενός περιστατικού που προηγήθηκε στον σταθμό του Παλαιοφάρσαλου. Τελικά, στις 23:00 αποχώρησε από τον σταθμό της Λάρισας, εισερχόμενη -λανθασμένα- στη γραμμή της καθόδου. Την ίδια ώρα, η εμπορική αμαξοστοιχία πορευόταν από τη Θεσσαλονίκη στη Λάρισα στην ίδια, καθοδική γραμμή. Λίγα λεπτά αργότερα, η μετωπική σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών, θα σκόρπιζε τον θάνατο.
«Είναι τραγικό να κινούνται δύο τρένα επί 12 λεπτά στην ίδια γραμμή, σε αντίθετη τροχιά, και να μην υπάρχει κανένα από τα τέσσερα συστήματα ασφαλείας»
Σύμφωνα με τις τότε δηλώσεις του -τέως πλέον- περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κωνσταντίνου Αγοραστού, τα βαγόνια 1 και 2 της επιβατικής αμαξοστοιχίας κάηκαν ολοσχερώς, ενώ το ΕΚΑΒ Θεσσαλίας ανέφερε ότι 2 με 3 βαγόνια είχαν πολτοποιηθεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
Ο Νίκος Μητσογιάννης, αντιδήμαρχος του Δήμου Τεμπών, ο οποίος βρέθηκε άμεσα στο σημείο, μιλώντας στο CNN Greece, ανέφερε πως η φωτιά έκαιγε πολύ έντονα επί τρεις ώρες, ενώ η δυσοσμία που υπήρχε στο σημείο ήταν εξίσου έντονη και θύμιζε καμένα λάδια.
Ακούγοντας τις διηγήσεις των ανθρώπων που συνάντησε το CNN Greece και αφουγκραζόμενοι -με τη σειρά μας- τα συναισθήματα που τους γεννώνται, ανακαλώντας στη μνήμη τους εκείνες τις τραγικές ώρες, έναν χρόνο μετά, ένα είναι το κυρίαρχο συναίσθημα που απορρέει: Δεν μπορούσε κανένας να διανοηθεί πως κάτι τόσο τραγικό συνέβη.
Από τον εκτροχιασμό… στη μοιραία σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών
Λίγα λεπτά μετά το συμβάν, αρχίζουν τα έκτακτα δελτία ειδήσεων να διαδέχονται το ένα το άλλο, ωστόσο η «είδηση» δεν έκανε λόγο για σύγκρουση δύο τρένων -και μάλιστα μετωπική- αλλά για εκτροχιασμό αμαξοστοιχίας.
«Και τότε καταλαβαίνουμε ότι η είδηση αρχίζει να γίνεται πιο σοβαρή. Ακόμη όμως δεν υπήρχε στο μυαλό μας η έννοια ‘επιβατική αμαξοστοιχία’»
Γιώργος Μιχαλόπουλος,
διευθύνων σύμβουλος εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» στη Λάρισα
Και κάπου εκεί, γίνεται γνωστό με τον πιο σκληρό τρόπο, πως αυτό που συμβαίνει θα είναι πολύ πιο σοβαρό από την πρώτη εκτίμηση που είχε δοθεί, μιας και τα αστυνομικά ρεπορτάζ αναφέρουν πλέον πως δεν πρόκειται για σύγκρουση εμπορικού ή εκτροχιασμό εμπορικού, αλλά πρόκειται για σύγκρουση μίας επιβατικής αμαξοστοιχίας.
Διακόπτεται και πάλι η κανονική ροή προγράμματος των καναλιών, τα πρωτοσέλιδα αλλάζουν το ένα μετά το άλλο και σιγά σιγά αρχίζουν να δίνονται οι πληροφορίες για νεκρούς ανθρώπους και βαριά τραυματίες, οι οποίοι όσο περνάει η ώρα, αυξάνονται δραματικά.
Τα επίσημα στοιχεία του δυστυχήματος
Ένα στοιχείο που μεγέθυνε τον πόνο και το μούδιασμα που απλώθηκε σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία το ξημέρωμα της 1ης Μαρτίου 2023, ήταν το γεγονός πως το επιβατικό τρένο του δυστυχήματος ήταν γεμάτο νέους ανθρώπους. Επρόκειτο στην πλειονότητά τους για φοιτητές, που είχαν ταξιδέψει σε όλη τη χώρα για να γιορτάσουν το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας, που είχε προηγηθεί. Τρίτη βράδυ μπήκαν στο τρένο για να επιστρέψουν στη Θεσσαλονίκη, τόπο των σπουδών τους.
«Σκεφτόντουσαν να γυρίσουν μία μέρα πριν, αλλά, τελικά, δεν ξέρω τι μεσολάβησε, άλλαξαν γνώμη και αποφάσισαν να ταξιδέψουν την Τρίτη. Και, μάλιστα, ενώ ήταν να πάρουν και το πρωινό δρομολόγιο της Τρίτης, τελικά πήραν το επόμενο»
Μεταξύ των 57 θυμάτων της τραγωδίας των τρένων στα Τέμπη, οι περισσότεροι ήταν νέοι, ηλικίας κάτω των 30 ετών.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο απολογισμός του τραγικού δυστυχήματος μετρούσε 57 νεκρούς, εκ των οποίων 56 ταυτοποιήθηκαν από βιολογικό υλικό, ενώ σε μία περίπτωση αγνοούμενης δεν βρέθηκε δείγμα. Επίσης, καταγράφηκαν και τουλάχιστον 85 τραυματίες, από τους οποίους 25 πολύ σοβαρά: Οι 66 νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία της Λάρισας και της Θεσσαλονίκης, ενώ οι 6 νοσηλεύτηκαν σε μονάδες εντατικής θεραπείας.
Μάχη για τη ζωή του συνεχίζει να δίνει μέχρι και σήμερα ο Γεράσιμος, ο μοναδικός επιζών του πρώτου βαγονιού της επιβατικής αμαξοστοιχίας, που συγκρούστηκε με την εμπορική το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου στα Τέμπη. Ο 21χρονος Βολιώτης φοιτητής, ο οποίος βρίσκεται από τον Νοέμβριο στις ΗΠΑ μαζί με τους γονείς του, παραμένει ακόμα σε κρίσιμη κατάσταση, καθώς δεν έχει ξυπνήσει από το κώμα, στο οποίο βρίσκεται εδώ και σχεδόν έναν χρόνο, όταν εκσφενδονίστηκε σε απόσταση 100 μέτρων από το βαγόνι του φονικού τρένου.
«Ήμουν σε ένα βαγόνι που δεν υπήρχε καν φως και ήταν όλα διαλυμένα, τα τζάμια και τα παράθυρα είχαν σπάσει, η πόρτα είχε σπάσει. Και εγώ να βγαίνω έξω και να βλέπω να φλέγεται μπροστά μου το βαγόνι»
Μπορεί η Hellenic Train, ιδιοκτήτρια εταιρεία της επιβατικής αμαξοστοιχίας, σύμφωνα με την αναφορά που έδωσε στις αρμόδιες αρχές, να υπολόγισε καταρχήν τον αριθμό των επιβατών σε περίπου 350, ωστόσο σε ανακοίνωσή της ανέφερε πως δεν υπάρχει ακριβής εικόνα πέραν των διαδικτυακών εισιτηρίων που εκδόθηκαν, όσον αφορά στον συνολικό αριθμό των επιβαινόντων και τα ονομαστικά τους στοιχεία.
Τα στοιχεία που έβλεπαν ώρα με την ώρα το φως της δημοσιότητας ήταν σοκαριστικά. Ανάμεσα σε αυτά φυσικά, ήταν και το γεγονός πως η φωτιά που ξέσπασε αμέσως μετά τη σύγκρουση δημιούργησε ακραίες συνθήκες: Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι οι θερμοκρασίες άγγιξαν τους 1.300 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό του πρώτου βαγονιού. Το γεγονός αυτό, έκανε την αναγνώριση και ταυτοποίηση -κάποιων εκ των θυμάτων- εξαιρετικά δύσκολη, με αποτέλεσμα, γονείς να αναζητούν επί μέρες τα άψυχα σώματα των παιδιών τους.
Οι επόμενες ώρες
Σύμφωνα με μαρτυρίες επιζώντων, στο σημείο του δυστυχήματος επικράτησε πανικός. Ακούγονταν ουρλιαχτά και φωνές, άνθρωποι προσπαθούσαν να απεγκλωβιστούν, άλλοι υπερβαίνοντας εαυτόν κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να βγάλουν από τα βαγόνια και άλλους τραυματίες, ενώ πολλοί -από τα τελευταία κυρίως βαγόνια- απομακρύνθηκαν τρομαγμένοι, χωρίς να γνωρίζουν τι ακριβώς είχε συμβεί.
«Όταν βγήκα υπήρχαν αρκετές φωνές, ουρλιαχτά, βοήθεια και ό,τι μπορείτε να φανταστείτε»
Μέχρι να προσεγγίσουν οι πρώτοι σταθμοί στο σημείο του δυστυχήματος, υπήρχαν πάρα πολλά τηλεφωνήματα από ανθρώπους έντρομους, που είτε είχαν καταλάβει τη σοβαρότητα της κατάστασης και ήταν σε σοκ -είτε δεν γνώριζαν τι ακριβώς έχει συμβεί και ήταν πανικοβλημένοι.
Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα ενός ανθρώπου, έτσι όπως το περιέγραψε στο CNN Greece, η Μίνα Λυμπεροπούλου, διαβιβάστρια στο τηλεφωνικό κέντρο του ΕΚΑΒ εκείνο το μοιραίο βράδυ, μαζί με τη συνάδελφό της Κατερίνα Καραβαγγέλη. Πρόκειται -όπως ανέφερε η ίδια- για έναν άνδρα, ο οποίος είχε τόση ένταση από όλο αυτό που μόλις είχε συμβεί, ο οποίος χωρίς να χάσει χρόνο και όντας τραυματισμένος στο κεφάλι, κατευθύνθηκε με τα πόδια στο πλησιέστερο χωριό, στους Γόνους, κάλεσε στο τηλεφωνικό κέντρο του ΕΚΑΒ από ένα καρτοτηλέφωνο και βρέθηκε στο κέντρο υγείας της περιοχής, όπου του δόθηκαν οι πρώτες βοήθειες.
Τις επόμενες ώρες, στο σημείο της σύγκρουσης επιχείρησαν 18 οχήματα και 150 πυροσβέστες για την κατάσβεση της φωτιάς, ενώ έγιναν προσπάθειες διάσωσης με περίπου 40 ασθενοφόρα και περισσότερους από 30 αστυνομικούς. Αμέσως στο σημείο, βρέθηκε και ο Ελληνικός Στρατός για να συνδράμει, ενώ την επόμενη ημέρα, χρησιμοποιήθηκαν γερανοφόρα φορτηγά για την ανάσυρση των βαγονιών και τον απεγκλωβισμό ατόμων, ενέργεια που ενέχει μέχρι και σήμερα πολλά ερωτηματικά.
«Γιατί δεν έμεινε αναλλοίωτος ο χώρος; Ξέρουμε ότι σε κάθε χώρο εγκλήματος, μπαίνουν ταινίες γύρω γύρω και μένει μη προσβάσιμος από άτομα που δεν έχουν άδεια»
Ρίγη συγκίνησης από τις συγκεντρώσεις σε όλη την Ελλάδα
Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας πραγματοποιήθηκαν τις επόμενες ημέρες σε πολλές πόλεις της Ελλάδας -από την Αλεξανδρούπολη, τα Ιωάννινα, την Καβάλα, τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και τον Βόλο, μέχρι την Αθήνα, το Ηράκλειο και τα Χανιά- με κύριο αίτημα να διαλευκανθούν πλήρως τα αίτια πίσω από το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη με τους 57 νεκρούς.
Την ίδια ώρα, μέσα από τα προαύλια των σχολείων, μαθητές έστελναν τα δικά τους μηνύματα συμπαράστασης στις οικογένειες των θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη -τοποθετώντας τα σακίδιά τους στα προαύλια των σχολείων. Συγκεκριμένα, τον γύρο του διαδικτύου έκαναν καθημερινά εικόνες μαθητών που σχημάτιζαν με τα «υπάρχοντά» τους, στα προαύλια των σχολείων τους, φράσεις όπως «Τέμπη», «Ποτέ Ξανά» και φυσικά, τη γνωστή σε όλους μας φράση «Στείλε όταν φτάσεις».
Πρόκειται άλλωστε, για ένα σύνθημα, το οποίο μετά από την απερίγραπτη εθνική τραγωδία στα Τέμπη, δεν είναι απλώς ένα μήνυμα που υποδηλώνει την αγάπη της μαμάς, τον έλεγχο ή την ανάγκη για επίβλεψη. Αντιθέτως, από τις 28 Φεβρουαρίου 2023 και μετά, το «Στείλε όταν φτάσεις» αποδεικνύει με τον πιο βάναυσο τρόπο τη βαθιά επίγνωση της τυχαιότητας, που έκανε τη φροντίδα και το νοιάξιμο κάθε μητέρας να μετατραπεί σε κραυγή αγωνίας.
Ρίγη συγκίνησης την επόμενη ημέρα, προκάλεσε και η εικόνα με τις ατελείωτες ουρές στην κεντρική πλατεία της Λάρισας. Εκεί ο Δήμος έκανε μια ανακοίνωση και στήθηκε μια μονάδα συλλογής αίματος για τους τραυματίες και -όπως ήταν αναμενόμενο- η ανταπόκριση των πολιτών ήταν τεράστια. Έφηβοι, ηλικιωμένοι, άνθρωποι κάθε ηλικίας σπεύδουν για να δώσουν αίμα. Μπορεί η αναμονή να ήταν πάνω από μία, μιάμιση ή ακόμη και δύο ώρες, ωστόσο για εκατοντάδες μέτρα οι άνθρωποι περίμεναν βουβοί και με περίσσια υπομονή να βοηθήσουν όπως και όσο μπορούσαν.
Και όλα αυτά, διότι μέσα σε αυτό το τρένο που μετέφερε όνειρα, ελπίδες και δίψα για ζωή, υπήρχαν φοιτητές, μαθητές, νέοι άνθρωποι που επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη για να συνεχίζουν τη ζωή τους, για να κυνηγήσουν το μέλλον τους.
Ένας χρόνος μετά
Φτάνοντας προς το τέλος της αποστολής μας, κοιτάζουμε ένα προς ένα τα ονόματα και τις ηλικίες των θυμάτων αυτής της τραγωδίας, γραμμένα στα 57 αυτοσχέδια μνήματα που έχουν δημιουργηθεί στο σημείο του δυστυχήματος:
Κυπριανός 23 ετών, Άγγελος 24 ετών, Αθανάσιος 21 ετών, Κέλλυ 23 ετών, Κλαούντια 21 ετών, Χρυσή 20 ετών, Αναστασία-Μαρία 20 ετών, Θωμαή 20 ετών, Ιφιγένεια 23 ετών, Νικήτας 24 ετών, Παναγιώτης 15 ετών, Αφροδίτη 23 ετών, Ελένη 21 ετών, Ιορδάνης 23 ετών, Φραντσέσκα 20 ετών…
Η λίστα είναι ατελείωτη, τα όνειρα αυτών των ανθρώπων όμως, σταμάτησαν βίαια εκείνο το μοιραίο βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου, όπου το νήμα της ζωής για κάποιους κόπηκε.
Αν, λοιπόν, υπάρχει κάτι που μένει χαραγμένο στη μνήμη όλων έναν χρόνο μετά, είναι τα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων που έτυχε να επιβαίνουν στο μοιραίο εκείνο τρένο, είναι το νεαρό της ηλικίας τους, τα ονοματεπώνυμά τους και το μέλλον που είχαν μπροστά τους.
Αν υπάρχει κάτι που μένει ανεξίτηλο έναν χρόνο μετά, είναι τα ουρλιαχτά, οι φωνές και ο τρόμος των συγγενών, τις στιγμές εκείνες που συνειδητοποιούσαν πως τίποτα πια δεν θα είναι ίδιο στη ζωή τους, τις στιγμές που περίμεναν καρτερικά μέσα σε ένα «ψυχρό» αμφιθέατρο να μάθουν κάτι, έστω το ελάχιστο για την τύχη των παιδιών τους, τις στιγμές που στο άκουσμα της είδησης πως το παιδί τους βρίσκεται στην εντατική, τους πλημμύριζε με ανακούφιση.
«Η πιο συγκλονιστική στιγμή ήταν όταν με κάποια φωτογραφία αναγνωρίστηκε ασθενής, ο οποίος βρισκόταν στην εντατική μονάδα. Διότι μέσα σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο κάποιοι χαίρονταν και κάποιοι απογοητεύονταν ακόμα περισσότερο»
Αν υπάρχει κάτι που επιστρέφει στο μυαλό όλων έναν χρόνο μετά, είναι η δικαίωση για τα 57 θύματα αυτής της τραγωδίας, για τους γονείς, τους συγγενείς και τους φίλους αυτών και φυσικά, για την ελληνική κοινωνία, που δεν πρόκειται να ξεχάσει πως έναν χρόνο πριν, στις 28 Φεβρουαρίου του 2023, 57 άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή στις ράγες των τρένων.
Κάποιοι γονείς ακόμα περιμένουν ένα μήνυμα που ποτέ δεν στάλθηκε.
Γιατί κάποιοι δεν έφτασαν.
Ο μακρύς κατάλογος των 57 θυμάτων
Γιώργος Μπουρνάζης, 15 ετών
Αναστασία Παπαγγελή, 19 ετών
Θώμη Πλακιά, 20 ετών
Χρύσα Πλακιά, 20 ετών
Αναστασία Πλακιά, 20 ετών
Αναστάσιος Κουτσόπουλος 21 ετών
Μάρθη (Μαρία Θωμαή) Ψαροπούλου, 21 ετών
Φραντσέσκα Μπέζα, 21 ετών
Γιώργος Παπάζογλου, 22 ετών
Ελένη Τσίντζα, 22 ετών
Ιορδάνης Αδαμάκης, 22 ετών
Κλαούντια Λάτα, 22 ετών
Αφροδίτη Τσιωμά, 23 ετών
Αγάπη Τσακλίδου, 23 ετών
Ιφιγένεια Μήτσκα, 23 ετών
Άγγελος Τηλκερίδης, 23 ετών
Ντένις Ρούτσι, 23 ετών
Κυπριανός Παπαϊωάννου, 23 ετών
Νικήτας Καραθεόδωρος, 23 ετών
Αναστασία Αδαμίδου, 24 ετών
Καλλιόπη Πορφυρίδου, 24 ετών
Δήμητρα-Ευαγγελία Καπετάνιου, 25 ετών
Ελισάβετ Χατζηβασιλείου, 26 ετών
Δημήτρης Ασλανίδης, 26 ετών
Νίκος Ναλμπάντης, 27 ετών
Σωτήρης Καραγεωργίου, 28 ετών
Ελπίδα Χούπα, 28 ετών
Γιάννης Καρασάββας, 28 ετών
Δημήτρης Οικού, 29 ετών
Παναγιώτης Χατζηχαραλάμπους, 29 ετών
Σοφία-Ελένη Ταχμαζίδου, 32 ετών
Δημήτρης Μασσάλης, 32 ετών
Βάιος Βλάχος, 34 ετών
Αθηνά Κατσάρα 34 ετών
Μοχάμεντ Εντρίς, 34 ετών
Σπύρος Βούλγαρης, 35 χρονών
Ιονέλ Κουλέλα, 35 ετών
Λένα Δουρμίκα, 39 ετών
Βάγια Μπλέκα, 42 ετών
Ιωάννης Βουτσινάς, 48 ετών
Ανδρέας Παυλίδης, 49 ετών
Μαρία Μουρτζάκη, 51 ετών
Βασίλειος-Κυριάκος Κώττας, 52 ετών
Βαγγέλης Μπουρνάζης, 54 ετών
Βασιλική Χλωρού, 55 ετών
Μαρία Εγούτ, 55 ετών
Γιάννης Τζοβάρας, 55 ετών
Χρυσούλα Κουκαριώτη, 56 ετών
Μαρία Μιάρη, 56 ετών
Γιώργος Φωτόπουλος, 57 ετών
Γιώργος Κουτσούμπας, 59 ετών
Παβλίνι Μπόζο, 62 ετών
Γιάννης Καριώτης, 63 ετών
Γιώργος Κυριακίδης, 67 ετών
Ευαγγελία Κουκαριώτη, 63 ετών
*Τα στοιχεία δύο εκ των θυμάτων του δυστυχήματος στα Τέμπη δεν δόθηκαν στη δημοσιότηταhttps://www.cnn.gr/
