Τα «Τσιπρα…νόμικς» στο μικροσκόπιο των θεσμών

Στο μπρα ντε φερ ανάμεσα στην απειλή στασιμότητας της οικονομίας (που έχει μόνο αντίδοτο τις διαρθρωτικές αλλαγές) και στις προεκλογικές ανάγκες των κομμάτων για παροχές φαίνεται ήδη ο νικητής. Η κυβέρνηση έχει κινήσει τη μηχανή των υποσχέσεων και προετοιμάζει το έδαφος για τη διαπραγμάτευση, εν όψει της άφιξης των θεσμών υπό τον Ντέκλαν Κοστέλο τη Δευτέρα στην Αθήνα για τον τρίτο μεταμνημονιακό έλεγχο.

Πακέτο υποσχέσεων

Ηδη υπέβαλε στο EuroWorking Group τις αναθεωρημένες προβλέψεις της για την πορεία του ΑΕΠ και τα πλεονάσματα του 2019-2020 ζητώντας έγκριση προκειμένου να αναγγείλει άμεσα – πριν από τις ευρωεκλογές – πακέτο υποσχέσεων για φοροελαφρύνσεις. Και εφόσον εξασφαλίσει το «πράσινο φως» των δανειστών θα νομοθετήσει τα μέτρα τον Ιούνιο προκειμένου να πιάσουν τόπο εν όψει των εθνικών εκλογών.

Ομως, όπως φαίνεται στη διαδικασία αυτή ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος αναμένεται να καταθέσει αύριο στη Βουλή την τροπολογία για τη μη μείωση του αφορολογήτου, αφαίρεσε την πρωτοβουλία από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος θα χρειαστεί να περιμένει τους θεσμούς αλλά και τις αποφάσεις του ΣτΕ περί συνταγματικότητας της περικοπής των δώρων (13ου και 14ου μισθού) στους δημοσίους υπαλλήλους και των συντάξεων.

Στο πλαίσιο αυτό όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση δεν θα διστάσει να «βαφτίσει» παροχές και τις αποφάσεις του ΣτΕ για την καταβολή αναδρομικών στις συντάξεις για την περίοδο από τον Ιούνιο 2015 έως τον Μάιο του 2016, όταν τέθηκε σε εφαρμογή ο Νόμος Κατρούγκαλου.

Ηδη στις προτάσεις που εξετάζει είναι να μετατρέψει το κοινωνικό μέρισμα (που δόθηκε τα τελευταία τρία χρόνια σε χαμηλοσυνταξιούχους, ανέργους και φτωχά στρώματα) σε «13η σύνταξη» και «13ο επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης». Ανάλογα μέτρα επεξεργάζονται και για την καταβολή αναδρομικώς των δώρων στους δημοσίους υπαλλήλους καθώς όλα δείχνουν ότι η απόφαση του ΣτΕ θα τους δικαιώσει.

Βέβαια τα αγκάθια του ελέγχου παραμένουν. Η διάλυση της ΔΕΗ, η καθυστέρηση των αποκρατικοποιήσεων στην Ενέργεια και η (μη) παραχώρηση της Εγνατίας οδού βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας του ελέγχου και θα κρίνουν την απόφαση για την καταβολή της δεύτερης δόσης ύψους 960 εκατ. ευρώ από κέρδη ελληνικών ομολόγων τον Ιούνιο.

Οι θεσμοί πάντως ενέκριναν μετά το EWG της Πέμπτης την επιστροφή της πρώτης δόσης από τα κέρδη των ομολόγων που ξεπέρασε το ένα δισ. ευρώ αλλά και το αίτημα της Ελλάδας να προεξοφλήσει το ακριβό μέρος των δανείων του ΔΝΤ ύψους 3,7 δισ. ευρώ.

Τα μέτρα της κάλπης

Το δύσκολο έργο προετοιμασίας των Ευρωπαίων για τις παροχές που θέλει να ανακοινώσει η κυβέρνηση εν όψει κάλπης ανέλαβε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης, ο οποίος ήταν στις Βρυξέλλες.

Εκεί παρουσιάζοντας τις αναθεωρημένες προβλέψεις για την πορεία του ΑΕΠ και τα πλεονάσματα είπε ότι «με βάση τη διατήρηση του ύψους των πρωτογενών πλεονασμάτων σε επίπεδα άνω του 4% του ΑΕΠ έως και το 2022, η κυβέρνηση εκτιμά ότι δημιουργείται επαρκής δημοσιονομικός χώρος για αλλαγή του μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής».

Οι προβλέψεις όμως για την ανάπτυξη είναι ότι το 2019 και το 2020 θα είναι χαμηλότερη (2,3%, έναντι του αρχικού στόχου 2,5%) αλλά η υπεραπόδοση των φόρων θα συμβάλει να διατηρηθούν τα αυξημένα πλεονάσματα 4,1% του ΑΕΠ και τα δύο χρόνια.

Ειδικά μετά το 4,4% του ΑΕΠ το 2018, η κυβέρνηση προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα ανέλθει στο 4,7% του ΑΕΠ εφέτος (4,1%, σύμφωνα με τον ορισμό της Ενισχυμένης Εποπτείας) σε σύγκριση με τον στόχο για 3,5%.

Απομένει να συμφωνήσουν και οι θεσμοί, οι οποίοι θα προσδιορίσουν επακριβώς και τα δημοσιονομικά περιθώρια που υπάρχουν για χαλάρωση, αλλά και στην ποιότητα των μέτρων που θα επιλέξει η κυβέρνηση.

«Εξυπνα όπλα»

Στη βάση αυτή στο τραπέζι αναμένεται να τεθεί η πρόταση ναι μεν το αφορολόγητο να μείνει στα ίδια επίπεδα των 9.000 ευρώ, αλλά να μπει ως δικλίδα ασφαλείας ότι ένα μεγάλο μέρος των δαπανών των νοικοκυριών θα πρέπει να γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα (e-banking, πλαστικό χρήμα κ.λπ.).

Ετσι, δεν αποκλείεται να αυξηθεί μέχρι και να διπλασιαστεί το όριο συγκέντρωσης αποδείξεων που σήμερα είναι μόλις 10% για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, ποσοστό 10%, και 15% για το κλιμάκιο εισοδήματος από 10.000 έως 30.000 ευρώ.

Σε διαφορετική περίπτωση θα πληρώνουν «πέναλτι φόρου», που ουσιαστικά είναι ένα ισοδύναμο μέτρο της μη μείωσης του αφορολογήτου.

Επίσης, στο τραπέζι βρίσκονται και «έξυπνα μέτρα», η εφαρμογή των οποίων αποτελεί προϋπόθεση για τη μείωση της έμμεσης φορολογίας.

Τα μέτρα αυτά είναι:

l Μείωση ΦΠΑ από το 23% στο 13% στην εστίαση υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκατασταθεί στα καταστήματα ένα νέο κλειστό σύστημα ταμειακών μηχανών για αυτόματη είσπραξη ΦΠΑ σε κάθε απόδειξη που κόβεται από το υπουργείο Οικονομικών. Ηδη η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων εξετάζει το σύστημα που εφαρμόζεται στο Βέλγιο.

l Πριμοδότηση ηλεκτρονικών συναλλαγών στο εμπόριο και σε κάθε οικονομική δραστηριότητα με χαμηλότερους συντελεστές.

l Πάγωμα φόρου διαμονής στα ξενοδοχεία για χειμερινούς μήνες.

l Επιταχυνόμενες αποσβέσεις για τις επιχειρήσεις.