Τα μικρόβια που ίσως σας πείσουν να αρχίσετε γυμναστική

Αν δεν έχετε πειστεί από τα υποτιμητικά βλέμματα φίλων και συγγενών κάθε φορά που χτυπάτε ακόμα ένα μελομακάρονο, ίσως τελικά χρειάζεστε βοήθεια από τα μικρόβια που ζουν στο έντερό σας.

Η μικροχλωρίδα του εντέρου μπορεί να στέλνει στον εγκέφαλο χημικά σινιάλα που δημιουργούν όρεξη για σωματική άσκηση, διαπιστώνει μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια, βρίσκεται όμως σε συμφωνία με προηγούμενες ενδείξεις για τον ρόλο του μικροβιώματος στην ανθρώπινη συμπεφορά.

Η δημοσίευση «τεκμηριώνει το πόσο κρίσιμος είναι ο ρόλος του μικροβιώματος στην άσκηση και φτάνει σε μεγάλο βάθος προσφέροντας νέα στοιχεία για τη σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου» σχολιάζει στο δικτυακό τόπο του Science ο Αλεξάντερ Κόστιτς, μικροβιολόγος του Χάρβαρντ και συνιδρυτής της εταιρείας FitBiomics, η οποία αναπτύσσει προβιοτικά σκευάσματα για βελτίωση της φυσικής κατάστασης.

Ο Κόστις δεν συμμετείχε στη μελέτη, εκτιμά όμως ότι στο μέλλον οι άνθρωποι που απεχθάνονται τη γυμναστική θα μπορούσαν ίσως να παίρνουν χάπια με τα μόρια ενθάρρυνσης των εντερικών μικροβίων.

Θέλοντας να εξετάσει γιατί ορισμένοι άνθρωποι αρέσκονται να γυμνάζονται και άλλοι το μισούν, διεθνής ερευνητική ομάδα πειραματίστηκε με ποντίκια που παρουσίαζαν υψηλή γενετική και συμπεριφορική ποικιλομορφία.

Ορισμένα από τα πειραματόζωα σπάνια ανέβαιναν στον τροχό, ενώ άλλα ήταν πραγματικοί δρομείς και διένυαν αποστάσεις άνω των 30 χιλιομέτρων σε 48 ώρες.

Ντοπαμίνη

Μια πρώτη παρατήρηση ήταν ότι η χορήγηση αντιβιοτικών στα αθλητικά ποντίκια μείωνε σημαντικά τις επιδόσεις τους. Εργαστηριακές εξετάσεις αποκάλυψαν ότι τα αντιβιοτικά με κάποιο τρόπο επηρέαζαν την έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων στον εγκέφαλο και έριχναν τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη, ο οποίος είναι γνωστό ότι παίζει κομβικό ρόλο στο αίσθημα επιβράβευσης.

Ακόμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ποντίκια που είχαν μεγαλώσει σε αποστειρωμένο περιβάλλον και δεν έφεραν μικρόβια στο έντερο γίνονται πιο δραστήρια όταν τους χορηγούνται μικρόβια της φυσιολογικής μικροχλωρίδας του εντέρου.

Τα ευρήματα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κάποιο μικρόβιο ή μικρόβια του εντέρου στέλνουν σινιάλα που φρενάρουν την αποδόμηση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο και αυξάνουν έτσι τα επίπεδά της. Τα σινιάλα αυτά φτάνουν στον εγκέφαλο μέσω των νεύρων, έδειξαν τα επόμενα πειράματα.

Στη συνέχεια η ερευνητική ομάδα εξέθεσε ποντίκια των οποίων το μικροβίωμα είχε καταστραφεί με αντιβιοτικά σε ουσίες τις οποίες απελευθέρωνε το μικροβίωμα των αθλητικών πειραματοζώων.

Το μυστικό δείχνει να βρίσκεται σε ουσίες που ονομάζονται αμίδια των λιπαρών οξέων, είναι το τελικό συμπέρασμα της μελέτης. Όταν τα γονίδια που ευθύνονται για τη σύνθεση αυτών των ουσιών μεταφέρθηκαν σε βακτήριο που κανονικά δεν έχει αυτή την ικανότητα, η χορήγηση του βακτηρίου έκανε τα αδρανή ποντίκια να το ρίξουν στο τρέξιμο.

Η μελέτη είναι εντυπωσιακή, παραμένει ωστόσο ασαφές αν τα ευρήματα ισχύουν και στον άνθρωπο. «Θα ήμουν εξαιρετικά επιφυλακτική» σχολίασε η Τζουλίν Ζίρατ, φυσιολόγος του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει πάντως ότι οι μαραθωνοδρόμοι φέρουν στο έντερό τους μεγάλους πληθυσμούς ενός συγκεκριμένου μικροβίου, ένδειξη ότι το φαινόμενο είναι υπαρκτό και στον άνθρωπο.

Όπως το θέτει ο δρ Κόστιτς, «το σύστημα επιβράβευσης [του εγκεφάλου] παίζει τόσο κεντρικό ρόλο στη φυσιολογία ώστε είναι σχεδόν σίγουρο ότι [τα ευρήματα] ισχύουν και σε άλλα θηλαστικά».