Συντάξεις: Ποιοι θίγονται, ποιοι γλιτώνουν και για ποιους είναι η τελευταία ευκαιρία

Φως στο τούνελ των αλλαγών στο συνταξιοδοτικό καθεστώς από το 2022 ρίχνει ο οδηγός 6 ερωτήσεων – απαντήσεων που δημοσίευσαν «ΤΑ ΝΕΑ». Οι αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που προβλέπονται από το επόμενο έτος προσφέρουν την τελευταία ευκαιρία για χιλιάδες ασφαλισμένους να συνταξιοδοτηθούν φέτος και να γλιτώσουν από τις επερχόμενες επώδυνες αλλαγές. Ωστόσο υπάρχουν δύο μεγάλα παράθυρα στον νόμο που επιτρέπουν σε κατηγορίες εργαζομένους να συνταξιοδοτηθούν με τα σημερινά ευνοϊκά όρια και μετά το 2020. Ειδικότερα:

Οσοι έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και την ηλικία σύνταξης μέχρι 31/12/2021 δεν θίγονται από τις αλλαγές της ασφαλιστικής νομοθεσίας που ισχύουν από 1/1/2022 και εφεξής.

Για τους ασφαλισμένους που έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα αλλά συμπληρώνουν το μεταβατικό όριο των διατάξεών του μετά την 1/1/2022, η σύνταξή τους καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο – μεταβατικό – όριο ηλικίας. Παράλληλα το δικαίωμα για αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να ισχύει κανονικά και δεν καταργείται μετά την 1/1/2021.

Για ποιους κλείνουν από το 2022 οι πόρτες της πρόωρης εξόδου;

Οι πόρτες της πρόωρης εξόδου κλείνουν από την 1/1/2022 για όλους όσοι δεν προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα έως το τέλος του έτους, δηλαδή του 2021. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ασφαλισμένοι που δεν έχουν θεμελιώσει ούτε θεμελιώνουν έως το τέλος του 2021 συνταξιοδοτικό δικαίωμα, διότι κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου δεν έχουν συμπληρώσει είτε το παλιό ηλικιακό όριο είτε τον απαραίτητο χρόνο ασφάλισης. Για αυτούς τα όρια ηλικίας για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος είναι τα 62 με 40ετία ασφάλισης ή τα 67 με 15.

Τι αλλάζει στο συνταξιοδοτικό καθεστώς από το 2022;

Οπως προβλέπει ρητά ο νόμος 4336/2015, από το 2022 τα γενικά όρια ηλικίας διαμορφώνονται στα 62 με 40 έτη ασφάλισης και στα 67 με τουλάχιστον 15ετία (στα 62 με 15ετία για μειωμένη). Εντός της εξαετούς μεταβατικής περιόδου που ξεκίνησε το 2015, όλα τα υπόλοιπα όρια ηλικίας που υπήρχαν σε επιμέρους Ταμεία του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα ακολούθησαν συγκεκριμένο βηματισμό, με αύξηση κάθε χρόνο, ώστε να συγκλίνουν όλα στα 62 ή στα 67 από το 2022. Εντός της εξαετούς μεταβατικής περιόδου, περίπου 100.000-120.000 ασφαλισμένοι θεμελίωσαν ή θεμελιώνουν δικαίωμα σε ηλικία πριν από τα 62 ή τα 67 και δεν έχουν ακόμη συνταξιοδοτηθεί. Πολλοί εξ αυτών συμπληρώνουν το νέο απαιτούμενο όριο ηλικίας μετά το 2022. Αυτοί και μόνον αυτοί θα μπορούν να αποχωρήσουν μετά την 1/1/2022 σε ενδιάμεσες ηλικίες πριν από τα 62 και τα 67.

Ποιοι ασφαλισμένοι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και μετά το 2022 χωρίς επιβάρυνση;

Τα θεμελιωμένα δικαιώματα (συντάξιμα έτη και όριο ηλικίας) δεν επηρεάζονται και οι ασφαλισμένοι μπορούν να τα ασκήσουν όποτε το θελήσουν, δηλαδή και μετά το 2022. Επίσης για τους ασφαλισμένους που έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα αλλά συμπληρώνουν το μεταβατικό όριο των διατάξεών του μετά την 1/1/2022, η σύνταξή τους θα καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο – μεταβατικό – όριο ηλικίας.

Τι ισχύει για όσους έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης και περιμένουν να πιάσουν το απαιτούμενο όριο ηλικίας προκειμένου να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης;

Η πρόωρη συνταξιοδότηση δεν θα καταργηθεί μετά το 2022 καθώς οι περισσότεροι από τους ασφαλισμένους που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης θα περιμένουν να πιάσουν το απαιτούμενο όριο ηλικίας προκειμένου να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης. Τονίζεται ότι:

Στο Δημόσιο το δικαίωμα συνταξιοδότησης θεμελιώνεται τη χρονιά που ο υπάλληλος συμπληρώνει 25ετία.

Στο πρώην ΙΚΑ η έξοδος για σύνταξη προϋποθέτει να έχουν οι παλαιοί ασφαλισμένοι 35 έτη έως το 2012 και οι μητέρες με ανήλικο 5.500 ένσημα έως το 2012 για να κατοχυρώσουν πλήρη ή μειωμένη σύνταξη.

Χιλιάδες ασφαλισμένοι μπορούν να αποχωρήσουν πρόωρα και μετά το 2022 που εκπνέει το μεταβατικό διάστημα. Πρόκειται κυρίως για μητέρες ανηλίκων στον ιδιωτικό τομέα, γονείς στο Δημόσιο, ασφαλισμένους με 35ετίες στο Δημόσιο και ΔΕΚΟ – Τράπεζες κ.α. που πιάνουν τα μεταβατικά όρια ηλικίας σύμφωνα με τους πίνακες του νόμου 4336 του 2015, ώστε να φύγουν πριν από τα 62 ή τα 67.

Ετσι, για παράδειγμα, μητέρα ανηλίκου με 5.500 ένσημα (το 2012) στον ιδιωτικό τομέα, η οποία ήταν 52 ετών το 2017, έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί στα 58 και 5 μήνες. Το όριο ηλικίας της συμπληρώνεται το 2023, δηλαδή μετά την 1η Ιανουαρίου 2022. Επομένως διατηρεί το δικαίωμά της να βγει στη σύνταξη πριν από τα 62. Σε άλλη περίπτωση, ασφαλισμένη με 5.500 ένσημα, που ήταν 52 ετών το 2018, έχει δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 60 ετών και 2 μηνών. Το όριό της συμπληρώνεται το 2026. Ασφαλισμένος του Δημοσίου, που έχει συμπληρώσει 25ετία το 2010 και 35ετία φέτος, το 2020 σε ηλικία 58 ετών, έχει δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη σε ηλικία 61 ετών, το 2023. Επομένως διατηρεί το δικαίωμά του να βγει σε πλήρη σύνταξη πριν από τα 62 και μετά το 2022.

Τι θα ισχύσει από το 2022 για την 35ετία;

Εφόσον η 35ετία συμπληρωθεί έως τις 31/12/2021 τότε ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει όριο ηλικίας μικρότερο των 62 ετών και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με την κατοχυρωμένη ηλικία ακόμη και αν την πιάνει μετά το 2022, που η συνταξιοδότηση απαιτεί ηλικία 62 και 40ετία. Για παράδειγμα, με 35 έτη το 2018 σύνταξη στα 60 ακόμη και αν η ηλικία των 60 συμπληρωθεί το 2024. Αν όμως η 35ετία συμπληρωθεί μετά την 1/1/2022, τότε για τη συνταξιοδότηση απαιτούνται 40 έτη ασφάλισης και όριο ηλικίας 62 ετών.

Τι ισχύει για το συνταξιοδοτικό όσον αφορά τις μητέρες ανηλίκων;

Οι µητέρες που είναι γεννηµένες µέχρι το 1970 προλαβαίνουν στις περισσότερες περιπτώσεις να υπαχθούν στα νέα µεταβατικά ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης που ισχύουν από 19/8/2015. Βασική προϋπόθεση για τη συνταξιοδότηση των µητέρων είναι ότι πρέπει να έχουν µέχρι το 2010 ή το 2011 ή το 2012 συµπληρώσει 5.500 ηµέρες ασφάλισης ή 25 έτη προϋπηρεσίας µε πραγµατικό ή πλασµατικό χρόνο ασφάλισης. Διαφορετικά, όσες γυναίκες συµπληρώνουν µετά το 2013 τις 5.500 ηµέρες ή τα 25 έτη ασφάλισης δεν µπορούν να διεκδικήσουν σύνταξη ως µητέρες ανηλίκων. Η µητέρα που έχει ελπίδες µετά την αύξηση των ορίων ηλικίας να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα λόγω ανηλίκου θα πρέπει να έχει ηλικία που να επιτρέπει να συµπληρώσει το απαιτούµενο νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης εγκαίρως, δηλαδή εντός του µεταβατικού σταδίου που θέτει ο νέος νόµος και σίγουρα µέχρι το 2021.