Στηρίζω HORECA: «Τρικλοποδιά» στην ανάπτυξη φιλοξενίας και εστίασης βάζουν οι υψηλοί έμμεσοι φόροι

«Πρωταθλήτρια» στους συντελεστές έμμεσης φορολογίας που αφορούν τον ξενοδοχειακό τομέα και την εστίαση είναι η Ελλάδα, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τουριστικά ανταγωνίστριες χώρες, όπως έδειξαν στοιχεία μελέτης του ΙΟΒΕ που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε από τη Συμμαχία «Στηρίζω HORECA» στο πλαίσιο της έκθεσης HORECA 2023. Η εκδήλωση με θέμα «Εστίαση και Φιλοξενία – Λιγότεροι έμμεσοι φόροι σημαίνει ώθηση στην ανάπτυξη» είχε ομιλητές τον οικονομολόγο του ΙΟΒΕ, Γρηγόρη Παύλου, τον Πρόεδρο της ΠΟΞ, Γρηγόρη Τάσιο, τον Γενικό Γραμματέα της ΠΟΕΣΕ, Γιάννη Δαβερώνη και τη Γενική Διευθύντρια της ΕνΕΑΠ, Σοφίκα Παπανικολάου.
Η συμβολή του τομέα HORECA στην εθνική οικονομία
Η μελέτη του ΙΟΒΕ συνέκρινε την έμμεση φορολογία στον τομέα HORECA στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Όπως εξήγησε ο οικονομολόγος του Ιδρύματος, Γρηγόρης Παύλου, η Ελλάδα βρίσκεται στην 1η θέση στην ΕΕ ως προς τη συμμετοχή Εστίασης και Φιλοξενίας στην οικονομία, με σημαντική άνοδο μετά το 2010. Ειδικότερα, η συμμετοχή του τομέα στο ΑΕΠ αντιστοιχεί σε ποσοστό 5,3% το 2021, με τις 109.265 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν να παράγουν €13.568 εκατ. σε προστιθέμενη αξία για την οικονομία. Παράλληλα, αποτελεί και βασικό εργοδότη στη χώρα: Πάνω από 700.000 άμεσες θέσεις εργασίας προσφέρουν ξενοδοχειακός κλάδος και εστίαση, ενώ μαζί με την έμμεση και την προκαλούμενη απασχόληση, αυτές ξεπερνούν το 1.000.000. Επί του συνόλου των εργαζομένων της χώρας, το 3,6% απασχολείται σε θέσεις σχετικές με τον ξενοδοχειακό κλάδο – το 2ο μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ – ενώ για τον κλάδο της εστίασης το ποσοστό αυτό αγγίζει το 10%, φέρνοντας την Ελλάδα στην πρώτη θέση της λίστας.
Την ίδια στιγμή, οι έμμεσοι φόροι που βαρύνουν εστίαση και διαμονή (όπως ΦΠΑ, Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης σε αλκοολούχα ποτά και καφέ και Φόρος Διαμονής) αντιστοιχούν στο 11% των εσόδων του κράτους από έμμεση φορολογία, ενώ ο τομέας αποδίδει το 6,1% των συνολικών κρατικών φορολογικών εσόδων.
Έμμεσοι φόροι: Η μεγάλη πρόκληση για Φιλοξενία και Εστίαση
Η υψηλή έμμεση φορολογία σε σχέση με ανταγωνίστριες χώρες στον τομέα του τουρισμού, αλλά και το συνεχώς μεταβαλλόμενο φορολογικό πλαίσιο εντοπίζονται από τη μελέτη ως οι βασικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο τομέας HORECA.
Πιο συγκεκριμένα, με συντελεστή ΦΠΑ 13% στη διαμονή, η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση μεταξύ των επτά βασικών τουριστικών αγορών της νότιας Ευρώπης, με τις αμέσως επόμενες αγορές (Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία) να κρατούν τον ΦΠΑ στο ύψος του 10%, ενώ οι χαμηλότεροι συντελεστές εντοπίζονται σε Κύπρο (9%), Μάλτα (7%) και Πορτογαλία (6%). Αξίζει μάλιστα να αναφέρουμε ότι από 6% που ήταν τον Ιούλιο του 2015, ο ΦΠΑ στη διαμονή αυξήθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους σε 13%, παραμένοντας έκτοτε στο ίδιο υψηλό επίπεδο. Επιπλέον, ο κλάδος επιβαρύνεται από το 2018 και με φόρο διαμονής ανά διανυκτέρευση ανάλογο προς την κατηγορία του καταλύματος, αλλά και από το τέλος παρεπιδημούντων (0,5% επί του κύκλου εργασιών).
Σε ό,τι αφορά στον κλάδο της εστίασης, τα εστιατόρια, με συντελεστή ΦΠΑ 13%, φέρνουν την Ελλάδα μαζί με την Πορτογαλία στη δεύτερη θέση στην ΕΕ μετά τη Μάλτα. Αξίζει, ωστόσο, να αναφέρουμε πως από το 2010 έως σήμερα, ο ΦΠΑ στην εστίαση έχει μεταβληθεί 6 φορές. Παρόλα αυτά, η μείωση του συντελεστή στο 13% μετά το 2019 οδήγησε έκτοτε σε σημαντική ενίσχυση του κλάδου τόσο σε όρους ρευστότητας όσο και απασχόλησης, γεγονός που αποδεικνύει την αναπτυξιακή ώθηση που μπορεί να δοθεί στην οικονομία και τις επιχειρήσεις από την ελάφρυνση της έμμεσης φορολογίας.
Στον κλάδο των καφέ και μπαρ – τα οποία έχουν ως κύρια δραστηριότητα την πώληση προϊόντων που επιβαρύνονται με ΦΠΑ 24% – η χώρα μας βρίσκεται και πάλι «πρωταθλήτρια» στον ΦΠΑ. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις του τομέα επιβαρύνονται στο επίπεδο του λειτουργικού κόστους και από Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης σε αλκοολούχα ποτά και καφέ. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών, αυτός στην χώρα μας αντιστοιχεί σε €2.550/ 100 lt αιθυλικής αλκοόλης και είναι ο υψηλότερος στην ΕΕ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης και ο 5ος υψηλότερος σε απόλυτους αριθμούς.
Εκτός από τη φορολογία, εστίαση και φιλοξενία δέχονται πιέσεις από τις ανατιμήσεις πολλών αγαθών τους τελευταίους μήνες, με ένα μεγάλο τμήμα της αύξησης να συγκρατείται από τις επιχειρήσεις του τομέα. Ειδικότερα, το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας έχει υπερδιπλασιαστεί, ενώ υπάρχει σημαντική αύξηση ενοικίων στα καταστήματα στο 1ο εξάμηνο του 2022, με ενίσχυση και του μισθολογικού κόστους.
Όπως σημείωσαν οι εκπρόσωποι των φορέων από τους κλάδους της εστίασης, των ξενοδοχείων και των αλκοολούχων ποτών, η μείωση της έμμεσης φορολογίας αποτελεί μια επιλογή που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος και στηρίζει τις επιχειρήσεις του τομέα. Ενός τομέα ο οποίος έχει αποτελέσει στυλοβάτη της οικονομίας διαχρονικά, ακόμη και μέσα στη δύσκολη περίοδο της οικονομικής κρίσης. Ακόμη, η ορθολογικότερη αντιμετώπιση των έμμεσων φόρων – ΦΠΑ και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης – επιφέρει φορολογική δικαιοσύνη, καταπολεμά ένα από τα βασικότερα κίνητρα φοροδιαφυγής, ενώ στην περίπτωση του ΕΦΚ αλκοολούχων, η μείωση θα παίξει καθοριστικό ρόλο και στην αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου.
Η εκδήλωση «Εστίαση και Φιλοξενία – Λιγότεροι έμμεσοι φόροι σημαίνει ώθηση στην ανάπτυξη» αποτέλεσε το δεύτερο μέρος της σειράς συζητήσεων «HoReCa Community Dialogues» που υλοποιεί η Συμμαχία «Στηρίζω HORECA». Στόχος των Διαλόγων είναι να ενημερώσουν σχετικά με τις προκλήσεις και τις αναπτυξιακές προοπτικές του τομέα.