Στην «κόψη του ξυραφιού» οι ΗΠΑ – Τι θα γίνει αν χρεοκοπήσουν

Στην κόψη του ξυραφιού ισορροπούν οι ΗΠΑ – και μαζί τους η παγκόσμια οικονομία, καθώς το ενδεχόμενο να μην επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων για επέκταση του ορίου χρέους θα μπορούσε να οδηγήσει τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου σε αθέτηση πληρωμών, στις αρχές του επόμενου μήνα.

Εκβιασμός από τους Ρεπουμπλικάνους

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πόλων του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ καρκινοβατούν, με τους Ρεπουμπλικάνους να ζητούν την εφαρμογή μέτρων λιτότητας για παράσχουν την έγκρισή τους στην επέκταση του ορίου χρέους.

Όπως μετέδωσε την Τρίτη το Reuters, οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πλευρών είχαν επικεντρωθεί στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής Διατροφικής Βοήθειας (Supplemental Nutrition Assistance Program – SNAP), το ομοσπονδιακό πρόγραμμα διατροφικής ενίσχυσης που αφορά πάνω από 40 εκατομμύρια ανθρώπους, και στο Πρόγραμμα Προσωρινής Βοήθειας για άπορες οικογένειες (Temporary Assistance for Needy Families – TANF), ένα πρόγραμμα περιορισμένου χρόνου που βοηθά οικογένειες με παιδιά όταν οι γονείς ή άλλοι συγγενείς δεν μπορούν να καλύψουν βασικές ανάγκες.

Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία, μια πιθανή αθέτηση πληρωμών από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα κλυδώνιζαν συθέμελα την παγκόσμια οικονομία. Προ ημερών, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, προειδοποίησε ότι μια χρεοκοπία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια οικονομική ύφεση τόσο σοβαρή όσο η Μεγάλη Ύφεση, με 8 εκατομμύρια Αμερικανούς να χάνουν τη δουλειά τους και την αξία του χρηματιστηρίου να πέφτει κατά περίπου 45%.

Ακόμα, η Γέλεν επικαλέστηκε έκθεση της Moody’s, η οποία εκτιμούσε ότι πλούτος νοικοκυριών ύψους 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων θα μπορούσε να εξανεμιστεί, ενώ προειδοποίησε ότι μια παραβίαση του ανώτατου ορίου χρέους θα μπορούσε να επηρεάσει βασικές κυβερνητικές υπηρεσίες.

Το Reuters δημιούργησε ένα χρονοδιάγραμμα με εκτιμήσεις για τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει ενδεχόμενη αθέτηση πληρωμών από τις ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα υποθετικό σενάριο που καλύπτει τις 15 πρώτες ημέρες, με αφετηρία την ημερομηνία – σταθμό της 1ης Ιουνίου.

1 Ιουνίου
Τα ταμειακά διαθέσιμα του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών στερεύουν, ενώ ενεργοποιείται το ανώτατο όριο χρέους. Τα 26 δισεκατομμύρια δολάρια φορολογικά έσοδα της ημέρας δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τα περίπου 101 δισεκατομμύρια δολάρια δαπανών.

Ποιοι δεν θα πληρωθούν;

Εάν το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ λειτουργήσει βάσει ενός σχεδίου που καταρτίστηκε το 2011, δεν θα κληθεί να επιλέξει σε ποιους λογαριασμούς θα καταβάλει χρήματα. Αντιθέτως, θα περιμένει μέχρι να έχει αρκετά αποθέματα για να πληρώσει τους λογαριασμούς μιας ολόκληρης ημέρας. Οι πάροχοι ιατρικών υπηρεσιών θα λάβουν 47 δισεκατομμύρια δολάρια για πληρωμές από το Medicare, το δημόσιο πρόγραμμα ασφάλισης υγείας των ΗΠΑ για τους ηλικιωμένους. Οι στρατιώτες θα μείνουν απλήρωτοι.

Οι επενδυτές της Wall Street μπορούν, προς το παρόν, να πληρωθούν, αλλά υπάρχουν κίνδυνοι. Με τις πληρωμές χρέους να λήγουν – συμπεριλαμβανομένου ενός πακέτου περισσότερων από 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων την 1η Ιουνίου – το Υπουργείο Οικονομικών δανείζεται μόλις όσο χρειάζεται για να καλύψει τα οφειλόμενα και να παραμείνει κάτω από το όριο του χρέους. Εάν οι επενδυτές αρνηθούν να δανείσουν αυτά τα χρήματα από φόβο ότι δεν θα τους επιστραφούν, οι ΗΠΑ εισέρχονται σε κατάσταση αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους της, κλονίζοντας το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

2 Ιουνίου
Ακόμα και αν η Ουάσινγκτον συνεχίσει να πληρώνει τα χρέη στην ώρα τους, τα χρηματιστήρια κλυδωνίζονται συθέμελα. Αυτό ασκεί πιέσεις στον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν ΜακΚάρθι και τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να δράσουν γρήγορα. Οι Ρεπουμπλικάνοι, οι οποίοι ελέγχουν τη μία αίθουσα του Κογκρέσου, απαιτούν κολοσσιαίες περικοπές δαπανών σε αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους στην αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους.

Χωρίς συμφωνία, άλλη μία ημέρα περνά χωρίς πληρωμές. Οι συνταξιούχοι και άλλοι δικαιούχοι κοινωνικής ασφάλισης δεν λαμβάνουν ποσά ύψους 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων που τους οφείλονται. Οι πολιτείες δεν λαμβάνουν 2 δισεκατομμύρια δολάρια που τους οφείλονται για τις επιδοτήσεις ασφάλισης υγείας Medicaid για τους φτωχούς. Δημιουργείται αλυσίδα χρεών εντός της χώρας.

6 Ιουνίου
Οι κατασκευαστές όπλων και άλλες εταιρείες που προμηθεύουν τον αμερικανικό στρατό δεν εισέπρατταν 2 δισεκατομμύρια δολάρια που τους οφείλονται.

7 Ιουνίου
Περίπου μια εβδομάδα μετά την κρίση, είναι πιθανό κάποιες πληρωμές να πραγματοποιηθούν. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών θα είχε εισπράξει περίπου 110 δισεκατομμύρια δολάρια σε φόρους από την 1η Ιουνίου, αρκετά για να καλύψει τους λογαριασμούς της τελευταίας εβδομάδας. Όμως οι απαιτήσεις αυξάνονται και οι Αμερικανοί που περιμένουν να δουν στους λογαριασμούς τους ποσά από τις επιστροφές φόρων στις 7 Ιουνίου δεν λαμβάνουν περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

8 Ιουνίου
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που διαχειρίζονται οι ομοσπονδιακές και τοπικές κυβερνήσεις δεν λαμβάνουν 1 δισεκατομμύριο δολάρια από την προγραμματισμένη χρηματοδότηση. Η κρίση βαθαίνει στα νοσοκομεία των ΗΠΑ, καθώς οι ομοσπονδιακές ασφαλιστικές πληρωμές καθυστερούν περισσότερο.

15 Ιουνίου
Τα πράγματα γίνονται πια εξαιρετικά επικίνδυνα: Το Υπουργείο Οικονομικών πρέπει να καταβάλει στους επενδυτές περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε πληρωμές τόκων για το εθνικό χρέος. Με βάση μια δήλωση του 2014, στο πλαίσιο μιας άλλης αντιπαράθεσης για το όριο χρέους, το ΥΠΟΙΚ είναι σε θέση να θέσει σε προτεραιότητα τις πληρωμές τόκων έναντι άλλων υποχρεώσεων.

Σε περίπτωση υλοποίησης μιας τέτοιας απόφασης, η ημερήσια εισροή εσόδων από τη φορολογία των επιχειρήσεων δίνει στο Υπουργείο Οικονομικών αρκετά μετρητά για να εξυπηρετήσει το χρέος. Όμως τα έσοδα δεν επαρκούν για να εξυπηρετηθούν άλλες πληρωμές που λήγουν στις 15 Ιουνίου: Οι μισθοί των στρατιωτικών της μεγαλύτερης πολεμικής μηχανής του πλανήτη, είναι ένα από τα θύματα.