Σχεδόν «πλήρης δημοκρατία» η Ελλάδα – Πού έχει τον υψηλότερο και πού το χαμηλότερο βαθμό

Υψηλές επιδόσεις έχει η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την κατάσταση της δημοκρατίας, σύμφωνα με τον Δείκτη Δημοκρατίας του Economist για το 2022.

Ο δείκτης αυτός (EIU), που ξεκίνησε το 2006, αποτυπώνει την κατάσταση της δημοκρατίας παγκοσμίως σε 165 ανεξάρτητα κράτη, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού και την συντριπτική πλειονότητα των κρατών του κόσμου.

Βασίζεται σε πέντε κατηγορίες: εκλογική διαδικασία και πλουραλισμός, λειτουργία της κυβέρνησης, πολιτική συμμετοχή, πολιτική κουλτούρα και πολιτικές ελευθερίες.

Με βάση τις βαθμολογίες της σε αυτές τις κατηγορίες, κάθε χώρα κατατάσσεται στη συνέχεια σε έναν από τους τέσσερις τύπους καθεστώτων: «Πλήρης δημοκρατία», «ατελής δημοκρατία», «υβριδικό καθεστώς» ή «αυταρχικό καθεστώς».

Η συγκεκριμένη έκδοση του Δείκτη Δημοκρατίας του Economist εξετάζει την κατάσταση της παγκόσμιας δημοκρατίας το 2022. Σύμφωνα με τον Economist Intelligence Unit για τη μέτρηση της δημοκρατίας, σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε κάποιου είδους δημοκρατία (45,3%).

Μόνο το 8% διαμένει σε «πλήρη δημοκρατία», σε σύγκριση με το 8,9% το 2015, πριν οι ΗΠΑ υποβιβαστούν από «πλήρη δημοκρατία» σε «ατελή» το 2016.

Περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει υπό αυταρχική διακυβέρνηση (36,9%), με ένα μεγάλο ποσοστό να βρίσκεται στην Κίνα και την Ρωσία.

Πού βρίσκεται η Ελλάδα

Η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που βελτίωσαν τη βαθμολογία τους κατά 0,41 μονάδα στον Δείκτη Δημοκρατίας, ανεβαίνοντας στο 7,97. Να σημειωθεί ότι από το 8 ξεκινά η κατηγορία «πλήρης δημοκρατία».

Η χώρα μας ανέβηκε 9 θέσεις (25η σε σύνολο 167 χωρών). Ωστόσο, παραμένει στην ομάδα των «ατελών δημοκρατιών», αλλά είναι πλέον πιο κοντά στο να ενταχθεί στην κατηγορία των πλήρως δημοκρατικών κρατών (full democracies).

Παίρνουμε «άριστα» στις εκλογές

Βαθμολογείται με 10 στην εκλογική διαδικασία, αλλά με 7,14 στη λειτουργία της κυβέρνησης και 6,67 στην πολιτική συμμετοχή.

Στην πολιτική κουλτούρα, η βαθμολογία μας είναι 7,50, ενώ αρκετά υψηλότερες είναι οι επιδόσεις μας (8,53) στις ατομικές ελευθερίες.

Το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού σε αυταρχικά καθεστώτα

Σύμφωνα με τον EIU, σχεδόν ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός ζει σε κάποιου είδους δημοκρατία (45,3%).

Μόνο το 8% μένουν σε πλήρεις δημοκρατίες, έναντι 8,9% το 2015.

Περισσότερο από το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού (36,9%) ζει σε αυταρχικά καθεστώτα.

Επιπλέον, 72 από τις χώρες που εξετάζει η έρευνα (165 + 2 εδάφη), ή το 43,1% του συνόλου, μπορούν να θεωρηθούν δημοκρατίες.

Έχουμε 24 πλήρεις δημοκρατίες, έναντι 21 το 2021 (ανέβηκαν στην κατηγορία η Γαλλία, η Ισπανία και η Χιλή).

Ο αριθμός των ελατωματικών δημοκρατιών μειώθηκε κατά 5, φθάνοντας στις 48.

Από τις υπόλοιπες 95 χώρες, οι 59 είναι αυταρχικά καθεστώτα (όσες και το 2021) και 36 είναι «υβριδικά καθεστώτα» (έναντι 34 το 2021).

Η δημοκρατία σε ύφεση

Από παγκόσμια σκοπιά, σύμφωνα με τον Δείκτη Δημοκρατίας του Economist, το 2022 ήταν ένα απογοητευτικό έτος για τη δημοκρατία, δεδομένων των προσδοκιών ότι θα μπορούσε να υπάρξει ανάκαμψη της συνολικής βαθμολογίας του δείκτη, καθώς αίρονται οι απαγορεύσεις που σχετίζονται με την πανδημία κατά τη διάρκεια του έτους.

Αντ’ αυτού, η μέση παγκόσμια βαθμολογία παρέμεινε στάσιμη στο 5,29 – ελάχιστα βελτιώθηκε από το 5,28 που είχε καταγραφεί το 2021.

Αυτό αφήνει τη βαθμολογία του δείκτη πολύ κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο πριν από την πανδημία του 5,44, καθώς και ακόμη πιο κάτω από το ιστορικό υψηλό του 5,55 που καταγράφηκε το 2014 και το 2015 (και επίσης το 2008, λίγο πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση).

Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ήραν πολλούς περιορισμούς που σχετίζονται με την πανδημία το 2022, με αποτέλεσμα να υπάρξουν βελτιώσεις σε αρκετές βαθμολογίες δεικτών για πολλές χώρες, οπότε είναι εντυπωσιακό ότι δεν υπήρξε ανάκαμψη της συνολικής βαθμολογίας του δείκτη, σχολιάζει ο Economist.

Η θετική επίδραση της αποκατάστασης των ατομικών ελευθεριών – που είχαν περιοριστεί προσωρινά από την πανδημία του κοροναϊού, ακυρώθηκε από άλλες αρνητικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αναβαθμισμένη η Ελλάδα

Για να γίνει κατανοητό το σημείο αυτό, το διάγραμμα που ακολουθεί δείχνει ότι οι δέκα μεγαλύτερες υποβαθμίσεις χωρών, ουσιαστικά, ακύρωσαν τις δέκα μεγαλύτερες αναβαθμίσεις.

Η Ελλάδα, πάντως, κατατάσσεται στις αναβαθμισμένες δημοκρατίες του 2022.

Συνολικά, ωστόσο, οι θετικές και αρνητικές μεταβολές της βαθμολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο αλληλοεξουδετερώθηκαν, με αποτέλεσμα να παραμείνει ουσιαστικά αμετάβλητος ο παγκόσμιος μέσος όρος βαθμολογίας το 2022 σε σύγκριση με το 2021 οπότε οι περιορισμοί της πανδημίας ήταν πολύ πιο εκτεταμένοι.