Σήμα κινδύνου εκπέμπει ένα από τα πιο επιβλητικά γεωλογικά μνημεία της Ελλάδας, ο Παλίγκρεμνος στην Κρήτη. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιφανειακή εκδήλωση σεισμικού ρήγματος στη χώρα μας. Ο «καθρέφτης» του Παλίγκρεμνου, μια απότομη βραχώδης πλαγιά, μήκους 143 μέτρων και μέγιστου ύψους 46 μέτρων, δημιουργήθηκε μέσα από σεισμικές διεργασίες εκατομμυρίων χρόνων, όμως πλέον στο σημείο όπου βρίσκεται δρομολογείται η κατασκευή ξενοδοχειακής μονάδας.
Αν κάτι τέτοιο προχωρήσει, θα θεμελιωθούν κτίρια επάνω στη μεγαλύτερη ζώνη σεισμικών ρηγμάτων της Κρήτης και σε μια περιοχή όπου, σύμφωνα με τους γεωλόγους, κατολισθαίνουν τεράστιοι επικρεμάμενοι βράχοι…
Δεκάδες τοπικοί φορείς αγωνίζονται να σταματήσουν τα σχέδια οικοδόμησης, τα οποία, εκτός των άλλων, θα διαταράξουν τη σπάνια φυσική ομορφιά του τοπίου, ενώ η Ελληνική Γεωλογική Εταιρεία και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης ζητούν την κήρυξη του Παλίγκρεμνου ως Προστατευόμενου Μνημείου της Φύσης.
Στην παρούσα φάση, με απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, έχουν ανασταλεί οι οικοδομικές εργασίες, μέχρι να πραγματοποιηθεί η δίκη – κατά πάσα πιθανότητα εντός του Δεκεμβρίου – που θα εξετάσει το αίτημα ακύρωσης της άδειας για τη δημιουργία υπόσκαφων ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων στην περιοχή του Πλακιά Ρεθύμνου, κάτω από τον Παλίγκρεμνο.
Μελέτες
«Δυστυχώς οι μελέτες για την έκδοση οικοδομικών αδειών έχουν χαλαρώσει τα τελευταία χρόνια. Αντικειμενικά και με γεωλογικά κριτήρια, η περιοχή είναι ακατάλληλη για δόμηση τόσο από πλευράς σεισμικότητας όσο και εξαιτίας αστάθειας των πρανών» δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο Χαράλαμπος Φασουλάς, δρ Γεωλογίας στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο εκπονήθηκε επιστημονική μελέτη η οποία αναδεικνύει την περιβαλλοντική αξία της περιοχής και συντείνει στον χαρακτηρισμό του Παλίγκρεμνου ως Προστατευόμενου Μνημείου.
«Καταγράφοντας όλα τα χαρακτηριστικά της περιοχής, προχωρήσαμε σε λεπτομερειακή χαρτογράφηση και μελέτη των δύο σεισμικών ρηγμάτων που διασχίζουν την πλαγιά του βουνού προκαλώντας ένα εντυπωσιακό ανάγλυφο» λέει ο Χαράλαμπος Φασουλάς.
«Διαπιστώσαμε πως τα ρήγματα αυτά έχουν την ίδια διεύθυνση με το μεγάλο ενεργό ρήγμα που βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του κόλπου και αποτελεί τμήμα μιας ομάδας ρηγμάτων που ξεκινούν από το νοτιοδυτικό άκρο της Κρήτης και φτάνουν μέχρι το μέσο της. Με την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι στον Πλακιά έχουμε μια ενεργή τεκτονικά ζώνη, η οποία μπορεί να προκαλέσει σεισμό ανά πάσα στιγμή ή να λειτουργήσει συμπληρωματικά εξαιτίας της μετακίνησης πετρωμάτων στο απέναντι μεγάλο ρήγμα».
Σεισμικότητα
Αξίζει να σημειωθεί πως μερίδα επιστημόνων αποδίδει σε αυτή τη ζώνη σεισμικών ρηγμάτων και τον ισχυρότερο σεισμό που έζησε ποτέ η Μεσόγειος – μεγέθους κατ’ εκτίμηση 8 ρίχτερ – στις 21 Ιουλίου του 365 μ.Χ., ο οποίος ανύψωσε τη Δυτική Κρήτη έως και 9 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
«Τα ρήγματα του Πλακιά χάνονται μέσα στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να μην έχουμε τη «μεγάλη εικόνα» για τη συμπεριφορά τους, όμως, με βάση τα στοιχεία που διαθέτουμε, χαρακτηρίζονται πιθανώς ενεργά, δηλαδή μπορούν να προκαλέσουν σεισμό είτε αυτόνομα είτε να επαναδραστηριοποιηθούν εξαιτίας του μεγάλου ρήγματος στην απέναντι πλευρά του κόλπου» λέει ο δρ Φασουλάς.
«Θεωρούμε – όπως και το Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο Ρεθύμνου – ότι η παρέμβαση στην περιοχή θα αλλοιώσει όλα τα φυσικά χαρακτηριστικά του μνημείου. Επίσης αυτό που τονίζουμε ως πολύ μεγάλο πρόβλημα – το οποίο συνδέεται και με καταστροφές που είχαμε στο νησί – είναι ότι, πέρα από τη σεισμικότητα, η περιοχή όπου έχουν ξεκινήσει οι εκσκαφές αποτελεί μια ζώνη αστάθειας των πρανών, μια μικρή κοιλάδα στο τέλος της οποίας γλιστρούν κατακόρυφα βράχια, που ξεκολλούν και φτάνουν στο χείλος του Παλίγκρεμνου. Προσφάτως είχαμε το δυστύχημα με την κατολίσθηση στην τουριστική μονάδα της Αγίας Φωτιάς και είναι σημαντικό να το αναφέρουμε – ακόμα και μέσα στη ζώνη όπου έχουν ξεκινήσει οι εκσκαφές υπάρχουν βράχοι από κατολίσθηση» προσθέτει.
