Ρέθυμνο: Προτάσεις για τον πολιτισμό της πόλης μας

Με αφορμή τις τοποθετήσεις των υποψηφίων Δημάρχων για τον Δήμο Ρεθύμνου, θεωρώ χρέος μου να εκφράσω και τις δικές μου απόψεις, οι οποίες προκύπτουν μέσα από την πολύχρονη εμπειρία μου στον χώρο αλλά και τις γνώσεις μου.

Δημιουργία

Άξονας του εγχειρήματος με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί  η επόμενη Δημοτική Αρχή, είναι η προσπάθεια πραγματοποίησης καινοτόμων δράσεων των Μουσικών, Θεατρικών και Εικαστικών Συνόλων του Δήμου Ρεθύμνου, με βασικό στόχο τη μεταλαμπάδευση των γνώσεων και των εμπειριών των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται τόσο στις δομές του Δήμου Ρεθύμνου όσο και των εθελοντών που επιθυμούν να πλαισιώσουν το υπάρχον δυναμικό.

Η επιθυμία όλων εμάς που θα συμμετέχουμε σε τέτοιες δράσεις είναι οι Τέχνες (Μουσική, Θέατρο, Εικαστικά) να διαμορφώσουν τον χαρακτήρα των παιδιών – σπουδαστών, αλλά και όσων άλλων συμπολιτών μας θελήσουν να λάβουν μέρος με κάθε τρόπο, μέσω της συνεργασίας, της ομαδικότητας, της αλληλεγγύης και της προσήλωσης σε έναν κοινό στόχο, αξίες που συνδέονται άρρηκτα με την απόκτηση της πολιτιστικής παιδείας, έτσι όπως την οραματιζόμαστε.

Στόχος μας είναι οι συγκεκριμένες καινοτόμες να μην περιοριστούν στη διαμόρφωση των μαθητών μας μόνο μέσα από τη διδασκαλία των μαθημάτων, αλλά να δημιουργηθούν οι ιδανικές συνθήκες, στο πλαίσιο των οποίων δάσκαλοι και μαθητές θα μπορούν να πραγματοποιούν διάφορες πολιτιστικές δράσεις, «απαντώντας» με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις ανάγκες της πόλης μας.

Κτίζοντας το μέλλον

Ο σκοπός όμως δεν θα εξαντλείται στην πραγματοποίηση της εκάστοτε δράσης. Ο απώτερος στόχος είναι η στροφή των μαθητών – σπουδαστών – συμπολιτών μας, μέσω της ενεργοποίησης γονέων, εκπαιδευτικών, σχολικών μονάδων και τοπικής κοινωνίας, προς το μέλλον. Και εννοούμε το μέλλον που προκύπτει μέσα από τη Πολιτιστική Παιδεία και την ανάταση της ψυχής που εγγυούνται οι Τέχνες. Γιατί, όπως γλαφυρά τονίζει ο Οδυσσέας Ελύτης, «εκεί που οι ήχοι και τα λόγια συμβασιλεύουν, η μουσική και η αγάπη ξεκινούν το ταξίδι τους».

Είναι γνωστό ότι στη χώρα μας δραστηριοποιούνται χιλιάδες πολιτιστικές εταιρείες που με περίσσιο μεράκι και καλή διάθεση, κάποιες φορές και κάτω από αντίξοες συνθήκες, προσπαθούν, αγωνίζονται με όσα μέσα διαθέτουν και επιχειρούν να καταγράψουν, να αναδείξουν και να προβάλουν την πολιτιστική παράδοση του τόπου τους, τόσο τη λαϊκή όσο και τη σύγχρονη. Οι πολιτιστικές αυτές κυψέλες συμβάλλουν στην πνευματική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη ενός ευρύτερου κοινωνικού φάσματος, ανεξαρτήτως προέλευσης και ηλικίας, κυρίως όμως στοχεύουν στους νέους ανθρώπους.  Αυτές τις πολιτιστικές κυψέλες οφείλει ο Δήμος να ¨αγκαλιάσει¨ και να στηρίξει υλικοτεχνικά, με καταγραφή και συνεργασίες μεταξύ των φορέων. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει η δυνατότητα, μέσα από συζητήσεις και διαβουλεύσεις, να πραγματοποιούνται οι δράσεις κάτω από την  ¨ομπρέλα¨ του Δήμου Ρεθύμνου, προβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στο ευρύ κοινό και όχι μόνο το έργο που πραγματοποιείται.

Ο πολιτισμός είναι οικουμενικό αγαθό, σπουδαίο και τέλειο κατά τον Πλάτωνα, και η στήριξη της ενασχόλησης και της συμμετοχής όσο το δυνατόν περισσότερων πολιτών με τα πολιτιστικά δρώμενα συνιστά υποχρέωση όλων εμάς που υπηρετούμε με διαφόρους τρόπους τον Πολιτισμό.

Οι πολιτιστικές δομές του Δήμου, καθώς και όλοι οι πολιτιστικοί φορείς που δραστηριοποιούνται στον Δήμο μας  πρέπει να αποτελούν, σε τοπικό επίπεδο, ζωτικής σημασίας πνεύμονα πολιτισμού. Γι΄ αυτό τον λόγο πιστεύουμε ότι θα πρέπει –ο καθένας από την πλευρά του και με όποιον τρόπο μπορεί– να συνεχίσουμε να δημιουργούμε τις αναγκαίες και ικανές συνθήκες που διασφαλίζουν την αδιάλειπτη και αδιατάρακτη λειτουργία του μέσα στον χρόνο και τον τόπο.

Προγραμματισμός δράσεων

Το πρόγραμμα των πολιτιστικών δράσεων-εκδηλώσεων θα περιλαμβάνει μουσική, θέατρο, εικαστικά κ.λπ. για παιδιά, νέους, σπουδαστές και ενεργούς συμπολίτες. Η επιλογή θα γίνεται με βάση μια σειρά αξιολογικών κριτηρίων που αφορούν, αφενός στην πρωτοτυπία και την πολυμορφία στη θεματολογία, ώστε να καλύπτονται τα πολιτιστικά ενδιαφέροντα όλων, και αφετέρου, στη διατύπωση μιας πολιτιστικής πρότασης για όλους ανεξαρτήτως τους πολίτες-δημότες της περιοχής μας.

Ο Δήμος μας πρέπει να σχεδιάζει εκδηλώσεις και να επιδιώκει συνεργασίες με άλλους φορείς και συλλόγους, με κατεύθυνση τη στράτευση όλων προς έναν κοινό σκοπό, αυτόν της πολιτιστικής ανέλιξης της πόλης μας μέσω της προσφοράς και της συμμετοχής.

Η προσπάθειά μας θα πρέπει να «αξίζει», για να είναι ευχαριστημένοι οι συμμετέχοντες σε κάθε στάδιο, είτε αυτό της προετοιμασίας της δράσης είτε της παρουσίασής της, να αγαπήσουν και να απολαμβάνουν την κάθε στιγμή της ενασχόλησής τους με τις Τέχνες. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί αυτό που είπε μια μαθήτρια της πόλης μας: «Η μουσική παιδεία είναι μία αρετή που ομορφαίνει και γοητεύει τη ζωή!». Η μουσική είναι μία μόνο από τις εκφάνσεις της τέχνης, το ίδιο ισχύει και για όλες τις άλλες.

Πιστεύουμε ότι, τραγουδώντας-ερμηνεύοντας μουσικά-θεατρικά έργα σε πολιτιστικές δράσεις, οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να ακούνε, να εξοικειώνονται με την αρμονία βιωματικά με αποτέλεσμα να συνηθίζουν να την αναζητούν σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους. Οι βασικοί μας στόχοι και οι ευρύτερες επιδιώξεις μας για τα παιδιά-μαθητές και συμμετέχοντες, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας που προτείνουμε, είναι:

• Η εκμάθηση της τεχνικής και της τακτικής των διαφόρων μουσικών οργάνων, του τραγουδιού του θεάτρου και των τεχνών.

• Η αξιοποίηση των ταλέντων και ανάπτυξη των εκφραστικών μέσων μέσα από τις πολιτιστικές δράσεις.

• Η δημιουργία σωστών βάσεων και εφοδίων για την ανάπτυξη πολιτιστικής συμπεριφοράς και καλλιτεχνικής παιδείας.

• Η αλληλεπίδραση στο πλαίσιο του ομαδικού μαθήματος, που με τη σειρά της οδηγεί στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, στην ομαλή κοινωνικοποίηση και στην πνευματική ωρίμανση.

Διαρκείς Στόχοι

Με γνώμονα τα παραπάνω, η εκλεγμένη Δημοτική Αρχή θα πρέπει να αποσκοπεί:

1. Στην προώθηση, μελέτη και ανάπτυξη των τεχνών, των επιστημών και των γραμμάτων, καθώς και στην ανάπτυξη και διάδοση του πολιτισμού και των πολιτιστικών αξιών στον τόπο μας και όχι μόνο. Αποσκοπούμε ακόμη στην υποστήριξη, με κάθε δυνατό μέσο, της δημιουργίας καλλιτεχνικού έργου, στην προβολή της παραδοσιακής και ελληνικής πολιτιστικής δημιουργίας και κληρονομιάς και στη σύνδεσή της με την κοινωνική ανάπτυξη. Παρά τους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε, ο πολιτισμός δεν είναι αποκομμένος από την πραγματικότητα και την καθημερινότητα του σύγχρονου πολίτη. Αντίθετα, μπορεί να αποτελέσει το όχημα για ψυχική και πνευματική ανακούφιση και να δώσει διεξόδους και κάποιες φορές ακόμα και λύσεις σε ζητήματα που ίσως με την πρώτη ματιά μοιάζει δύσκολο να επιλυθούν.

2. Στη διοργάνωση καλλιτεχνικών, πολιτιστικών, επιστημονικών και μορφωτικών εκδηλώσεων, προγραμμάτων, εκθέσεων, συνεδρίων, συναντήσεων καλλιτεχνών, επιστημόνων και ανθρώπων των γραμμάτων και στην εκπόνηση προγραμμάτων. Τα οφέλη τέτοιων δράσεων για τον Δήμο διαχέονται σε όλα τα επίπεδα, πέρα από το αμιγώς πολιτιστικό, και αγκαλιάζουν το σύνολο της κοινωνίας που μπορεί να συμμετάσχει ενεργά και με πολλούς τρόπους.

3. Στη δημιουργία συνθηκών συνεργασίας καλλιτεχνών και μελετητών της τέχνης, καθώς και στη συστηματική γνωριμία του κοινού με την τέχνη, με απώτερο στόχο την ουσιαστική επαφή των μαθητών-σπουδαστών της πόλης μας με τα ίδια τα έργα μέσω ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

4. Στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση δράσεων και ερευνών, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, που στοχεύουν στην ανάπτυξη του Πολιτισμού, των Τεχνών, της Παιδείας και της Επιστήμης.

Συνεργασίες

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων δεν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί σε περιβάλλον εσωστρέφειας. Ο Δήμος θα πρέπει να συνεργάζεται με καλλιτέχνες που ζουν και διαπρέπουν, τόσο στην πόλη μας,όσο και μακριά από το Ρέθυμνο. Το μουσικά, θεατρικά και εικαστικά σύνολα που θα δημιουργηθούν θα εμπλουτίσουν τα ήδη υπάρχοντα, θα πρέπει να αποτελούν ένα σπάνιο συνδυασμό, όσο παράξενος κι αν φαίνεται αυτός, καθώς έτσι επιτυγχάνεται η απόδοση ενός εντυπωσιακού ηχητικού και οπτικοακουστικού αποτελέσματος, με την προσέγγιση μέσα από ένα μουσικό-θεατρικό-εικαστικό διάλογο όλων των σχημάτων.

Η πόλη μας δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από την πρωτεύουσα ή άλλες μεγαλύτερες σε πληθυσμό πόλεις της ώρας μας. Έχει αναδείξει αξιόλογους και ταλαντούχους καλλιτέχνες που είτε παρέμειναν στον τόπο τους για να προσφέρουν, είτε άνοιξαν τα φτερά τους για άλλες πολιτείες, με μοναδικό τους όραμα την καλλιτεχνική προσφορά. Είναι καιρός όμως να γίνουν ουσιαστικά θετικά βήματα για να «κρατήσει» αυτή η πόλη τα «παιδιά της», γιατί αυτή η μικρή πόλη παράγει πολιτισμό και είναι καταφύγιο ψυχής, πεδίο δράσης και εθελοντικής προσφοράς για εκείνους που έχουν επιλέξει να ζουν ακόμα στον τόπο μας.

Με φάρο λοιπόν την έννοια που προσδιορίζεται από την ανάγκη συνέχισης της ύπαρξης πολιτισμού στον τόπο μας, θα πρέπει να αναδειχθεί και η τοπική και η περιφερειακή συνείδηση στις δράσεις του πολιτισμού. Αυτό μεταφράζεται ότι ο Δήμος, σε συνεργασία με την Περιφέρεια, πρέπει να συμμετέχει σε δράσεις ΟΡΟΣΗΜΟ για κάθε τοπική κοινωνία, οι οποίες δεν περιορίζονται στη μορφή της οικονομικής ενίσχυσης ή της παραχώρησης κάποιας αίθουσας (όπως γίνεται τα τελευταία χρόνια στο τόπο μας). Αντίθετα, θα πρέπει να βελτιωθεί ο σχεδιασμός προς κάθε κατεύθυνση και να καταλήγει στον απολογισμό ή την ανασκόπηση κάθε δράσης.

Δεν πιστεύουμε στις πολυδάπανες εκδηλώσεις θεάματος. Πιστεύουμε στις ουσιαστικές δράσεις, που κινούνται στον άξονα της ιστορίας του τόπου, σε αυτές που έχουν σκοπό να αναδεικνύουν την πολιτιστική μας κληρονομιά και να ευνοούν την επισκεψιμότητα. Ασφαλώς και θα πρέπει να υπάρχει η ιδιωτική πρωτοβουλία, αλλά οι περισσότερες από τις δράσεις θα πρέπει να είναι με την ουσιαστική «ομπρέλα» της Αυτοδιοίκησης  Α΄ και Β΄ βαθμού. Το πρόγραμμα αφενός, θα πρέπει να συμβαδίζει με το νομοθετικό πλαίσιο (προτάσεις μέσω διαγωνισμών-προτάσεων και όχι μέσω απευθείας ανάθεσης, όπως τείνει να γίνει κανόνας τα τελευταία χρόνια). Αυτό σημαίνει εξειδίκευση και κατάρτιση προγραμμάτων για την υποστήριξη της δια βίου μάθησης, την υλοποίηση πολιτιστικών προγραμμάτων και εκδηλώσεων που θα οργανώνονται από κοινού από την Περιφέρεια και τους τοπικούς φορείς, πάντα στο πλαίσιο της ανάδειξης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε τόπου, της διατήρησης της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της διάδοσής της στους νέους.

Τουλάχιστον από την πλευρά μας, αυτή των καλλιτεχνών, οι στόχοι έχουν τεθεί και θα υλοποιηθούν συγκεκριμένες δράσεις και εκδηλώσεις που προάγουν τη μουσική, θεατρική και εικαστική παιδεία, αλλά κυρίως την ιστορία των μεγάλων μας δημιουργών. Μέσα από έγκαιρο προγραμματισμό, οι μαθητές-σπουδαστές αλλά και οι συμπολίτες μας θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τα έργα σημαντικών δημιουργών, απολαμβάνοντας τα αγαθά του πολιτισμού.

Αυτές οι δράσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα από θεματικές εκδηλώσεις, με επίκεντρο τις σχολικές μονάδες και μέσα από γιορτές πολιτισμού, όπως: φεστιβάλ Μουσικής,  Θεάτρου, Εικαστικών, Ποίησης και Λόγου, με παρακολούθηση σεμιναρίων για κάθε Τέχνη, στα οποία θα διδάσκουν γνωστοί καλλιτέχνες από όλους τους χώρους, με αποκορύφωμα την πραγματοποίηση στο τέλος κάθε σχολικού έτους μίας  ¨Μουσικής – Θεατρικής κ.λπ.  Γιορτής του Μαθητή¨.

Τέλος, θεωρούμε αναγκαία τη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής του Τ.Ε.Ι. Κρήτης (η όπως θα μετονομαστεί), για τη δημιουργία προγραμμάτων σπουδών κάτι ανάλογο με το παιδαγωγικής και εκπαιδευτικής επάρκειας. Τα προγράμματα αυτά θα αφορούν μουσικούς, θεατρολόγους, εικαστικούς, με θεματολογία τη διδασκαλία των παραπάνω ειδικοτήτων και θα προσφέρουν είτε τίτλους σπουδών είτε βεβαιώσεις παρακολούθησης κύκλου σεμιναρίων (440 ωρών το λιγότερο, δύο εξάμηνα).

H Αυτοδιοίκηση σε σχέση με τον Πολιτισμό

Η Καινούργια Δημοτική Αρχή πρέπει να μεριμνήσει για:

1. Τον έγκαιρο προγραμματισμό των δράσεων, ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος να επισημανθούν οι δυνατότητες πραγματοποίησής τους ή οι όποιες αδυναμίες δεν την επιτρέπουν.

2. Τη στήριξη δράσεων, θεσμών και φορέων, σε επίπεδο Δήμου, και την καλλιέργεια πολιτιστικής συνείδησης.

3. Τη δημιουργία ενιαίας εικόνας σε όλες τις δημοτικές και περιφερειακές ενότητες, ώστε να γίνονται γνωστές οι δράσεις που πραγματοποιούνται εδώ και παράλληλα να είναι διαθέσιμη η πληροφορία για τις ανάλογες δράσεις που πραγματοποιούνται στην υπόλοιπη Κρήτη, σε συνεργασία με την Περιφέρεια.

4. Προβολή των εκδηλώσεων εντός κι εκτός του Δήμου μας, των υπόλοιπων Δήμων και της Περιφέρειας, η οποία δεν θα περιορίζεται στην έκδοση έντυπου ενημερωτικού υλικού αλλά θα γίνεται και μέσω διαδικτύου, με την προβολή τους σε σχετικές ιστοσελίδες.

5. Την ύπαρξη ενός ετησίου ημερολογίου-πλάνου δράσεων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε επίπεδο Δήμων και Περιφέρειας, στο οποίο θα αναφέρονται όλες οι δράσεις.

6. Την ενίσχυση του ηλεκτρονικού ιστότοπου του Δήμου, ώστε για κάθε δημοτική ενότητα να υπάρχει το πεδίο «Πολιτισμός» με τις αντίστοιχες δράσεις. Επιπλέον, όλες οι αιτήσεις των πολιτιστικών φορέων θα πρέπει να κατατίθεται σε μια ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα, για την επεξεργασία τους και τη δυνατότητα να προτείνονται θεσμικά, μέσω μια επιτροπής πολιτιστικών θεμάτων.

7. Την ύπαρξη απολογιστικού δελτίου μετά το πέρας κάθε εκδήλωσης, το οποίο θα συμπληρώνεται από τους φορείς, προκειμένου να υπάρχει εικόνα για την επισκεψιμότητα, την αποδοχή, την ανάπτυξη των εκδηλώσεων κ.λπ.

8. Η καινούργια Δημοτική Αρχή θα πρέπει να δεσμευτεί ότι, από τα πρώτα έργα υλοποίησης των δημοτικών κτηρίων θα είναι το κτήριο που στεγάζεται η Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνου (Δ.Φ.Ρ.), επί της Κουντουριώτη 115, ένα κτήριο άθλιο, ακατάλληλο εδώ και πολλά χρόνια, αλλά κυρίως επικίνδυνο, τόσο για τους εργαζομένους αλλά κυρίως για τους μαθητές της πόλης μας. Επιπλέον, θα πρέπει να δεσμευτεί ότι δεν θα αφήσει άλλο δημοτικό κτήριο να φτάσει σε αυτήν την εξαιρετικά άσχημη κατάσταση, ειδικά όταν αυτό χρησιμοποιείται από μαθητές – σπουδαστές της πόλης μας.

Να πραγματοποιηθεί άμεσα συνάντηση με τον πρόεδρο της Τράπεζας της Ελλάδος για την παραχώρηση του διπλανού στο κτήριο της Δ.Φ.Ρ. οικοπέδου στον Δήμο Ρεθύμνου, με τη δέσμευση από την πλευρά του Δήμου ότι θα ενοποιηθεί με το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται το υπάρχον κτήριο της Δ.Φ.Ρ., για τη δημιουργία στο ισόγειο μιας αίθουσας Πολιτισμού ευρωπαϊκών προδιαγραφών, στην οποία θα πραγματοποιούνται οι μεγάλες εκδηλώσεις των πολιτιστικών φορέων (συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις κ.λπ.). Η δημιουργία μια τέτοιας αίθουσας μπορεί να γίνει με χρηματοδότηση, είτε από ΕΣΠΑ, είτε από μεγάλα ιδρύματα. Παράλληλα, στον επάνω όροφο να στεγαστούν οι δομές των Δημοτικών Μουσικών Συνόλων και συγκεκριμένα της Δημοτικής Φιλαρμονικής, του Δημοτικού Ωδείου και της Δημοτικής Χορωδίας.

Υ.Γ. Οι θέσεις και οι προτάσεις που παρουσιάστηκαν παραπάνω και αποτελούν καταστάλαγμα εμπειρίας και στάση ζωής, έχουν ετοιμαστεί μήνες πριν. Θα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό να ταυτίζονται και με τις απόψεις των υποψηφίων Δημάρχων.