Πρωτόκολλο ετοιμορροπίας για το βιομηχανικό μνημείο του φουγάρου στον Κουμπέ

Πρωτόκολλο ετοιμορροπίας για το μνημείο του βιομηχανικού φουγάρου στον Κουμπέ ετοιμάζει η πολεοδομία του Δήμου Ρεθύμνου προκειμένου να επιδοθεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία που θα υποδείξει τον τρόπο αποκατάστασης, καθώς και στους δυο ιδιοκτήτες του μνημείου, ώστε άμεσα να ξεκινήσουν οι εργασίες. Τμήμα του βιομηχανικού φουγάρου που βρίσκεται στον Κουμπέ αποκολλήθηκε νωρίς το μεσημέρι του Σαββάτου σημαίνοντας συναγερμό στην περιοχή του, αφού ο φόβος και ο κίνδυνος να καταρρεύσει στο σύνολό της η κατασκευή ήταν ορατός.

Στην περιοχή έσπευσαν μηχανικοί του Δήμου και της Πολεοδομίας αλλά και άνδρες της ΕΛ.ΑΣ., που προχώρησαν σε προσωρινή απαγόρευση της κυκλοφορίας προκειμένου να διασφαλιστεί η δημόσια ασφάλεια.

Το πρωτόκολλο που ετοιμάζεται σηματοδοτεί την επικινδυνότητα κατάρρευσης του κτιρίου που έχει εγκαταλειφθεί και έχει αφεθεί στη φθορά του χρόνου και επισημαίνει τον αυξημένο κίνδυνο για την δημόσια ασφάλεια καλώντας τους ιδιοκτήτες να προχωρήσουν στην άμεση αποκατάστασή του.

Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο τεχνικών έργων έγινε καθαίρεση στο ένα κομμάτι που ήταν έτοιμο να πέσει, ενώ και χθες έγιναν κάποιες παρεμβάσεις για να αρθεί στο μέτρο του δυνατού η επικινδυνότητα του φουγάρου.

Σημειώνεται το μνημείο διέπεται από ένα ιδιότυπο ιδιοκτησιακό καθεστώς, καθώς ένα τμήμα του ανήκει στην Ένωση, ενώ το τμήμα που είναι στον αιγιαλό ανήκει στο δημόσιο, ανήκει δηλαδή στην Κτηματική Υπηρεσία. Ο δήμος δεν έχει αρμοδιότητα, ωστόσο ανέλαβε την επιστασία των εργασιών το Σάββατο, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα τους, ενημερώνοντας ταυτόχρονα τόσο την Κτηματική Υπηρεσία και την Ένωση, όσο και την υπηρεσία της Αρχαιολογίας.

Η αποκόλληση του τμήματος και ο κίνδυνος για συνολική κατάρρευσή του αποδεικνύουν με τον πιο ζοφερό τρόπο την εγκατάλειψη του ιστορικού μνημείου στη φθορά του χρόνου.

Σε σχετικές δηλώσεις του ο αντιδήμαρχος τεχνικών έργων, Άγγελος Μαλάς, ανέφερε:

«Παρόλο που δεν ήταν αρμοδιότητά μας καθαιρέσαμε το κομμάτι που ήταν έτοιμο να πέσει. Αφήσαμε το υπόλοιπο προκειμένου να αποφανθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες για το ποια θα είναι η μεθοδολογία αποκατάστασης, καθώς πρόκειται για ένα μνημείο. Αυτό είναι το βασικό. Επίσης κλείσαμε και κάποιες οπές για να μην επιδεινωθεί το πρόβλημα και από κει και πέρα θα ετοιμάζεται το πρωτόκολλο ετοιμορροπίας για να πάει στους αρμοδίους που είναι οι ιδιοκτήτες, οι οποίοι θα ενημερωθούν καθ’ υπόδειξην των ειδικών για τον τρόπο αποκατάστασης. Ιδιοκτήτες του μνημείου είναι η Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο. Πρόκειται για ένα κηρυγμένο μνημείο και πρέπει να αποφανθεί η Εφορεία Νεώτερων Μνημείων για τον τρόπο αποκατάστασης».

Από τη πλευρά του ο αντιδήμαρχος καθημερινότητας πόλης, Θωμάς Κρεβετζάκης, υποστήριξε: «Υπάρχει ένα περίεργο ιδιοκτησιακό καθεστώς που είχε ως αποτέλεσμα την εγκατάλειψη του μνημείου στη φθορά του χρόνου. Ο δήμος δεν είχε την παραμικρή αρμοδιότητα ή δυνατότητα να επέμβει στη διατήρηση και συντήρηση του συγκεκριμένου μνημείου. Παρόλα αυτά από το πρωί του Σαββάτου, οπότε και έγινε γνωστή η είδηση για τα πρώτα στάδια κατάρρευσης του κτιρίου, η τεχνική υπηρεσία του δήμου, χωρίς να έχει την αρμοδιότητα άμεσα ανταποκρίθηκε προκειμένου να αποκλειστεί η περιοχή για να διασφαλιστεί η σωματική ακεραιότητα των διερχομένων. Ταυτόχρονα προχώρησε στην καθαίρεσε του ετοιμόρροπου αυτού τμήματος του φουγάρου, το οποίο θα μπορούσε πέφτοντας να συμπαρασύρει και την υπόλοιπη κατασκευή, κάτι που ευτυχώς δεν συνέβη. Η συγκεκριμένη κατασκευή έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο της βιομηχανικής ιστορίας του Ρεθύμνου».

Άμεση η παρέμβαση Δήμου Ρεθύμνης

Με αφορμή την κατάρρευση τμήματος του φουγάρου στην περιοχή «Αγίας Φωτεινής Κουμπέ», ο Δήμος Ρεθύμνης, ενημερώνει τους συμπολίτες για τη διαχείριση του θέματος εκ μέρους όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών. Ειδικότερα στην ανακοίνωσή του τονίζει:

«Αμέσως μόλις έγινε αντιληπτή η κατάρρευση μέρος του φουγάρου στον Κουμπέ (στις 11 το πρωί του Σαββάτου 19 Ιουνίου 2021) ο Δήμος ενημέρωσε το Αστυνομικό Τμήμα Ρεθύμνου, ενώ τεχνικά στελέχη των Διευθύνσεων της Τεχνικής Υπηρεσίας και των υπηρεσιών Δόμησης (Πολεοδομίας) μετέβησαν στο σημείο, όπου διαπιστώθηκε κίνδυνος για την ασφάλεια των πολιτών.

Η Τροχαία και το Λιμεναρχείο, ως αποκλειστικά αρμόδιοι, προχώρησαν στον αποκλεισμό της περιοχής από διερχόμενα αυτοκίνητα, πεζούς και λουόμενους βάσει των επιχειρησιακών τους κριτηρίων.

Στη συνέχεια, ενημερώθηκαν οι ιδιοκτήτες του εν λόγω ακινήτου, δηλαδή η Κτηματική Υπηρεσία του Ελληνικού Δημοσίου και η Ε.Γ.Σ.Ρ.

Δεδομένου ότι το φουγάρο έχει κηρυχθεί νεώτερο μνημείο, ενημερώθηκε η αρμόδια Εφορία Νεωτέρων Μνημείων με έδρα το Ηράκλειο, η οποία, έδωσε συγκατάθεση για προσεκτική και άμεση καθαίρεση των επικινδύνων τμημάτων. Με την καθοδήγηση της Εφορίας, αποτυπώθηκε το σαθρό τμήμα με drone, ώστε να υπάρχει ακριβής αποτύπωση για την μελλοντική αναστήλωση του μνημείου. Με το δεδομένο αυτό, έγινε νέα συνεννόηση με τους ιδιοκτήτες και αποφασίστηκε η άμεση επέμβαση.

Μέχρι τις 10 το βράδυ της ίδιας ημέρας, υπό τη διαρκή εποπτεία και την καθοδήγηση του αρμόδιου αντιδημάρχου Ρεθύμνης κ. Άγγελου Μαλά και μηχανικών του Δήμου, το επικίνδυνο τμήμα του φουγάρου, είχε καθαιρεθεί, με τη χρήση κατάλληλου μηχανικού και εξειδικευμένων τεχνιτών ιδιωτικής τεχνικής εταιρείας, η οποία ανέλαβε την εκτέλεση του συγκεκριμένου απαιτητικού έργου. Κατόπιν αυτού άρθηκαν τα μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας και η οδός Σταμαθιουδάκη δόθηκε σε κυκλοφορία.

Με αφορμή το συγκεκριμένο γεγονός, ο Δήμος Ρεθύμνης κρίνει αναγκαίο να επισημάνει εμφαντικά την αναγκαιότητα άμεσης συμμόρφωσης της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου με την απόφαση του ΣΤΕ, σχετικά με τον επανακαθορισμό των ορίων του αιγιαλού, ώστε να αρθούν τέτοια αδιέξοδα, όπως σε αυτήν την περίπτωση, που ένα τμήμα του φουγάρου θεωρείται αιγιαλός και το υπόλοιπο ιδιωτική περιουσία της Ε.Γ.Σ.Ρ.

Ο Δήμος Ρεθύμνης, θα καταβάλει κάθε προσπάθεια και τις επόμενες ημέρες για την αποσόβηση κάθε κινδύνου και την προστασία του μνημείου».

Η εγκατάλειψη των ιδιωτικών μνημείων λόγω έλλειψης χρηματοδότησης αποκατάστασής του

Με αφορμή την κατάρρευση μέρος του μνημείου ο αντιδήμαρχος καθημερινότητας πόλης αναφέρθηκε στο πρόβλημα που υπάρχει σε σχέση με την συντήρηση και αποκατάσταση των μνημείων που ανήκουν σε ιδιώτες επισημαίνοντας πως το κόστος είναι υψηλό και αυτό αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα που λειτούργει σε βάρος των μνημείων, τα οποία στο τέλος αφήνονται στην τύχη τους και στη φθορά του χρόνου.

Ο δήμος όπως υποστήριξε όπου έχει τη δυνατότητα παρέμβασης και αποκατάστασης μνημείων το κάνει εξασφαλίζοντας σχετικές χρηματοδοτήσεις από ευρωπαϊκά ή άλλα προγράμματα, όπως έγινε με την εξασφάλιση χρηματοδότησης για την αποκατάσταση του ελαιοτριβείου στους Αρμένους για να δημιουργηθεί ένα μουσείο της ελιάς.

«Ένας από τους λόγους εγκατάλειψης και καταστροφής των μνημείων τα τελευταία χρόνια είναι το υψηλό κόστος συντήρησής του, το οποίο δυστυχώς οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να επωμιστούν. Αν και τα τελευταία 3-4 χρόνια στην Ελλάδα έχουμε αντιληφτεί την αξία της διατήρησης και ανάδειξης του μνημειακού μας πλούτου και πολιτισμού τόσο το ελληνικό κράτος αλλά και τοπικά ο δήμος Ρεθύμνης έχει προχωρήσει σε εξωραϊσμό και αποκατάσταση κτιρίων βρίσκοντας αντίστοιχα χρηματοδοτικά εργαλεία είτε αυτά αφορούν το κτίριο της Φορτέτζας είτε τη μονή Αγίου Λαζάρου. Στην Αρχαιολογία αντίστοιχα εξασφαλίστηκαν χρησμοδοτήσεις για το Τζαμί Καρά Μουσά, το Τζαμί Βαλιδέ, στο παρελθόν την αίθουσα του Αγίου Φραγκίσκου. Για τα ιδιωτικά μνημεία είναι πολύ δύσκολο να επωμιστεί ο ιδιοκτήτης το κόστος συντήρησης και αντικατάστασης τους.

Το χειμώνα του 2020 είχε τεθεί ξανά το θέμα της ετοιμορροπίας των κτιρίων στην παλιά πόλη και πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη προκειμένου να προστατευτούν όλα αυτά το ιστορικά κτίρια να ανοίξουν αντίστοιχες προσκλήσεις από το υπουργείο, όπως είχε και αρχικά εκφραστεί προκειμένου να δοθούν κίνητρα και προγράμματα στους ιδιοκτήτες να τα αποκαταστήσουν. Αναφέρομαι στο πρόγραμμα «Διατηρώ». Πάντως αξίζει να αναφέρουμε ότι το 2014 ο δήμος Ρεθύμνης είχε προχωρήσει στην έκδοση ενός εμβληματικού βιβλίου για τη ιστορία του Ρεθύμνου -τα 370 μνημειακά κενά στην ιστορική τοπογραφία του Ρεθύμνου, όπου γινόταν μια αναλυτική παρουσίαση των μνημείων της πόλης που είχαν καταστραφεί για διαφόρους λόγους.

Ενώ στο παρελθόν αιτία καταστροφής των μνημείων ως επί το πλείστον ήταν οι πόλεμοι, όπου ο κατακτητής ήθελε να αφαίρεσε στοιχεία της ιστορικότητας των προηγούμενων χρηστών -είχαμε φθορές επί ενετών, επί Οθωνών, επί κρητικής πολιτείας. Την περίοδο της γερμανικής κατοχή στα πλαίσια της Μάχης της Κρήτης, εκ τότε όταν ξεκίνησαν οι πόλεις να αναπτύσσονται τόσο η άγνοια της αξίας τους παρελθόντος όσο και η οικονομική ανέχεια είχε ως αποτέλεσμα πάρα πολλά μικρά ιδιωτικά μνημεία να καταστραφούν.

Ένα παράδειγμα είναι τα Σαχνισιά -ξύλινα δωμάτια προεξοχές- όπου επί ρωσικής κατοχής καταστράφηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός τους και αντίστοιχα την περίοδο του μεσοπολέμου συνεχίστηκε αυτή η καταστροφή με αποτέλεσμα το Ρέθυμνο που είχε 220 Σαχνισιά σήμερα να έχουμε μόλις 50. Από τα πλέον γνωστά μνημεία που έχουν καταστραφεί είναι το ενετικό ρολόι, οι μιναρέδες, αντίστοιχα καταστράφηκαν όλες οι κατοικίες στο εσωτερικό της Φορτέτζας, το μεγάλο κτίριο των Χασσαπιών η πύλη της Άμμου, το περιμετρικό τείχος της πόλης του Ρεθύμνου. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις με μια λανθασμένη έννοια ανάπτυξης της πόλης».

rethnea.gr