Πόσο επικίνδυνο είναι το Facebook;

«Μία επιχείρηση που έχει τόσο τρομακτική επιρροή στους ανθρώπους, στις ενδόμυχες σκέψεις τους, στα αισθήματά τους, στη συμπεριφορά τους, χρειάζεται κάποια επιτήρηση. Αλλά το Facebook έχει κλειστή δομή, δεν υπάρχει έλεγχος. Το προσωπικό σας social media feed το γνωρίζει μόνο το ίδιο το Facebook».

Με αυτά τα λόγια η Φράνσις Όγκεν καταγγέλλει την παντοδυναμία του Facebook, μιλώντας σε επιτροπή της αμερικανικής Γερουσίας. Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, επικεφαλής του κορυφαίου- ίσως- μέσου κοινωνικής δικτύωσης απορρίπτει τις κατηγορίες ως «ανυπόστατες», αλλά η σχετική συζήτηση έχει ήδη αρχίσει.

Η ίδια η Όγκεν, 37 ετών σήμερα, εργαζόταν ως μάνατζερ στον όμιλο Facebook για δύο χρόνια. Αποχωρώντας πήρε μαζί της φωτοτυπίες εγγράφων που, όπως υποστηρίζει, αποδεικνύουν ότι ο Ζάκερμπεργκ γνωρίζει τα λάθη και τις αδυναμίες του δικτύου, ενώ την ίδια στιγμή οι εργαζόμενοι απογοητεύονται γιατί κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά την κριτική που διατυπώνουν.

Η Όγκεν παραθέτει το εξής παράδειγμα για την τακτική του Facebook: πριν από τις αμερικανικές εκλογές ο όμιλος είχε ανοίξει «δοκιμαστικούς» λογαριασμούς που ακολουθούσαν τους πρωταγωνιστές της προεκλογικής αντιπαράθεσης, όπως τον Ντόναλντ Τραμπ ή το τηλεοπτικό δίκτυο FoxNews και, με βάση τους αλγορίθμους, δημοσίευαν περιεχόμενο με έντονο το στοιχείο της πόλωσης.

Λίγο πριν την κάλπη θέσπισαν «μηχανισμούς ασφαλείας» για το περιεχόμενο αυτό, τους οποίους όμως έσπευσαν να καταργήσουν λίγο αργότερα. «Επέστρεψαν στις αρχικές ρυθμίσεις, γιατί ήθελαν να επιστρέψουν σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για την επιχείρηση» λέει η Όγκεν. «Προκαλεί όμως σύγχυση το γεγονός ότι τράβηξαν χειρόφρενο στις 6 Ιανουαρίου, επαναφέροντας τις ρυθμίσεις ασφαλείας…»

Οι αδυναμίες της τεχνητής νοημοσύνης

Η 6η Ιανουαρίου δεν είναι μία τυχαία ημερομηνία. Ήταν η μέρα που φανατισμένα πλήθη εφόρμησαν στο Καπιτώλιο, σε κλίμα εθνικού διχασμού. Αλλά η Φράνσις Όγκεν διατυπώνει και άλλες κατηγορίες εναντίον του Facebook. Ότι, για παράδειγμα, απέκρυψε από τη δημοσιότητα έρευνες που αναλύουν τις επιβλαβείς επιπτώσεις του δικτύου για τα παιδιά, καθώς και τις αδυναμίες της τεχνητής νοημοσύνης στον εντοπισμό μηνυμάτων με ακραίο περιεχόμενο.

Για όλα αυτά τα ζητήματα οι δικηγόροι της Όγκεν έχουν καταθέσει οκτώ προσφυγές στην εποπτική αρχή κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC).

Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Ρίτσαρντ Μπλούμενταλ καλεί τις αρμόδιες αρχές να ασχοληθούν σοβαρά με τις αιτιάσεις.

«Η εποπτική αρχή θα πρέπει να εξετάσει τις καταγγελίας της κυρίας Όγκεν», επισημαίνει. «Εάν ευσταθούν, μπορεί να επιβληθούν πρόστιμα για παραπλανητική πληροφόρηση των επενδυτών».

Δεν ήταν η πρώτη ακρόαση που έγινε στην αμερικανική Γερουσία για το Facebook και άλλες μεγάλες εταιρείες νέας τεχνολογίας. Σε αυτό το θέμα Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί πολλές φορές ομονοούν.

Άλλωστε κάποιες κατηγορίες δεν είναι καινούριες. Κι όμως, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα. Όπως επισημαίνει η γερουσιαστής Έιμι Κλόμπουσαρ από το Δημοκρατικό Κόμμα «δεν έχουμε κάνει τίποτα για μεγαλύτερη διαφάνεια στους αλγόριθμους. Γιατί; Γιατί το Facebook και οι άλλες εταιρείες νέας τεχνολογίας έχουν σκορπίσει λεφτά στην Ουάσιγκτον. Επηρεάζουν τον κόσμο».

«Το Facebook μπορεί να αλλάξει»

Μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα; Πολλοί γερουσιαστές υπενθυμίζουν τον νικηφόρο αγώνα τους απέναντι στην καπνοβιομηχανία και εκτιμούν ότι κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και τώρα. Όσο για την Φράνσις Όγκεν, επιμένει ότι είναι σημαντική η στήριξη της πολιτικής.

«Ελπίζω ότι το Facebook θα αλλάξει μετά τις αποκαλύψεις», λέει η ίδια. «Αλλά σίγουρα δεν θα αλλάξει από μόνο του…»

Τόρστεν Τάιχμαν (WDR)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου