Πόλεμος στην Ουκρανία: Η Μόσχα και το Κίεβο εκπονούν σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου

Το προσχέδιο συμφωνίας 15 σημείων θα περιλαμβάνει την παραίτηση του Κιέβου από τις φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ σε αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας

Η Ουκρανία και η Ρωσία έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο σε προσωρινό ειρηνευτικό σχέδιο 15 σημείων που περιλαμβάνει κατάπαυση του πυρός και αποχώρηση της Ρωσίας εάν το Κίεβο δηλώσει ουδετερότητα και αποδεχτεί περιορισμούς όσον αφορά στις ένοπλες δυνάμεις του, σύμφωνα με τρία άτομα που συμμετέχουν στις συνομιλίες.

Η προτεινόμενη συμφωνία, την οποία οι Ουκρανοί και Ρώσοι διαπραγματευτές συζήτησαν πλήρως για πρώτη φορά τη Δευτέρα και την οποία φέρνουν στο φως οι Financial Times, περιλαμβάνει το Κίεβο να παραιτηθεί από τα σχέδιά του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και να υποσχεθεί να μην φιλοξενήσει ξένες στρατιωτικές βάσεις ή οπλισμό με αντάλλαγμα την προστασία από συμμάχους όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία.

Η φύση των δυτικών εγγυήσεων για την ουκρανική ασφάλεια -και η αποδοχή τους από τη Μόσχα- θα μπορούσε ακόμη να αποδειχθεί μεγάλο εμπόδιο σε οποιαδήποτε συμφωνία, όπως και το καθεστώς των ουκρανικών εδαφών που κατέλαβε η Ρωσία το 2014.

Αν και η Μόσχα και το Κίεβο δήλωσαν αμφότερες την Τετάρτη ότι είχαν σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τους όρους συμφωνίας, Ουκρανοί αξιωματούχοι παραμένουν επιφυλακτικοί αν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι προσηλωμένος σε μια ειρηνευτική συμφωνία και ανησυχούν ότι η Μόσχα θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο για να ανασυντάξει τις δυνάμεις της και να συνεχίσει την επίθεσή της.

Ο Mykhailo Podolyak, ανώτερος σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε στους Financial Times ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα περιλαμβάνει «τα στρατεύματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας σε κάθε περίπτωση να εγκαταλείψουν τα εδάφη της Ουκρανίας» που έχουν καταληφθεί από την έναρξη της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου – δηλαδή νότιες περιοχές κατά μήκος της Αζοφικής και της Μαύρης Θάλασσας, καθώς και εδάφη ανατολικά και βόρεια του Κιέβου.

Η Ουκρανία θα διατηρούσε τις ένοπλες δυνάμεις της, αλλά θα ήταν υποχρεωμένη να παραμείνει εκτός στρατιωτικών συμμαχιών, όπως το ΝΑΤΟ, και να απέχει από τη φιλοξενία ξένων στρατιωτικών βάσεων στο έδαφός της.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι η ουδετερότητα για την Ουκρανία με βάση το καθεστώς της Αυστρίας ή της Σουηδίας ήταν ένα σενάριο. «Αυτή η επιλογή συζητείται πραγματικά τώρα και είναι μια επιλογή που μπορεί να θεωρηθεί ουδέτερη» δήλωσε ο Πεσκόφ.

Ο Σεργκέι Λαβρόφ, υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, δήλωσε ότι «απολύτως συγκεκριμένες διατυπώσεις» ήταν «κοντά στο να συμφωνηθούν» στις διαπραγματεύσεις.

Παρά την πρόοδο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, ουκρανικές πόλεις δέχθηκαν σφοδρούς βομβαρδισμούς για τρίτη συνεχόμενη νύχτα, ενώ το Κίεβο δήλωσε ότι εξαπολύει αντεπίθεση κατά των Ρώσων εισβολέων.

Σε ομιλία του προς τα μέλη του Κογκρέσου την Τετάρτη, ο Ζελένσκι απηύθυνε έκκληση στις ΗΠΑ να επιβάλουν ζώνη απαγόρευσης πτήσεων ή να παράσχουν μαχητικά αεροσκάφη ή άλλα μέσα για να αποκρούσουν την επίθεση της Ρωσίας στη χώρα του και να επιβάλουν σκληρότερες οικονομικές κυρώσεις στη Μόσχα.

Σε μια δραματική έκκληση, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία χρειάζεται την υποστήριξη της Αμερικής αφού η Ρωσία είχε εξαπολύσει «βάναυση επίθεση κατά των αξιών μας».

Αν και το σύνταγμα της Ουκρανίας την υποχρεώνει να επιδιώξει την ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο Ζελένσκι και οι συνεργάτες του υποβαθμίζουν όλο και περισσότερο τις πιθανότητες ένταξης της Ουκρανίας στη διατλαντική στρατιωτική συμμαχία, μια προοπτική που η Ρωσία θεωρεί πρόκληση. «Μόλις ξεκίνησε ένας σοβαρός πόλεμος στην Ευρώπη, το ΝΑΤΟ έκανε γρήγορα στην άκρη» δήλωσε ο Ποντόλιακ.

Προτείνουμε ένα «ουκρανικό μοντέλο εγγυήσεων ασφαλείας», το οποίο συνεπάγεται την άμεση και νομικά θεσμοθετημένη συμμετοχή στη σύγκρουση μιας σειράς εγγυητριών χωρών στο πλευρό της Ουκρανίας, εάν κάποιος καταπατήσει και πάλι την εδαφική της ακεραιότητα» πρόσθεσε.

Η Ουκρανία, πρόσθεσε ο Ποντόλιακ, ως μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας «θα διατηρήσει οπωσδήποτε τον δικό της στρατό». Υποβάθμισε, επίσης, τη σημασία της απαγόρευσης των ξένων βάσεων στην Ουκρανία, λέγοντας ότι αυτό αποκλείεται ήδη από την ουκρανική νομοθεσία.

Δύο από τους ανθρώπους είπαν ότι η υποτιθέμενη συμφωνία περιλαμβάνει, επίσης, διατάξεις για την κατοχύρωση δικαιωμάτων για τη ρωσική γλώσσα στην Ουκρανία, όπου ομιλείται ευρέως, αν και τα ουκρανικά είναι η μόνη επίσημη γλώσσα. Η Ρωσία έχει παρουσιάσει την εισβολή της ως μια προσπάθεια να προστατεύσει τους ρωσόφωνους στην Ουκρανία από αυτό που ισχυρίζεται ότι είναι «γενοκτονία» από «νεοναζί».

Ο Podolyak δήλωσε ότι «τα ανθρωπιστικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών θεμάτων, συζητούνται μόνο μέσα από το πρίσμα των αποκλειστικών συμφερόντων της Ουκρανίας».

Το μεγαλύτερο σημείο εμπλοκής παραμένει η απαίτηση της Ρωσίας να αναγνωρίσει η Ουκρανία την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την ανεξαρτησία δύο αυτονομιστικών κρατιδίων στην ανατολική συνοριακή περιοχή του Ντονμπάς.

Η Ουκρανία έχει αρνηθεί μέχρι στιγμής, αλλά είναι πρόθυμη να συζητήσει τμηματικά το ζήτημα, δήλωσε ο Podolyak.

«Τα αμφισβητούμενα και συγκρουόμενα εδάφη [είναι] ξεχωριστή υπόθεση. Μέχρι στιγμής, μιλάμε για εγγυημένη απόσυρση από τα εδάφη που έχουν καταληφθεί από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης στις 24 Φεβρουαρίου», όταν ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας, είπε.