Ποιος ο ρόλος των εκπαιδευτικών στην καταπολέμηση της βίας μεταξύ ανηλίκων – Τι λένε επιστήμονες

Οι υποθέσεις ανήλικης παραβατικότητας που αποκαλύπτονται η μία μετά την άλλη το τελευταίο διάστημα σοκάρουν αφενός με τη συχνότητά τους και αφετέρου με την επιθετικότητα που εκδηλώνεται από παιδιά νεαρής ηλικίας.

Ειδικοί υποστηρίζουν ότι έχει μειωθεί και ο μέσος όρος της ηλικίας των παιδιών που έχουν παραβατική συμπεριφορά, κάτι που προκαλεί ανησυχία, αποδίδοντας το φαινόμενο σε μεγάλο βαθμό στον νέο τρόπο ζωής, στον εγκλεισμό της πανδημίας, την κακή χρήση του διαδικτύου και την ενδοοικογενειακή βία την οποία βιώνουν τα παιδιά.

Κάποια από τα περιστατικά αυτά λαμβάνουν χώρα μέσα στο σχολικό πλαίσιο άλλα εκτός, ωστόσο είναι έκδηλη η κρισιμότητα του ρόλου των εκπαιδευτικών στην πρόληψη τους.

Πώς έχει εξελιχθεί το φαινόμενο της βίας μεταξύ ανηλίκων, ειδικά μετά την πανδημία; Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου, της οικογένειας και της Πολιτείας στην πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου;

Για τα ζητήματα αυτά συζητούν ο αντιπρόεδρος του Κέντρου Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας (ΚΜΟΠ) και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Δρ. Αντώνης Κλάψης με τη Γενική Διευθύντρια του ΚΜΟΠ, δημιουργό του Live Without Bullying και εκπαιδευτική Ψυχολόγο, Δρ. Αντωνία Τορρένς για τον ρόλο των εκπαιδευτικών στην καταπολέμηση της βίας μεταξύ ανηλίκων στο νέο podcast του Κέντρου.

«Το φαινόμενο έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις ειδικά μετά την πανδημία όπου συσσωρεύτηκε μεγάλη πίεση και άγχος στις κοινωνίες»

Οι δύο επιστήμονες αναφέρονται ακόμα στο πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην πρόληψη αλλά και στη διαχείριση του σχολικού εκφοβισμού αλλά και στο αν υπάρχουν χρήσιμα εργαλεία για εκπαιδευτικούς και γονείς, ώστε να είναι ενημερωμένοι και έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυτή τη σύγχρονη κοινωνική μάστιγα.

«Είναι αλήθεια ότι το φαινόμενο έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις ειδικά μετά την πανδημία όπου συσσωρεύτηκε μεγάλη πίεση και άγχος στις κοινωνίες. Όλη αυτή η κατάσταση δημιούργησε ένα ψυχολογικό αδιέξοδο, σε ένα μεγάλο αριθμό ατόμων και για μια σειρά λόγων», εξήγησε η κ. Τορρένς και ανέφερε ότι ο εκφοβισμός είναι θέμα πολυπαραγοντικό και πολυδιάστατο και ότι ανάμεσα στους βασικότερους λόγους που κρύβονται πίσω από αυτό, είναι η αλλαγή στη σύνθεση και τη δομή της κοινωνίας, τα κοινωνικά προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί, η παρατεταμένη περίοδος της πανδημίας, η σύγχρονη έκθεση παιδιών και νέων στη βία μέσω όλων των μέσων που είναι πλέον διαθέσιμα και η δραματική μείωση του χρόνου που αφιερώνουν οι γονείς στα παιδιά τους.

«Δεν έχουν μάθει να έχουν όρια»

Αναφερόμενη στους νέους που αναπτύσσουν παραβατική συμπεριφορά, η κ. Τορρένς λέει ότι συχνά είναι αρκετά επαναστατικοί, χωρίς όρια καθώς δεν έχουν μάθει να έχουν όρια από το περιβάλλον τους, έχουν μια αρνητική στάση απέναντι στα πράγματα και ανύπαρκτους ηθικούς φραγμούς με αποτέλεσμα να βιώνουν ένα συναίσθημα κενού και ισοπέδωσης για τα πάντα, ενώ δεν γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους.

Για τη βελτίωση της κατάστασης είναι απαραίτητο τα μέτρα της Πολιτείας να έχουν συνέπεια και συνέχεια, δηλαδή να μην αλλάζουν κάθε φορά που υπάρχει μια πολιτική αλλαγή, γιατί το ζητούμενο είναι να χτίσουμε πάνω στην πρόληψη όπως είπε η γενική διευθύντρια του ΚΜΟΠ, καθώς η τιμωρία και η ποινή μόνο επιφανειακά μπορούν να βοηθήσουν την επίλυση του προβλήματος.

Ο κ. Κλάψης επεσήμανε ότι το τελευταίο διάστημα αυτή η συμπεριφορά δεν περιορίζεται στη μικροπαραβατικότητα αλλά έχει περάσει και σε ένα άλλο επίπεδο, ενώ επεσήμανε ότι η αντιμετώπιση του φαινομένου έχει τρία επίπεδα: το πρώτο είναι το μικρό επίπεδο της οικογένειας, το δεύτερο είναι το μεσαίο επίπεδο του σχολείου και το τρίτο είναι το ευρύτερο επίπεδο της κοινωνίας και της Πολιτείας.

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών

Αφού οι δύο επιστήμονες ανέδειξαν τον ρόλο της οικογένειας και των γονέων που πρέπει να ακούν χωρίς να κρίνουν, να αφουγκράζονται τις ανάγκες και τα συναισθήματα των παιδιών και πάνω απ΄όλα να επικοινωνούν δημιουργώντας ένα περιβάλλον ασφάλειας για τα παιδιά, προχώρησαν στον ρόλο των εκπαιδευτικών.

«Το σχολείο είναι ένα τεράστιο θέμα και επιτέλους στις μέρες μας έχει αρχίσει να δίνεται η σημασία που πρέπει στα φαινόμενα αυτά, καθώς μετά την πανδημία έχουν ζοριστεί πολύ.

Κι εμείς εδώ στο ΚΜΟΠ έχουμε πάρα πολλά τηλέφωνα και εκκλήσεις για βοήθεια πολλούς διευθυντές σχολείων, από περιφερειακές διευθύνσεις από εκπαιδευτικούς», ανέφερε η κ. Τορρένς και πρόσθεσε ότι χρειάζονται διαφορετικές προσεγγίσεις για διαφορετικά παιδιά και διαφορετικά σχολεία:

«Όταν μας ρωτούν αν ξέρετε καμία μέθοδο που είναι απόλυτα αποτελεσματική εμείς απαντούμε ότι πρέπει τα σχολεία να μάθουν την ποικιλία των μεθόδων που υπάρχουν βήμα προς βήμα έτσι ώστε να μπορούν ανάλογα με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, με την σύνθεση του σχολείου, με τον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο στον οποίο βρίσκονται τα σχολεία να διαλέγουν τις μεθόδους που να ταιριάζουν στα σχολεία καλύτερα».

Κάποια πράγματα που μπορούν να λεχθούν γενικότερα, υποστήριξε η κ. Τόρρενς είναι ότι πρέπει κάθε φορά να γίνεται εκτίμηση των ανθρώπινων αξιών που αντιπροσωπεύει κάθε σχολείο, πώς εμπνέονται οι εκπαιδευτικοί από αυτές τις αξίες, πώς μοιράζεται ο χρόνος ανάμεσα στη διδακτέα ύλη και άλλων δραστηριοτήτων, πώς αντιμετωπίζει το σχολείο το θέμα των ορίων και της πειθαρχίας κ.α.

πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ