Ποια μεγάλα έργα θα βρει στο… συρτάρι η επόμενη κυβέρνηση

Με μαραθώνιο μετ’ εκλογικών εμποδίων εξελίσσεται το 2019 για τους διαγωνισμούς των μεγάλων έργων. Παρά το «σπριντ» του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών από τα τέλη της προηγούμενης χρονιάς, με προφανή στόχο να φτάσει στις εκλογές με νέα σοδειά έργων – δυστοκία για την οποία έχει κατηγορηθεί τα προηγούμενα χρόνια -, διαγωνισμοί αξίας άνω των 4,5 δισ. ευρώ θα μείνουν στα χέρια της επόμενης κυβέρνησης, που με το «καλημέρα» θα κληθεί να λάβει δύσκολες αποφάσεις.

Η τύχη των νέων μεγάλων έργων δεν είναι μόνο αναμέτρηση με τον χρόνο για την εξασφάλιση των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων. Στις διαχρονικές καθυστερήσεις προστέθηκαν οι εμπλοκές που έφερε η υπόθεση των καρτέλ στον κατασκευαστικό κλάδο. Το αποτέλεσμα των εκλογών θα καθορίσει το μέλλον διαγωνισμών που τρέχουν. Η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση έχει διαμηνύσει ότι εφόσον επικρατήσει στην κάλπη, θα επανεξετάσει τους διαγωνισμούς που τρέχουν με όρους βιωσιμότητας.

Πονοκέφαλος το Ακτιο – Αμβρακία

Οι δε δικαστικές εξελίξεις σχετικά με το καρτέλ των κατασκευαστικών που οδήγησαν στην ανάκληση της απόφασης έγκρισης του αποτελέσματος για την Αμβρακία Οδό βάζουν σε περιπέτειες ακόμη και το μεγαλύτερο έργο νέας γενιάς για τη χώρα, την πρώτη φάση της Γραμμής 4, «Αλσος Βεΐκου – Γουδή». Η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, που οδήγησε σε ανάκληση αναδοχής της εργολαβίας-σκούπα Ακτιο – Αμβρακία, προϋπολογισμού 160 εκατ. ευρώ, με μειοδότρια την κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ-ΤΕΡΝΑ, δεν αφήνει πολλά περιθώρια.

Ηδη έχουν σταλεί στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στοιχεία για τα μέτρα αυτοκάθαρσης στα οποία έχουν προχωρήσει οι εμπλεκόμενες εταιρείες βάσει της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Εξαρτάται φυσικά από το κατά πόσο θα κριθούν επαρκή, οπότε είτε το δικαστικό γαϊτανάκι θα συνεχιστεί, είτε ο διαγωνισμός θα γυρίσει στο σημείο μηδέν.

Πάντως τα πρώτα απόνερα φάνηκαν στην τελευταία φάση του διαγωνισμού για τη Γραμμή 4, στον οποίο εντοπίζονται αντίστοιχοι όροι. Η μία από τις τρεις κοινοπραξίες που έφτασαν ως το στάδιο της δεσμευτικής προσφοράς, η TEΡΝΑ-VINCI-SIEMENS, δεν έμεινε τελικά στην κούρσα, καθώς κρίθηκε ότι χρειαζόταν περισσότερος χρόνος ώστε να συνεκτιμηθεί το σκεπτικό της απόφασης, που πιθανώς να οδηγήσει σε σειρά αποκλεισμών για τις μεγάλες εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου.

Ολα ανοιχτά για τη Γραμμή 4

Ολα τα παραπάνω κάνουν δύσκολη την όποια απόφαση κληθεί να λάβει η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου για το έργο, κόστους 1,8 δισ. ευρώ. Πηγές κοντά στη διαγωνιστική διαδικασία εκτιμούν ότι θα χρειαστούν περί τα 2 χρόνια για να ξεκαθαρίσει το τοπίο σχετικά με τα μέτρα συμμόρφωσης και αυτοκάθαρσης των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στο καρτέλ. Και σε αυτή την περίπτωση οι εταιρείες που συνεχίζουν έχουν προχωρήσει σε διευκρινίσεις για τα μέτρα συμμόρφωσης που έχουν λάβει.

Οπότε είτε ο διαγωνισμός θα προχωρήσει με τις δύο εναπομείνασες υποψήφιες κοινοπραξίες, ΑΒΑΞ-GHELLA-ALSTOM TRANSPORT και ΑΚΤΩΡ-ANSALDO STP-HITACHI RAIL ITALY, είτε θα επαναπροκηρυχθεί με το ρίσκο να ξαναπέσει στον ίδιο σκόπελο.

Στις ίδιες δικαστικές ατραπούς έχει μπλέξει και ο διαγωνισμός για τις πρόδρομες εργασίες του έργου, ύψους 50 εκατ. ευρώ, στον οποίο προσωρινή μειοδότρια έχει αναδειχθεί η ΤΕΡΝΑ. Αν και η αρχική στόχευση αποδέσμευσης του βασικού έργου από αρχαιολογικές εργασίες και μετατοπίσεις δικτύων κοινής ωφελείας κινείται προς θετική κατεύθυνση, η Αττικό Μετρό επανεξετάζει τελικά την ενσωμάτωση των εργασιών στη σύμβαση του βασικού έργου.

Σε «τεντωμένο σκοινί» ο ΒΟΑΚ

Με δυο τελείως διαφορετικές προσεγγίσεις αναμετράται η τύχη του δεύτερου μεγαλύτερου έργου νέας γενιάς, του Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης, συνολικού προϋπολογισμού 1,7 δισ. ευρώ. Αν και η επιλογή της διπλής δημοπράτησης, με παραχώρηση και ΣΔΙΤ, που ακολούθησε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, έχει προχωρήσει με όλους τους υποψηφίους στη δεύτερη φάση, η επόμενη ημέρα των εκλογών θα βρει το έργο σε «τεντωμένο σχοινί».

Αν και ο σημερινός υπουργός Υποδομών, κ. Χρήστος Σπίρτζης ανακοίνωσε στα τέλη Μαρτίου τη συμφωνηθείσα χάραξη του άξονα, συνολικού μήκους άνω των 230 χλμ., από την Κίσσαμο Χανίων ως τον Αγιο Νικόλαο, η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση προκρίνει ενιαία επαναπροκήρυξη του έργου για την πρώτη φάση, «Χανιά – Αγιος Νικόλαος», με προϋπολογισμό 900 εκατ. – 1,3 δισ. ευρώ. Εν συνεχεία, οι δύο άκρες του ΒΟΑΚ, δηλαδή «Χανιά – Κίσσαμος» και «Αγιος Νικόλαος – Σητεία», θα αποτελέσουν τη δεύτερη φάση, προϋπολογισμού 500-600 εκατ. ευρώ.

Φρέναραν τα ηλεκτρονικά διόδια

Τον «γόρδιο δεσμό» της εισπραξιμότητας των διοδίων και της βιωσιμότητας των οδικών αξόνων σε συνάρτηση με τις επεκτάσεις των μεγάλων παραχωρήσεων θα έχει να λύσει η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών την επομένη των εκλογών. Ο διαγωνισμός για το ηλεκτρονικό σύστημα διοδίων, προϋπολογισμού 400,5 εκατ. ευρώ, έχει φρενάρει στο στάδιο της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών, που θα δώσει και το έναυσμα για το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών. Οι δύο διεκδικητές είναι οι Ακτωρ-Autostrade Tech Spa-Intrakat-Intrasoft και Nusz-Μυτιληναίος.

Εν τω μεταξύ, αν και τις αποφάσεις σχετικά με τις επεκτάσεις του φυσικού αντικειμένου των συμβάσεων παραχώρησης θα λάβει πια η νέα ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, την τελευταία εβδομάδα δεσμεύτηκαν συνολικά 709.280 ευρώ για διαγωνισμούς πρόσληψης συμβούλων σε 4 αυτοκινητοδρόμους. Το πλέον επείγον ερώτημα όμως θα είναι τι θα γίνει με τη σύμβαση της Αττικής Οδού που ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο του 2024 και για την οποία μέχρι τώρα συζητείται το μοντέλο της διετούς παράτασης, με αντάλλαγμα την κατασκευή του προαστιακού σιδηροδρόμου από το Κορωπί ως το λιμάνι του Λαυρίου.

Οι διαγωνισμοί της τελευταίας στιγμής

Καταιγισμός ενστάσεων και προσφυγών έχει προκύψει στην περίπτωση του πλέον σφιχτού από άποψη χρονοδιαγραμμάτων διαγωνισμού για την παραχώρηση του εμπορευματικού κέντρου του ΟΣΕ στο Θριάσιο Πεδίο. Με την απειλή της επιστροφής κοινοτικών κονδυλίων η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε στα τέλη Απριλίου, όμως η δεύτερη φάση κατά την οποία θα καθοριστούν τεχνικοί και χρηματοοικονομικοί όροι αργεί πολύ.

Στο παρά πέντε της προκήρυξης των πρόωρων εκλογών βγήκε και ο διαγωνισμός για τη μεγάλη προμήθεια, προϋπολογισμού 461 εκατ. ευρώ, συνολικά 750 λεωφορείων για την ανανέωση των στόλων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Μάλιστα, το γεγονός ότι η αποσφράγιση των προσφορών έχει ορισθεί για το πρωί της 5ης Ιουνίου 2019, δηλαδή δύο ημέρες πριν από τις εθνικές κάλπες, πυροδότησε πολιτικές αντιδράσεις.