Παναγία Χαρακιανή: Το ιερό και θαυματουργό προσκύνημα του Μυλοποτάμου

Είναι ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα του νομού Ρεθύμνου κι αυτό μπορεί κανείς εύκολα να το καταλάβει το Δεκαπενταύγουστο που γιορτάζει αλλά και καθημερινά βλέποντας πόσοι πιστοί σταματούν εκεί για να ανάψουν ένα κεράκι στη χάρη της Παναγίας.

Ο ναός της Παναγίας της Χαρακιανής, για την οποία ο λόγος, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες των Ταλέων Ορέων, επί της εθνικής οδού, τρία χιλιόμετρα μακριά από τη Μονή Ατάλης Μπαλί, της οποίας και αποτελεί Μετόχι.

Αν και όποιος πηγαίνει εκεί πρώτη φορά ίσως έχει την εντύπωση πως είναι ένας σχετικά νέος ναός, στην πραγματικότητα μετρά πολλούς αιώνες ιστορίας, πράγμα που μαρτυρά και το ενετικό οικόσημο της περίφημης οικογένειας των Καλλέργηδων, στην δυτική είσοδο του.

Ο μονόχωρος, καμαροσκεπής, ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει πλήρως ανακαινισθεί και κοσμείται με ωραίο τοιχογραφικό διάκοσμο και ξυλόγλυπτο τέμπλο, το οποίο φέρει τέσσερις δεσποτικές εικόνες φιλοτεχνημένες από τα χέρια της Ουρανίας και του Εμμανουήλ Κιαγιαδάκη.

Η τοπική παράδοση μας διηγείται μια όμορφη ιστορία αναφορικά με την εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας του Χάρακα αλλά και για το πώς κτίστηκε ο ναός στη χάρη της.

Παλιά, λοιπόν αναφέρει η παράδοση, μια αρχόντισσα του Βυζαντίου ταξίδευε στο Κρητικό Πέλαγος με το πλοίο της.Κάποια στιγμή που αυτό έδεσε, κι έπιασε ξηρά, εκείνη βγήκε έξω και κάθισε κάτω από ένα δέντρο στο γιαλό να ξεκουραστεί, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το ξωκλήσι. Την πήρε όμως ο ύπνος και ονειρεύτηκε ένα μεγάλο βράχο (χάρακα) όπου η Παναγία της υπέδειξε πως βρίσκεται η εικόνα της.

Όταν η αρχόντισσα ξύπνησε έψαξε γύρω της, με την ακολουθία της, και βρήκε το βράχο που είδε στο όνειρο της. Μέσα στη μικρή σπηλαίωση που σχημάτιζε εντόπισε και την εικόνα της Θεοτόκου. Με πολύ συγκίνηση, αφού την προσκύνησε, την παρέδωσε στους ανθρώπους της περιοχής με την εντολή να κτίσουν ένα ναό, με δικά της έξοδα, και να την τοποθετήσουν μέσα.

Επειδή ο χώρος γύρω από το βράχο δεν προσφέρονταν για την ανέγερση ναού η αρχόντισσα τους είπε πως ήθελε να κτίσουν την εκκλησία στο σημείο όπου είδε το όνειρο με την εικόνα. Πριν αναχωρήσει βρήκε τους τεχνίτες, τους προπλήρωσε για τη δουλειά τους και τους είπε φεύγοντας πως θα επέστρεφε μετά από ένα χρόνο να δει το έργο τους και να προσκυνήσει ξανά την Παναγία.

Οι τεχνίτες όμως δεν τήρησαν την υπόσχεση τους. Θεώρησαν πως η αρχόντισσα δεν θα επέστρεφε, ήταν κι ένα έργο με τεχνικές δυσκολίες, λόγω του σημείου, κι έτσι σπατάλησαν τα χρήματα της και άφησαν το ναό ανολοκλήρωτο.

Όταν τον επόμενο χρόνο όμως είδαν το καράβι της αρχόντισσας να προσεγγίζει την περιοχή τρόμαξαν για τις συνέπειες που θα είχε η πράξη τους. Έτσι σκαρφίστηκαν να πουν, για να δικαιολογηθούν, πως έπεσε θανατικό, λόγω ασθένειας, και ότι ήταν επικίνδυνο για εκείνη να πατήσει στην ξηρά. Έβαλαν, για να γίνουν πιο πειστικοί, και στον αρχιμάστορα να προσποιηθεί το νεκρό πάνω σε καθελέτο ενώ οι γυναίκες τους τον μοιρολογούσαν.

Η αρχόντισσα πράγματι φοβήθηκε τη μετάδοση της νόσου και δεν τόλμησε να αποβιβασθεί, δίνοντας εντολή να αποχωρήσει το πλοίο από την περιοχή. Όταν όμως εκείνοι που ανέλαβαν να ξεγελάσουν την αρχόντισσα γύρισαν πίσω τους περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη: ο αρχιμάστορας είχε πράγματι πεθάνει.

Κατατρομαγμένοι πίστεψαν πως μετά θα έλθει και η δική τους σειρά, πληρώνοντας το τίμημα της άθλιας πράξης τους. Έτσι έθαψαν γρήγορα το νεκρό και ανασκουμπώθηκαν ολοκληρώνοντας το ναό μέσα σε ελάχιστο χρόνο.

Έκτοτε τα θαύματα που μαρτυρούνται στην Παναγία τη Χαρακιανή είναι αμέτρητα. Η ίδια η προσέλευση του κόσμου και η εκδηλώσεις αγάπης προς το πρόσωπο της Θεοτόκου στο ιερό αυτό προσκύνημα είναι μάρτυρες τους.

Καθ’όλη τη διάρκεια του Δεκαπενταύγουστου οι πιστοί συμμετέχουν με μεγάλη ευλάβεια στις ιερές ακολουθίες των ημερών ενώ πολλές οικογένειες, κυρίως στο παρελθόν, εγκαθίστανται σε πρόχειρες καλύβες στην περιοχή και μετατρέπονται σε σκηνίτες για να τιμήσουν τη χάρη της Παναγίας.

Την πρώτη Αυγούστου μάλιστα τελείται στο ναό Αγιασμός και με αυτόν ραντίζουν τις καλύβες τους ενώ στις 5 Αυγούστου, παραμονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, τελείται το μυστήριο του αγίου Ευχελαίου με το λάδι του οποίου χρίονται. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας εκείνης της ημέρας ευλογούνται, όπως θέλει η παράδοση μας, τα σταφύλια και διανέμονται στο εκκλησίασμα.

Στη διάρκεια του δεπανθημέρου πραγματοποιείται και ιερά πομπή, έχοντας στην κεφαλή τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, με αφετηρία τη Μονή Ατάλης και κατάληξη το ναό της Χαρακιανής.

Την παραμονή της Κοιμήσεως και ανήμερα της γιορτής η προσέλευση των πιστών κορυφώνεται . Άνθρωποι κάθε ηλικίας, από κάθε γωνιά της Κρήτης, τασιμάρηδες από το Μυλοπόταμο και όχι μόνο, περπατούν μεγάλες αποστάσεις για να φθάσουν στη χάρη της Παναγίας.

Σήμερα στο χώρο όπου βρίσκεται ο ναός έχουν ανεγερθεί κτίσματα που φιλοξενούν αρχονταρίκι και έκθεση αναμνηστικών ειδών. Η αυλή του είναι ευρύχωρη και φροντισμένη ενώ εξωτερικά είναι διαθέσιμος χώρος στάθμευσης, καθώς το ιερό προσκύνημα είναι ακριβώς πάνω στο εθνικό δίκτυο και θα ήταν επικίνδυνη η στάθμευση στο δρόμο.

(Αντλήθηκαν πληροφορίες από το την έκδοση “Παναγία Χαρακιανή-Το ιερό προσκύνημα του Μυλποτάμου” του Σεβ. Μητροπολίτου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Άνθιμου Συριανού)https://www.e-storieskritis.gr/