Ο κίνδυνος στις επιδοτήσεις ύψους 2 δισ. για 660.000 αγρότες – Ερωτήματα για την επιλογή του τεχνικού συμβούλου από τον ΟΠΕΚΕΠΕ
Σε κίνδυνο βρίσκονται οι επιδοτήσεις 2 δισ. ευρώ για 660.000 αγρότες καθώς η λειτουργία της πλατφόρμας ΟΣΔΕ 2024 από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τον τεχνικό σύμβουλο καθίσταται προβληματική, με τους δικαιούχους να ταλαιπωρούνται καθημερινά για την υποβολή της αίτησης ενιαίας ενίσχυσης μέσω του συστήματος στα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων.
Ο ΟΤ αποκαλύπτει σήμερα τις τεχνικές δυσλειτουργίες, τα ζητήματα ασφάλειας που προκύπτουν από το λογισμικό του τεχνικού συμβούλου που επέλεξε ο ΟΠΕΚΕΠΕ καθώς και το ότι πρόκειται για μία ρεπλίκα, ένα αντίγραφο λογισμικού που χρησιμοποιήθηκε την περίοδο 2012 – 2021 εκτός gov.gr
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ
Οι ευθύνες της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι τεράστιες για τα προβλήματα λειτουργίας της πλατφόρμας και εκθέτουν σε μεγάλο βαθμό την κυβέρνηση, η οποία υποσχέθηκε, ιδίως μετά τις καταστροφές στις καλλιέργειες από το Daniel την ταχύτητα στην καταβολή των αποζημιώσεων και των ενισχύσεων στους αγρότες.
Ο ΟΤ αποκάλυψε τις παλινωδίες με τους χάρτες που αναρτήθηκαν στην πλατφόρμα του ΟΣΔΕ. Υλικό το οποίο αφενός περιείχε στοιχεία της εποχής του 2014-2017 και αφετέρου έφερνε σε θέαση κρίσιμες υποδομές για την εθνική ασφάλεια της χώρας.
Άλλωστε και η ίδια η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, αν και αρχικά υποβάθμιζε το θέμα και παρουσίαζε μία ωραιοποιημένη κατάσταση, στη συνέχεια κατέβασε τους χάρτες αφήνοντας αναπάντητο το ερώτημα γιατί δεν επέλεξε εκείνους που είχε στη διάθεση του, τους ορθοφωτοχάρτες δηλαδή της περιόδου 2022 – 2023.
Ο ρυθμός υποβολής δηλώσεων
Τα προβλήματα στην υποβολή δηλώσεων για την ενιαία ενίσχυση της καλλιεργητικής περιόδου 2024 μέσω της πλατφόρμας ΟΣΔΕ στα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων είναι καθημερινά.
Συμπληρώνονται σχεδόν δύο εβδομάδες μετά την απόφαση του προέδρου και του διοικητικού συμβουλίου του ΟΠΕΚΕΠΕ να παραλάβει όπως αποδεικνύεται καθημερινά πεπαλαιωμένο λογισμικό που δεν πληροί τις προδιαγραφές. Και η κατάσταση χειροτερεύει, σύμφωνα με όσα καταγγέλλονται από αγρότες.
Η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή περίπου 660.000 δηλώσεων είναι η 12η Σεπτεμβρίου κι ενώ στο διάστημα αυτό από τότε που άνοιξε η πλατφόρμα θα έπρεπε να αποδεικνύεται εμπράκτως η έγκαιρη προετοιμασία και η ορθή λειτουργία της πλατφόρμας, εντούτοις οι αριθμοί αποδεικνύουν το αντίθετο.
Αν και θα έπρεπε να υποβάλλονται καθημερινά 13.000 δηλώσεις αγροτών, εντούτοις αυτό δεν συμβαίνει. Δέκα ημέρες περίπου από τότε που ο ΟΠΕΚΕΠΕ ανέθεσε στον τεχνικό σύμβουλο το ΟΣΔΕ 2024 κι εκείνος σε μία μέρα ανάρτησε την πλατφόρμα, εντούτοις έως σήμερα έχουν υποβληθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, μόλις 15.000 δηλώσεις, ήτοι το 2% με 3% του συνόλου κι ενώ έχει παρέλθει το 20% του χρόνου μέχρι τη λήξη της προθεσμίας.
Τα ερωτήματα… στη διαδικασία ανάθεσης
Πώς φτάσαμε, όμως, στα προβλήματα λειτουργίας της πλατφόρμας αλλά και τους μη σύννομους χάρτες;
Όπως έχει αναφέρει ο ΟΤ σε προηγούμενα ρεπορτάζ, από την 1η Απριλίου ενώ λειτουργούσε κανονικά η πλατφόρμα υποβολής δηλώσεων ΟΣΔΕ 2024 στο gov.gr και υπέβαλαν οι παραγωγοί με τους κωδικούς taxis net μόνοι τους on line τις δηλώσεις ΟΣΔΕ ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν επέτρεπε για πάνω από 3,5 μήνες στα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ) να έχουν πρόσβαση στην πλατφόρμα υποβοηθώντας τους παραγωγούς. Να σημειωθεί ότι μέσω των ΚΥΔ υποβάλλονται περίπου 640.000 δηλώσεις από τις 660.000.
Έτσι αντί ο ΟΠΕΚΕΠΕ να ανοίξει την λειτουργούσα εφαρμογή με την οποία υποβλήθηκαν κανονικά οι δηλώσεις ΟΣΔΕ του 2022 και 2023 στο gov.gr επέλεξε αιφνιδιαστικά στις 12 Ιουλίου να κατεβάσει την εφαρμογή που λειτουργούσε για πάνω από 100 ημέρες και να παραλάβει και να αναρτήσει μια άλλη εφαρμογή του παλαιού και γνώριμου τεχνικού συμβούλου και η οποία έχει δημιουργήσει από την πρώτη στιγμή σειρά σοβαρών προβλημάτων και το σημερινό «τέλμα και αδιέξοδο από την σοβαρή αστοχία της εφαρμογής», όπως σημειώνουν στον ΟΤ αρμόδιες πηγές.
Όσον αφορά τη διαδικασία επιλογής του αναδόχου τα ερωτήματα είναι αρκετά.
Το πρόσχημα
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι η Επιτροπή Παραλαβής του ΟΠΕΚΕΠΕ φέρεται, υπό τις κατευθύνσεις του προέδρου και της διοίκησης, πώς έσπευσε να παραλάβει ένα λογισμικό υποβολής αιτήσεων αφού απέρριψε ένα άλλο που έτρεχε στο gov για τρία έτη. Το πρόσχημα απόρριψης ήταν η συμβατή γλώσσα ανάπτυξης σε σχέση με την διακήρυξη του διαγωνισμού.
Η Επιτροπή χρειάστηκε τρεις μήνες για να φτάσει σε αυτό το συμπέρασμα. Δεν χρειάστηκε ωστόσο καθόλου χρόνο για να παραλάβει ένα άλλο και μάλιστα πεπαλαιωμένο λογισμικό, το οποίο, όπως αναφέρουν πηγές είναι:
Μη συμβατό με την διακήρυξη καθώς η διεπαφή χρήστη είναι υλοποιημένη σε angular (με βιβλιοθήκες 12 ετών) και όχι vue.js,
Μη ελεγμένο καθώς και με ένα υποτυπώδες σενάριο ελέγχου σε πειραματικό περιβάλλον θα φαίνονται ότι γίνεται χρήση ορθοφοτοχαρτών του 2017.
Μη σύγχρονο αφού είναι ρεπλίκα ενός λογισμικού το οποίο έχει παραλάβει και πληρώσει πολλαπλές φορές στο παρελθόν ο Οργανισμός…
Το πεπαλαιωμένο λογισμικό
Από την πρώτη ημέρα οι έμπειροι χρήστες των Κέντρων Υποδοχής Δηλώσεων και όσοι γνωρίζουν την κατάσταση διαπίστωσαν ότι αυτό που παραλήφθηκε ως νέο λογισμικό στις 12 Ιουλίου 2024 και ανέβηκε στο gov.gr απείχε πολύ από τις τεχνικές προδιαγραφές για να ανέβει.
Έτσι, όπως αναφέρουν πηγές στον ΟΤ, διαπιστώθηκε ότι δεν ήταν νέο αλλά αποτελούσε ρεπλίκα (αντίγραφο) του προηγούμενου συστήματος εκτός gov.gr, που παρείχε ο τεχνικός σύμβουλος από το 2012 έως το 2020 στον ΟΠΕΚΕΠΕ και για το οποίο είχε πληρωθεί πολλές φορές.
Οι χρήστες, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, διαπίστωναν είτε στην εφαρμογή του 2020 έμπαιναν είτε στην εφαρμογή του 2024 πως δεν υπήρχε καμία μεταβολή. Ήταν ακριβώς οι ίδιες.
«Η διαφορά όμως ήταν το απαιτητικό περιβάλλον ασφάλειας του κυβερνητικού νέφους που δεν μπορούσε να ανταποκριθεί το παλαιό λογισμικό του 2014-2020 και έτσι σερνόταν κυριολεκτικά ταλαιπωρώντας τους χρήστες με την δυσκολία και αβεβαιότητα λειτουργίας του», σύμφωνα με μαρτυρίες.
Παρακάτω παρατίθενται οι διαπιστώσεις με βάση στοιχεία πού εντόπισαν χρήστες και εμπειρογνώμονες και από τα οποία φαίνεται η επανάληψη του κώδικα και της εφαρμογής και ότι δεν πρόκειται για κάτι νέο όπως απαιτείται από την υπογραφείσα σύμβαση κατάλληλο για χρήση στο gov.gr. Η διαπίστωση είναι ότι οι εφαρμογές ομοιάζουν και ο κώδικας που χρησιμοποιούν είναι ίδιος κατά το μεγαλύτερο μέρος του:
Τα προβλήματα ασφάλειας του λογισμικού
Όμως δεν είναι μόνο η ρεπλίκα του λογισμικού στην εμφάνιση, υπάρχουν και σοβαρότερα προβλήματα κυρίως στην ασφάλεια της λειτουργίας του λογισμικού και αυτά τα περιγράφουν στον ΟΤ ειδικοί σε τέτοια θέματα:
1. Εντοπίσθηκαν σημαντικά θέματα ασφάλειας, όπως τα πολύ βασικά θέματα μη φιλτραρίσματος βασικά HTTP headers) με πληθώρα εξαρτήσεων (dependencies) να χαρακτηρίζονται υψηλού έως πολύ υψηλού ρίσκου.
2. Στο ίδιο πλαίσιο της εντοπισθείσας μη ασφάλειας, ο χρήστης μπορεί να καλέσει τους ορθοφωτοχάρτες του λογισμικού δίχως να απαιτείται κάποια εξουσιοδοτημένη πρόσβαση μιας και δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός αυθεντικοποίησης.
3. Για την ανάπτυξη του επιπέδου παρουσίασης χρήστη χρησιμοποιείται η angular.js (angular v1.1.5), η οποία έχει τελευταίο επίσημο update πριν 11 χρόνια, όπως το εντοπίσθηκε στο official repository. Η έκδοση του πακέτου του bootstrap που χρησιμοποιείται έχει να τροποποιηθεί εδώ και 11 χρόνια. Η συγκεκριμένη έκδοση δεν είναι πια διαθέσιμη στο αποθετήριο npm και ώς εκ τούτου δημιουργούνται από μόνο αυτόν τον παράγοντα θέματα μη συμμόρφωσης με την προκήρυξη.
4. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις χρήσης μηχανής παραγωγής του κώδικα στην διεπαφή χρήστη.
5. Το λογισμικό φαίνεται να έχει ανέβει στο παραγωγικό περιβάλλον του κυβερνητικού νέφους δίχως να έχουν λάβει χώρα βασικοί έλεγχοι λειτουργίας, π.χ, ενδεικτικά αναφέρεται το μη καμουφλάζ των ειδικών εγκαταστάσεων στους ορθοφωτοχάρτες όπως αναγνωρίστηκε και από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Το φιάσκο
Τα παραπάνω αποδεικνύουν αν μη τι άλλο το φιάσκο… των αποφάσεων και επιλογών της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ για τη λειτουργία του ΟΣΔΕ 2024.
Τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα ως προς τη διαδικασία ανάθεσης του έργου των 16 εκατ. ευρώ στον τεχνικό σύμβουλο, ενώ εκθέτουν την κυβέρνηση απέναντι στις δεσμεύσεις που παρέχει ανά τακτά διαστήματα και με περισσή ευκολία… για ταχύτητα και διαφάνεια στην καταβολή των αποζημιώσεων και των επιδοτήσεων στους αγρότες.
