Του Νίκου Ιγγλέση:Το άρθρο 2 της Ελληνογαλλικής Συμφωνίας και το casus belli

Ανέλπιστο! Η ελληνική κυβέρνηση αξιοποίησε το «παράθυρο ευκαιρίας» που παρουσιάστηκε και προχώρησε σε Συμφωνία «Εγκαθίδρυσης στρατηγικής εταιρικής σχέσης για τη συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια» με τη Γαλλία.

Το «παράθυρο ευκαιρίας» δημιουργήθηκε :
1. Από το Σύμφωνο Ασφαλείας (AUKUS) μεταξύ ΗΠΑ, Βρετανίας και Αυστραλίας που λάβωσε το, πολιτικό και αμυντικό, γόητρο της Γαλλίας.
2. Από την εξευτελιστική αποχώρηση των Αμερικανών και λοιπών Δυτικών από το Αφγανιστάν.
3. Από το κυβερνητικό «κενό», μετά τις πρόσφατες εκλογές στην, ηγεμονεύουσα την Ελλάδα και ευρύτερα την ΕΕ, Γερμανία.

4. Από την προσωρινή αναστολή, λόγω πανδημίας, του Συμφώνου Σταθερότητας της ΕΕ που επιτρέπει στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες χώρες, την κατακόρυφη αύξηση του δανεισμού από τις αγορές.

Η Στρατηγική Σχέση με τη Γαλλία συνοδεύεται με την αγορά από την Ελλάδα 3 (+1) ψηφιακών φρεγατών Belharra (κόστος περίπου 3 δις) με ικανότητα αεράμυνας περιοχής, αλλά μάλλον χωρίς τα βλήματα κρούζ Scalp Naval και πιθανότατα την απόκτηση 3 (+1) κορβετών Gowind. Οι αγορές αυτές, που έρχονται με καθυστέρηση τουλάχιστον 10 ετών, θα αντικαταστήσουν μέρος από τις γερασμένες σήμερα φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού. Σημειώνουμε ότι οι Belharra θα είναι ενεργές από το 2026 και μετά ώστε να εξισορροπήσουν, εν μέρει, τους τουρκικούς ναυτικούς και όχι μόνο υπερεξοπλισμούς.

Το κομβικό άρθρο 2
Στη Συμφωνία Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης με τη Γαλλία, στο άρθρο 2, αναφέρεται : «Τα Μέρη παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μια ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Από το άρθρο αυτό της Συμφωνίας συνάγεται ότι η Γαλλία οφείλει να συνδράμει με κάθε διαθέσιμο στρατιωτικό μέσον την Ελλάδα εφόσον :

α) Οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις εισβάλλουν εντός ελληνικού εδάφους στον Έβρο ή καταλάβουν κάποιο νησί, ακόμα και ακατοίκητη βραχονησίδα, στο Αιγαίο ή στην Α. Μεσόγειο.

β) Το τουρκικό ναυτικό εισβάλλει εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, που σήμερα είναι 6 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο ή στην Α. Μεσόγειο (νότια της Κρήτης, Καστελόριζο).
γ) Η τουρκική αεροπορία παραβιάσει τον ελληνικό εναέριο χώρο των 10 ναυτικών μιλίων, κάτι που κάνει σχεδόν καθημερινά εδώ και χρόνια.

δ) Οι τουρκικές δυνάμεις επιτεθούν κατά ελληνικού πολεμικού πλοίου ή μαχητικού αεροσκάφους ακόμη κι αν αυτά βρίσκονται σε διεθνή ύδατα ή διεθνή εναέριο χώρο π.χ. πέριξ της Κύπρου.
Όλα αυτά, δηλαδή έδαφος, χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος και πλατφόρμες μάχης αποτελούν επικράτεια ενός κράτους. Αντίθετα η ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδα δεν αποτελούν επικράτεια γιατί εκεί δεν ασκείται κυριαρχία, αλλά συγκεκριμένα, προβλεπόμενα από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, κυριαρχικά δικαιώματα.

Από τα ανωτέρω γίνεται φανερό ότι η Συμφωνία «Εγκαθίδρυσης Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης» με τη Γαλλία λειτουργεί ουσιαστικά και ως «ενδιάμεση λύση» μέχρι το 2026 που θα αρχίσουν να εντάσσονται στο Πολεμικό Ναυτικό οι Belharra.

Η Συμφωνία αμοιβαίας συνδρομής και η απόκτηση των φρεγατών είναι απόλυτα σωστές επιλογές, που όμως δεν αποτελούν πανάκεια για να αντιμετωπιστεί η τουρκική επιθετικότητα κατά της Ελλάδας και της Κύπρου. Τις πρώτες κρίσιμες ώρες, την τυχόν τουρκική επίθεση, θα αντιμετωπίσουν μόνες οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις. Οι Γάλλοι στην καλύτερη περίπτωση θα φτάσουν μετά 1-2 μέρες (τα αεροσκάφη) και μετά 3-4 μέρες (τα πλοία), τότε τα περισσότερα θα έχουν κριθεί. Εκτός αν, στα πλαίσια της Συμφωνίας, δημιουργηθούν μία ή δύο αεροναυτικές βάσεις της Γαλλίας στη χώρα μας, όπως έχει γίνει από τις ΗΠΑ. Πρέπει βέβαια να διευκρινιστεί αν το Παρίσι έχει ένα τέτοιο ενδιαφέρον.

Ασφαλώς η τελευταία πρόταση θα προκαλέσει έντονες αντιδράσεις απ’ όσους θεωρήσουν ότι έτσι η Ελλάδα αποκτά ένα δεύτερο επικυρίαρχο μετά τους Αμερικανούς. Όλοι αυτοί βέβαια δεν πρέπει να ξεχνούν τους Γερμανούς, τους πρώτους επικυρίαρχους, που ελέγχουν τη χώρα μας μέσω του συναλλαγματικού ευρωχρέους. Μόνο που η Γαλλία δεν είναι Υπερδύναμη όπως οι ΗΠΑ, είναι όμως μια μεγάλη πυρηνική δύναμη, μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με ανεπτυγμένη αμυντική τεχνολογία, με κοινά γεωστρατηγικά συμφέροντα με τον Ελληνισμό και, το κυριότερο, υπάρχει πλέον η διακρατική Συμφωνία αμυντικής συνδρομής, κάτι που δεν υπάρχει με τις ΗΠΑ.

Τώρα τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Η Ελλάδα, στο προσεχές διάστημα, πρέπει να επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της από τα 6 στα 12 ν.μ. σ’ όλη την επικράτεια. Αυτό θα καταστήσει άνευ ουσιαστικού αντικειμένου την οριοθέτηση ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας με την Τουρκία στο Αιγαίο (βλέπε σχετικό άρθρο από 22-2-21 «Το Αιγαίο των 12 ν.μ. η ελληνική λίμνη»).

Η επέκταση των χωρικών υδάτων θα συμπαρασύρει και την επέκταση του εναέριου χώρου από τα 10 στα 12 ν.μ. Αν η Τουρκία υλοποιήσει το, από το 1995, casus belli και δράσει στρατιωτικά κατά της Ελλάδας αυτό θα ενεργοποιήσει τη Συμφωνία αμυντικής συνδρομής με τη Γαλλία. Ακόμη τα δεδομένα έχουν αλλάξει και ως προς την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας. Η τυχόν προσβολή των ναυτικών μονάδων που θα περιφρουρούν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στην ΑΟΖ θα ενεργοποιήσει επίσης τη Συμφωνία.

Όλα απαιτούν προετοιμασία, κατάλληλους λεπτούς χειρισμούς και κυρίως αποφασιστικότητα για την επίτευξη του τελικού στόχου, που δεν είναι άλλος από την οριστική ανάσχεση της απέραντης τουρκικής απειλής κατά του Ελληνισμού. Το ερώτημα είναι αν το πολιτικό προσωπικό σε Αθήνα και Λευκωσία είναι ικανό για τη χάραξη και υλοποίηση μιας υψηλής εθνικής στρατηγικής. Η Ελληνογαλλική Συμφωνία, η αγορά των Rafale και των Belharra είναι βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά το φοβικό σύνδρομο παραμένει κυρίαρχο.