Νίκος Σπανός:Παράνομη αλιεία από τουρκικά αλιευτικά

Γράφει ο Νικόλαος Ι. Σπανός – Υποναύαρχος Λ.Σ.*

Σταδιακά το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται έντονα ότι μεγάλος αριθμός αλιευτικών σκαφών κάθε μεγέθους υπό ξένη σημαία και κυρίως τουρκικά, να παραβιάζουν συστηματικά τα ελληνικά χωρικά ύδατα, κλιμακώνοντας έτσι τη μεγάλη πίεση που δέχονται εσχάτως οι Έλληνες αλιείς, αλλά και τα ευαίσθητα ιχθυαποθέματα.

Το όλο θέμα ξεκίνησε αρχικά με ιταλικές μηχανότρατες, μήκους άνω των 30-32 μέτρων, που σαρώνουν τις θαλάσσιες περιοχές μεταξύ Δωδεκανήσου και Κρήτης, προκαλώντας σοβαρές ανησυχίες για οικονομικούς και περιβαλλοντικούς λόγους.

Στην κάθοδο των Ιταλών ψαράδων, που είναι γνωστή εδώ και πολλά χρόνια, έχει προστεθεί η παραβίαση των ελληνικών χωρικών υδάτων από Τουρκικά Αλιευτικά, που αμφισβητούν ανοιχτά την ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη, ιδιαίτερα στις θαλάσσιες περιοχές της Θράκης, της Σάμου, κοντά στα νησιά Ίμια και Καλόλημνος, αλλά και στα νησιά των κυκλάδων.

Το όλο θέμα είναι πολύπλοκο, καθώς έχει ταυτόχρονα εθνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις.

Εθνικές, διότι αμφισβητούνται έμμεσα τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, ιδιαίτερα στο Αιγαίο, συμβάλλοντας στην πολιτική των γκρίζων ζωνών και Περιβαλλοντικές, διότι μειώνονται σημαντικά τα αποθέματα των αλιευμάτων, δημιουργώντας πίεση και ανταγωνισμό στους Έλληνες αλιείς και φυσικά έντονες οικονομικές δυσκολίες, διότι υφίστανται απώλειες εισοδημάτων για τους Έλληνες αλιείς.

Δεν είναι μάλιστα λίγες οι περιπτώσεις όπου υπάρχουν διενέξεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ψαράδων, με την εμπλοκή και των Λιμενικών Σωμάτων των δύο χωρών.

Σημειώνεται ότι το 2018 το Υπουργείο Γεωργίας και Δασών της Τουρκίας εξέδωσε οδηγία προς τους Τούρκους αλιείς, να μην ψαρεύουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα, έπειτα από τις συνεχείς καταγγελίες που κατέφθασαν στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και τις μεγάλες διαστάσεις που έλαβε το θέμα στον ελληνικό τύπο.

Συγκεκριμένα σε έγγραφο, με ημερομηνία 3 Σεπτεμβρίου 2018, το οποίο απευθύνεται προς τις αντίστοιχες διευθύνσεις Αγροτικής Πολιτικής των νομαρχιών της Αδριανούπολης, Δαρδανελίων, Μπαλίκεσίρ, Αϊδινίου, Μούγλας και Σμύρνης, αναφερόταν επί λέξη:

«Προς αποφυγή ανεπιθύμητων περιστατικών και ατυχημάτων, αλλά και προς αποφυγή πρόκλησης βλάβης στις έννομες και πολιτικές θέσεις της χώρας μας, παρακαλούμε να ενημερώσετε και προειδοποιήσετε τους αλιείς μας ώστε να αποφεύγουν ενέργειες, οι οποίες δεν μπορούν έπειτα να δικαιολογηθούν ή υπερασπιστούν από την πλευρά μας».

Παρά όμως τις ανωτέρω προειδοποιήσεις, οι τουρκικές παραβιάσεις συνεχίζονται αδιάκοπα, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και τις αστοχίες των ελληνικών χειρισμών για την αντιμετώπιση του θέματος.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το Νομοθετικό Διάταγμα 420/70 (ΦΕΚ Α 27), «Αλιευτικός Κώδιξ» και συγκεκριμένα το άρθρο 34 αυτού, αρμόδιες για τον έλεγχο αρχές είναι οι κυβερνήτες των ελληνικών πολεμικών πλοίων,οι λιμενικές και οι κατά τόπους διοικητικές , οικονομικές και αστυνομικές αρχές, οι οποίες οφείλουν να κατάσχουν τα παρανόμως αλιευόμενα είδη και να καταγγέλλουν αρμοδίως τους παραβάτες.

Επιπλέον στο άρθρο 32 «Αλιεία υπό πλοία ξένης εθνικότητος» του εν λόγω Αλιευτικού Κώδικα, αναφέρεται ότι:

«1. Στην αιγιαλίτιδα ζώνη του Ελληνικού Κράτους απαγορεύεται η αλιεία με πλοία ανήκοντα, τόσο από πλευράς εθνικότητας, όσο και πλοιοκτησίας, κατά πλειοψηφία σε υπηκόους τρίτων χωρών.

2. Στην αιγιαλίτιδα ζώνη του Ελληνικού Κράτους, επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση, ύστερα από άδεια που χορηγείται από τον Υπουργό Γεωργίας, η αλιεία με πλοία της προηγούμενης παραγράφου, εφόσον είναι δυνατή η αλιεία στην αιγιαλίτιδα ζώνη των ως άνω χωρών με πλοία ελληνικής σημαίας και πλοιοκτησίας, κατ’ εφαρμογή σχετικής διακρατικής συμφωνίας.

3. Με αποφάσεις του Υπουργού Γεωργίας καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της αλιευτικής δραστηριότητας στην αιγιαλίτιδα ζώνη του Ελληνικού Κράτους, καθώς και το ύψος του παραβόλου που καταβάλλεται για τη χορήγηση της άδειας της προηγούμενης παραγράφου».

Όσον αφορά τις ποινές το άρθρο 33 ανωτέρω Αλιευτικού Κώδικα προβλέπει ότι:

«Επιβληθείσης ποινής τινος εκ των προβλεπομένων εν άρθ. 401 του Ποινικού Κώδικος εις αλλοδαπούς αλιεύοντας παρανόμως εντός της αιγιαλίτιδος ζώνης του Ελληνικού Κράτους, ειδοποιούνται αι λιμενικαί αρχαί όπως μεριμνήσουν δια την εκτέλεσιν των επιβληθεισών ως άνω ποινών εφ’όσον εν τω μέλλοντι το παρανόμως αλιεύον πλοίον προσορμισθή εις οιονδήποτε ελληνικόν λιμένα».

Επιπλέον για τα αλιευτικά σκάφη τίθεται και το θέμα της ασφάλειας ναυσιπλοΐας, δεδομένου ότι τα σκάφη αυτά δεν διαθέτουν τα προβλεπόμενα – κατάλληλα πιστοποιητικά ναυσιπλοΐας, αλλά και τον κατάλληλο – απαραίτητο εξοπλισμό για να εκτελούν διεθνείς πλόες.

Αυτό έχει αντίτυπο στην ασφάλεια των επιβαινόντων, γεγονός που τιμωρείται με αυστηρό διοικητικό πρόστιμο, σύμφωνα με τον Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, ενώ πιθανότατα αποτελεί και ποινικό αδίκημα, σύμφωνα με τον ΚΔΝΔ.

Ως εκ τούτου, τίθενται κάποια ερωτήματα, όπως:

α) Τι είδους έλεγχο κάνουν οι κατά τόπους Αρμόδιες Αρχές,

β) Τι παραβάσεις έχουν επιβληθεί,

γ) Τι εντολές έχουν δοθεί από το Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος στις Λιμενικές Αρχές για την αντιμετώπιση του θέματος,

δ) Τι είδους μέτρα έχουν ληφθεί για την αποτροπή των συστηματικών παραβιάσεων που παρατηρούνται, και

ε) Τι είδους Διπλωματία ασκείται στα Διεθνή φόρα δηλ. στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στις αρμόδιες Ευρωπαϊκές Επιτροπές Αλιείας ;

Νικόλαος Ι. Σπανός – Υποναύαρχος Λ.Σ.

Πρώην Διευθυντής Λιμενικής Αστυνομίας και Διευθυντής Ελέγχου Αλιείας του Υπουργείου Ναυτιλίας κ Ναυτιλιακής Πολιτικής

* Σύντομο Βιογραφικό Σημείωμα Ναυάρχου Λ.Σ . ΣΠΑΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ:

Ο Νικόλαος Σπανός γεννήθηκε στη νήσο Λέρο Δωδ/σου, το 1963.

Είναι απόφοιτος Πλοίαρχος της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) Ασπροπύργου, της Στρατιωτικής Σχολής Ναυτικών Δοκίμων Πειραιά (ΣΝΔ) και του Τμήματος Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά.
Το 2002 στη Χάγη της Ολλανδίας απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο με θέμα ΄΄ Ηuman Elements ΄΄ στο Port State του Paris MOU.
Αξιοσημείωτη είναι και η συνεχής επιμόρφωσή του μέσα από σειρά εκπαιδεύσεων-σεμιναρίων που αφορούν στην πιστοποίηση εξειδικευμένων γνώσεων (είναι κάτοχος μεγάλου αριθμού νομίμων πιστοποιήσεων).

Το 1990 ορκίσθηκε Σημαιοφόρος και κατετάγη στο δυναμικό του Λιμενικού Σώματος. Στα 27 χρόνια της σταδιοδρομίας του έχει υπηρετήσει σε αρκετές Επιτελικές Δ/νσεις του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και σε Περιφερειακές Υπηρεσίες του Λ.Σ, αλλά και Κυβερνήτης σε περιπολικά σκάφη της Ελληνικής Ακτοφυλακής στην παραμεθόριο. Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους πλέον ειδικούς στην Ελλάδα σε θέματα Ναυτιλίας.

Έχει στελεχώσει θέσεις υψηλής ευθύνης . Διετέλεσε Δ/ντής Λιμενικής Πολιτικής, Δ/ντής Λιμένων και Λιμενικών Υποδομών στη Γενική Γραμματεία Λιμένων – Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων, Δ/ντής Λιμενικής Αστυνομίας, Δ/ντής Ελέγχου Αλιείας στη Γενική Γραμματεία Ναυτιλίας του Υπουργείου, Διοικητής στα Κέντρα Επιμόρφωσης Στελεχών Εμπορικού Ναυτικού (ΚΕΣΕΝ), Δ/ντής και μετέπειτα Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Γραφείου Εύρεσης Ναυτικής Εργασίας – ΓΕΝΕ (ΝΠΔΔ), ΑΣΝΑ. Είναι Επιθεωρητής Σημαίας, ISM-ISPS Maritime Auditor, Εξειδικευμένος Επιθεωρητής Port State Control (Expert) και Διεθνής Πραγματογνώμονας, μέλος του ΙΑΜΙ.

Επιπλέον, ως Ανώτερος και Ανώτατος Αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος, εκπροσώπησε την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ στην Επιτροπή Σχεδιασμού Ωκεανοπόρου Ναυτιλίας (Planning Board for Ocean Shipping – PBOS), καθώς και στην Επιτροπή Shipping Working Group Maritime Component Command Shipping Group, ενώ παράλληλα διετέλεσε Συντονιστής μεταξύ του ΓΕΝ και του Υπουργείου Ναυτιλίας για την πραγματοποίηση των ασκήσεων Naval Cooperation and Guidance for Shipping (NCAGS).

Έχει , μεταξύ των άλλων, διατελέσει Καθηγητής και Εκπαιδευτής σε Δημόσια ΙΕΚ , στις Σχολές Δοκίμων Σημαιοφόρων Λ.Σ – ΕΛ.ΑΚΤ και Δοκίμων Υπαξιωματικών- Λιμενοφυλάκων αντίστοιχα, σε Κέντρα Επιμόρφωσης Εμπορικού Ναυτικού (ΚΕΣΕΝ), όπως επίσης και σε Διεθνείς Οργανισμούς Επιθεωρήσεων Πλοίων (Νηογνώμονες), Ναυτιλιακές Εταιρείες και άλλους φορείς της Ναυτιλίας

Διδάσκει στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) θέματα Ναυτιλίας – Ναυτιλιακής Πολιτικής και συγκεκριμένα στο Mεταπτυχιακό Πρόγραμμα “ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΙΜΕΝΩΝ / PORT MANAGEMENT΄΄ και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ), στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΩΝ΄΄ και ΄΄ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΄΄
Είναι συχνά προσκεκλημένος ως κύριος ομιλητής σε Διεθνή Επιστημονικά Συνέδρια, Shipping Forums, Ημερίδες , Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στα οποία συμμετάσχει αναπτύσσοντας θέματα και καινοτόμες απόψεις της Ναυτιλίας, της Ναυτιλιακής πολιτικής και του Μεταναστευτικού – Προσφυγικού.

Έχει εκπονήσει μεγάλο αριθμό ερευνών και μελετών που αφορούν τον κλάδο της Ναυτιλίας, αρθρογραφεί για ζητήματα Ναυτιλίας- Ναυτιλιακής Πολιτικής – Μεταναστευτικού/Προσφυγικού, σε εφημερίδες και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει συγγράψει δυο (2) βιβλία και άλλα εγχειρίδια, εκ των οποίων βραβεύτηκε με το πρώτο (1ο) Πανελλήνιο βραβείο ΄΄ ΕΥΓΕ 2005΄΄ για το έργο του με τίτλο ΄΄ PORT STATE CONTROL΄΄. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το πρώτο του βιβλίο με τίτλο ΄΄ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΩΣΗ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ΄΄
.
Είναι ενεργό μέλος της HELMEPA και συμβάλλει σε μια ποικιλία δραστηριοτήτων της Ελληνικής Ένωσης Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος , όπως επίσης και του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος.
Του έχουν απονεμηθεί δεκατέσσερις (14) τιμητικές διακρίσεις στο Λιμενικό Σώμα και δέκα (10) βραβεύσεις με τιμητικές πλακέτες από διάφορους φορείς της Ναυτιλίας , αλλά και πλήθος ευαρεσκειών και ευχαριστηρίων επιστολών για την προσφορά του, τόσο στην Υπηρεσία, όσο και στο κοινωνικό σύνολο.