Mπαλί Κρήτης:Μία ενδιαφέρουσα πρόταση για το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος

Το Μπαλί, στην πάλαι ποτέ επαρχία Μυλοποτάμου και σε απόσταση 32 χιλιομέτρων από το Ρέθυμνο, είναι ένας θελκτικός παραθαλάσσιος οικισμός που κάθε χρόνο γεμίζει από τουρίστες.

Σύγχρονες τουριστικές υποδομές και υποδομές αναψυχής λειτουργούν εντός και εκτός του οικισμού ενώ οι πανέμορφοι κολπίσκοι του σαγηνεύουν όλους εκείνους που αναζητούν την ομορφιά μέσα στο άγριο μυλοποταμίτικο τοπίο.

Σήμερα γνωρίζουν τουριστική ανάπτυξη τόσο το παλιό χωριό όσο και οι παρακείμενοι κόλποι του, που έχουν εξελιχθεί οικιστικά.

Η εικόνα όμως που παρουσίαζε το Μπαλί κατά το παρελθόν, ήταν εντελώς διαφορετική.

O Δανός Rodney Aarup επιλέγει το Μπαλί για τις καλοκαιρινές διακοπές του από τη δεκαετία του 1980. Έχει περάσει αξέχαστες στιγμές τις αμέτρητες φορές που επισκέφθηκε την περιοχή και σχεδόν έχει γίνει ένα με τους ντόπιους.

Η ενασχόληση του δε, επαγγελματικά, με τη φωτογραφία τον έκανε να αποτυπώσει από την αρχή των ταξιδιών του την εικόνα που παρουσίαζε ο οικισμός δίνοντας μας σήμερα μοναδικές στιγμές από το παρελθόν του, το τόσο ξεχωριστό, ίσως και ρομαντικό.

Γύρω από το λιμανάκι στο Μπαλί ήταν ουσιαστικά κτισμένο το χωριό ενώ λιγοστά ήταν τα κτίσματα στους άλλους κόλπους. Τη δεκαετία του 80 μόλις είχε αρχίσει ο τόπος να δέχεται τουρίστες και η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν το ψάρεμα και η γεωργία, όπως μαρτυρούν και οι φωτογραφίες του Rodney Aarup.

Οι ρυθμοί ζωής ήταν χαλαροί και το περιβάλλον σχεδόν παρθένο. Οι ψαράδες άραζαν τις βάρκες τους στο σημείο που σκάει το κύμα ενώ μπάλωναν τα δίκτυα τους και κουβέντιαζαν σε παρέες κάτω από τη σκιά των βράχων και των δέντρων.

Αν θελήσουμε να ανατρέξουμε πολύ πιο πίσω, στην ιστορία του τόπου, θα δούμε πως το Μπαλί βρισκόταν κοντά στην αρχαία Αστάλη.

Σύμφωνα με τον Σταδιασμό: «Από Αμφιματρίου εις Αστάλην στάδιοι λ'(30) λιμήν εστίν ευωνύμως. Έχει ύδωρ. Από Αστάλης εις Ηράκλειον στάδιοι ρ’ (100). Πόλις εστίν. Έχει λιμένα και ύδωρ».

Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο αποτελούσε λιμάνι της Αξού. Στους Ενετικούς χάρτες και στα έγγραφα αναφέρεται reduto di Atali δηλαδή όρμος της Α(σ)τάλης.

Ο σημερινός οικισμός δημιουργήθηκε περί το τέλος της Τουρκοκρατίας και του δόθηκε το όνομα Μπαλί από το τουρκικό balli ,που σημαίνει μέλι, επειδή στην περιοχή υπήρχε ανεπτυγμένη μελισσοκομία ή , με βάση μια άλλη εκδοχή, από το balik που σημαίνει ψάρι και baliks που σημαίνει ψαράς.

Ο όρμος στο Μπαλί χρησιμοποιήθηκε κατά τις επαναστάσεις, ενάντια στους Οθωμανούς, για τον εφοδιασμό των επαναστατών.

To 1830 συγκεντρώθηκαν στο Μπαλί γυναικόπαιδα, με σκοπό να φύγουν προς την ελεύθερη Ελλάδα, αλλά αιγυπτιακά πολεμικά κανονιοβόλησαν τον όρμο με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί άμαχοι, υπό τα βλέμματα των Άγγλων και των Ρώσων, που περιπολούσαν στην περιοχή.

Τα πρώτα πετρόκτιστα κτίρια, γύρω από το σημερινό λιμάνι, ήταν αποθήκες ιδιοκτησίας των Ηρακλειωτών εμπόρων Ανδρέα και Γεωργίου Δ. Καλοκαιρινού.

Εκεί αποθήκευαν μεγάλες ποσότητες χαρουπιού που παρήγαγε ο ανατολικός Μυλοπόταμος ενώ υπήρχε και εργοστάσιο χαρουπιού στον διπλανό κόλπο Καραβοστάσι (δείτε εδώ)

Όταν δεν φυσούσε αέρας μεγάλα καΐκια ερχόταν από το Ηράκλειο και παραλάμβαναν τα χαρούπια για να τα μεταφέρουν εκεί για την τελική επεξεργασία και το εμπόριο τους.

Ελένη Βασιλάκη

(Πληροφορίες αντλήθηκαν από τη σελίδα του δήμου Μυλοποτάμου. Επίσης πληροφοριακό υλικό μας διέθεσε ο εκπαιδευτικός Νεκτάριος Τσαγλιώτης και φωτογραφικό υλικό ο Rodney Aarup )https://www.e-storieskritis.gr/