Τι αλλάζει στη μέση ηλικία; Υφίσταται η λεγόμενη «μεσήλικη μεταμόρφωση» κατά την οποία ίσως προχωρήσουμε σε ξαφνικές αλλαγές, από προσωπικές μέχρι επαγγελματικές; Περνάμε όντως μια κρίση τότε;

Τα τελευταία δεδομένα για τη συναισθηματική εξέλιξη στη μέση ηλικία προέρχονται από μια μεγάλης κλίμακας μελέτη που διεξήχθη από το πανεπιστήμιο του Ουλμ στην Γερμανία. Οι ερευνητές, χρησιμοποιώντας μια μέτρηση γνωστή ως κλίμακα θετικού και αρνητικού συναισθήματος (PANAS), εξέτασαν πάνω από 3.300 ενήλικες ηλικίας από 18 έως 99 ετών, σε μια προσπάθεια να εντοπίσουν αλλαγές στην ευημερία στα ενήλικα χρόνια. Η αφετηρία τους δεν ήταν η ιδέα ότι η ευτυχία μειώνεται στη μέση ηλικία, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Ότι δηλαδή οι άνθρωποι είναι σταθερά πιο συναισθηματικά ικανοποιημένοι καθώς τα χρόνια περνούν.

Γιατί οι άνθρωποι είναι πιο ευτυχισμένοι με την ηλικία;

Όσοι υποστηρίζουν την καμπύλη ευτυχίας σε σχήμα «U», θεωρούν  ότι χρειάζεται μια «κρίση» για να επιτύχουν οι άνθρωποι αληθινή εκπλήρωση. Αντίθετα, οι ερευνητές της εν λόγω έρευνας, όπως πολλοί άλλοι επιστήμονες, προτείνουν να περνάμε από μια σταθερή διαδικασία επιλογής των στόχων μας με τρόπους που μεγιστοποιούν την ευτυχία μας.

Αυτή η διαδικασία ανάπτυξης στην ενήλικη ζωή συμβαίνει καθώς δίνουμε προτεραιότητα σε συγκεκριμένους, εφικτούς στόχους, αλλάζουμε την προοπτική του χρόνου και γινόμαστε περισσότερο ικανοί να ρυθμίζουμε τα αρνητικά μας συναισθήματα. Αν και η ζωή παρουσιάζει πολλές προκλήσεις μεγαλώνοντας, παρέχει επίσης στους ανθρώπους τη δυνατότητα να επικεντρωθούν σε ό,τι είναι σημαντικό για εκείνους, επισημαίνουν οι συγγραφείς.

Κλίμακα θετικού και αρνητικού συναισθήματος

Η γερμανική μελέτη, που διεξήχθη ως διερεύνηση της θετικής ψυχολογίας σε όλη τη διάρκεια της ζωής, συμπεριέλαβε, όπως είπαμε, την κλίμακα ψυχικής υγείας PANAS (Positive And Negative Affect Schedule). Η κλίμακα αυτή έχει το πλεονέκτημα να ορίζει τις διαθέσεις όχι μόνο ως θετικές ή αρνητικές αλλά και ως ανεξάρτητες. Για παράδειγμα, το ότι είσαι «ενθουσιασμένος» δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να «φοβηθείς». Αυτή η προσέγγιση της ευημερίας είναι πιο ρεαλιστική καθώς δεν τη θέτει σε μια ενιαία διάσταση, κατά τους ερευνητές.

Όπως είχαν προβλέψει οι συγγραφείς, η ευτυχία βρισκόταν σταθερά σε ανοδική πορεία κατά την ενήλικη ζωή. Ταυτόχρονα, στην ηλικία των 70 ετών περίπου, υπήρξε μια καθοδική στροφή με τις υποκειμενικές αξιολογήσεις για την υγεία να παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό.

Ως προς την κρίση της μέσης ηλικίας, δεν υπήρξαν ενδείξεις πτώσης της ευημερίας.

Δεν είναι κρίση, είναι ευκαιρία

Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η μέση ηλικία δεν είναι μια περίοδος κρίσης, αλλά μια περίοδος αυξανόμενων ευκαιριών για ανάπτυξη. Σύμφωνα με τα λεγόμενά τους:

«Η μέση ηλικία είναι συχνά μια περίοδος που τα άτομα γίνονται πιο ώριμα, εξελίσσονται και απολαμβάνουν τις εργασιακές και διαπροσωπικές επιτυχίες και έτσι προκύπτουν συναισθήματα πληρότητας και καλύτερης ψυχικής υγείας.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σε όλες τις ηλικίες, αλλά ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες, τα άτομα που βαθμολόγησαν την υγεία τους ως κακή παρουσίασαν επίσης χαμηλότερη ψυχολογική ευεξία.

Σίγουρα δεν μπορούμε να σταματήσουμε το χρόνο που περνά αλλά όλοι μπορούμε να προσπαθήσουμε να έχουμε καλύτερη σωματική υγεία».

Συνοψίζοντας, η γερμανική μελέτη δείχνει ότι, η κρίση της μέσης ηλικίας είναι ένας μύθος. «Αναζητήστε άλλους παράγοντες εκτός από την ηλικία για να εξηγήσετε τα επίπεδα της ευημερία σας και η πορεία προς το αίσθημα της εκπλήρωσης θα γίνει πολύ πιο εύκολη», καταλήγουν οι ίδιοι.