Μαχητικά, πλοία και μεταγωγικά – Η επιστολή Μπλίνκεν στον Μητσοτάκη και τι του ζητά

Η επιστολή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, προς τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη συνδέεται τυπικά με την απόκτηση έως και σαράντα μαχητικών αεροσκαφών F-35 από την Ελλάδα.

Όμως, στην πραγματικότητα αποτελεί προσπάθεια να τηρηθούν οι ισορροπίες μετά και την απόφαση της αποδέσμευσης 40 καινούργιων F-16 Block 70 και άλλων 79 συλλογών για την αναβάθμιση ισάριθμων μαχητικών του τύπου της τουρκικής Αεροπορίας.

Διαπραγματευτικό χαρτί

Υπενθυμίζεται, ότι το ελληνικό αίτημα για τα F-35 που διατυπώθηκε με την αποστολή σχετικής Επιστολής Διατύπωσης Αιτήματος (LoR – Letter of Request), είχε εγκριθεί από το Κογκρέσο πριν τον δεύτερο γύρο των εθνικών εκλογών (Ιούνιος 2023).

Δεν εστάλη στην Ελλάδα, καθώς η αμερικανική διπλωματία επέλεξε να το αξιοποιήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί, με στόχο να πειστεί η Τουρκία να υπαναχωρήσει κυρίως στο ζήτημα της έγκρισης της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Το πακέτο πέρα από τα F-35 και το «πλεονάζον υλικό» συνοδεύεται επίσης με υποσχέσεις δωρεάν βοήθειας

Αμυντικό εμπόριο

Η επιστολή Μπλίνκεν, όπως αποκαλύπτει η εισαγωγική παράγραφος, ανοίγει το «αμυντικό εμπόριο» μεταξύ συμμάχων. Το εμπόριο συμπεριλαμβάνει τον πωλητή και τον αγοραστή. Εξάλλου, τα αεροσκάφη F-35, θεωρούμενα ως η τελευταία λέξη της τεχνολογίας στα πολεμικά αεροσκάφη, είναι μία δαπανηρή επένδυση «στρατηγικού χαρακτήρα».

Μαζί με την ενημέρωση για την έγκριση των F-35 o Μπλίνκεν στην επιστολή του εκπροσωπώντας την αμερικανική κυβέρνηση συμπεριλαμβάνει οπλικά συστήματα που θα παραχωρηθούν δωρεάν – ή με «μικρό» αντίτιμο – ως «πλεονάζον υλικό» των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, περιγραφόμενο με τον όρο EDA (Excess Defense Articles).

Ένα πακέτο για το οποίο είχε προϊδέασει ο Μητσοτάκης ήδη από το προηγούμενο καλοκαίρι, αναφερόμενος σε συνεντεύξεις του για ένα πακέτο εξοπλιστικών που θα δοθεί στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ.

Το πακέτο συνοδεύεται επίσης με υποσχέσεις δωρεάν βοήθειας, η οποία όμως ευθέως συνδέεται από την αποστολή στην Ουκρανία οπλικών συστημάτων από το οπλοστάσιο των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Να σημειωθεί ότι η παραχώρηση μέσω EDA σημαίνει ότι η χώρα που παραλαμβάνει τα οπλικά συστήματα τα παίρνει στην κατάσταση που είναι, αφού αποσύρθηκαν και έχει την ευθύνη και αναλαμβάνει και το κόστος να τα φέρει σε λειτουργική κατάσταση.

Τα οπλικά συστήματα

Ας δούμε όμως τι περιλαμβάνουν τα οπλικά συστήματα που θα παραχωρηθούν ως EDA μεταξύ των οποίων και κάποια στα οποία είχε αναφερθεί το in ότι πρόκειται να είναι στον «κατάλογο» ήδη από το προηγούμενο καλοκαίρι:

Περιπολικά πλοία

Τρία περιπολικά σκάφη (κλάσης Protector). Πρόκειται για πλοία ηλικίας τουλάχιστον 25 ετών. Ωστόσο τα πλοία που χρησιμοποιούν σήμερα οι ελληνικές δυνάμεις σε αυτό τον ρόλο στο ανατολικό Αιγαίο, συμπληρώνουν έξι δεκαετίες ζωής…

C-130

Δύο μεταγωγικά αεροσκάφη C-130H, χωρίς να διευκρινίζεται εάν η εργοστασιακή τους υποστήριξη για πλήρη επιχειρησιακή επαναφορά, ύψους πέριξ των 10 εκατ. δολαρίων ανά μονάδα, θα βαρύνουν την ελληνική πλευρά, που είναι και το πιθανότερο, διότι τα αεροσκάφη θα παραχωρηθούν στην κατάσταση που βρίσκονται.

ΤΟΜΑ

60 Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης (ΤΟΜΑ) τύπου Bradley. Πρόκειται για ιδιαίτερα αξιόλογο οπλικό σύστημα που δεν διαθέτουν οι ελληνικές χερσαίες δυνάμεις. Το πρόβλημα που δημιουργείται είναι αφενός ο πολύ μικρός αριθμός που αποδεσμεύεται, με τον οποίον δεν καλύπτονται ούτε δύο τάγματα, καθώς η τυπική σύνθεση είναι 42 ΤΟΜΑ για το καθένα.

Αν υπολογιστεί ότι έχουν παραληφθεί και 40 Marder από τη Γερμανία, το πρόβλημα της υποστήριξης δύο τύπων σε τόσο μικρούς αριθμούς, είναι θέμα χρόνου να προβληματίσει το αρμόδιο επιτελείο. Εκτός κι αν ο αριθμός είναι στοχευμένα χαμηλός, με στόχο να ανοίξει τη συζήτηση για διεκδίκηση περισσοτέρων, έναντι και κάποιοι οικονομικού τιμήματος.

Ρ-3

Δέκα κινητήρες για τα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας (ΑΦΝΣ) P-3 Orion. Είναι μια σημαντική παραχώρηση, καθώς τα ελληνικά αεροσκάφη αναβαθμίζονται σε ένα πρόγραμμα που μετράει ήδη πολλά χρόνια. Φιλοδοξία της εταιρίας που εκτελεί την αναβάθμιση (Lockheed Martin) όσο και του Πολεμικού Ναυτικού, είναι να αποτελέσουν το πιο σύγχρονο αεροσκάφος του τύπου που θα επιχειρεί παγκοσμίως. Υπενθυμίζεται βέβαια, ότι πρόκειται για πολύ παλιά αεροσκάφη τα οποία είχαν αποσυρθεί για να αγοραστούν καινούργια και στη συνέχεια αποφασίστηκε να επανέλθουν και να μπουν σε πρόγραμμα εκσυγχρονισμού.

Σειρά οχημάτων υποστήριξης διαφόρων τύπων. Τα οχήματα μπορεί να περιλαμβάνουν από μεταφοράς καυσίμων, γενικών μεταφορών ή άλλων εξειδικευμένων καθηκόντων.

Πλοία LCS

Προώθηση αιτήματος στο Κογκρέσο για την έγκριση απόκτησης από το Πολεμικό Ναυτικό «έως τεσσάρων» φρεγατών LCS (Littoral Combat Ships). Υπενθυμίζεται, ότι ο ελληνικό Ναυτικό, εφόσον γίνει η προμήθεια, επιθυμεί «hot transfer», δηλαδή μεταφορά σε ελληνική υπηρεσία εν λειτουργία. Τα ελληνικά πληρώματα θα ταξιδέψουν προς ελληνικό λιμάνι μαζί με το αμερικανικό πλήρωμα, ώστε στη διαδρομή να εξοικειωθούν με τη λειτουργία του.

Αυτό, εάν τελικά ισχύσει, αποκλείει τα τέσσερα πρώτα LCS που έχουν ήδη αποσυρθεί. Αρμόδιες πηγές ωστόσο σημείωναν στο in πως δεν είναι σαφές αν η Ελλάδα θα πάρει πχ δύο σκάφη από αυτά που έχουν αποσυρθεί και δύο που είναι σε λειτουργία, ή ποια θα είναι τελικά η αναλογία. Να σημειωθεί ότι το Πολεμικό Ναυτικό βρίσκεται ήδη σε ανταλλαγή επιστολών με τις ΗΠΑ για τα εν λόγω πλοία.

Και άλλα…

Όταν ξεκινήσει η απόσυρση οχημάτων με ενισχυμένη προστασία εναντίον ναρκών MRAP (Mine-Resistant Ambush Protected), που θα συμβεί κατά τα φαινόμενα μέχρι το 2025, η ελληνική επιθυμία, η οποία προφανώς διατυπώθηκε κατά τη διάρκεια του «στρατηγικού διαλόγου» Ελλάδας-ΗΠΑ, θα εξεταστεί κατά προτεραιότητα.

Άλλη μια ελληνική επιθυμία είναι η απόκτηση αεροσκαφών εναερίου ανεφοδιασμού. Στην επιστολή Μπλίνκεν αναφέρονται τα KC-135, η αποδέσμευση των οποίων θα εξεταστεί και σε αυτή την περίπτωση, όταν κάποια αποσυρθούν.

Και δύο νέα C-130

Καταληκτικά, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ ενημερώνει τον Κυρ. Μητσοτάκη, ότι σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαδικασίες εξασφάλισης της αποδέσμευσης και η αποστολή στοιχείων αναφορικά με το κόστος, για αριθμό καινούργιων μεταφορικών αεροσκαφών C-130J.

Ο όρος

Αναφορικά με τη δωρεάν βοήθεια, όπως προκύπτει από την επιστολή του Άντονι Μπλίνκεν, αυτή συνδέεται αποκλειστικά με την προοπτική προώθησης περισσοτέρων στρατιωτικού υλικού στην Ουκρανία. Όπως προκύπτει, οι ΗΠΑ έχουν ήδη εγκρίνει και προχωρήσει στην αποδέσμευση ποσών 30+30 εκατ. δολαρίων, το 2022 και το 2023 αντίστοιχα. Για να διεκδικήσει η Ελλάδα επιπλέον 200 εκατ. δολάρια ως δωρεάν βοήθεια, θα πρέπει να συνεχιστεί η ροή πολεμικού υλικού στην Ουκρανία.

Στο τι θα ήθελε η Ουκρανία έχουν αναφερθεί τα ρωσικής προέλευσης συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας μικρού και μεγάλου βεληνεκούς (TOR M1 και S-300PMU1), αλλά και τεθωρακισμένα οχήματα Leopard 1. Το πρόβλημα είναι ότι π.χ. για την αντικατάσταση των εν λόγω αντιαεροπορικών συστημάτων, τα 200 εκατ. δολάρια είναι ένα μικρό μέρος του συνολικού κόστους.

Οι διαβεβαιώσεις

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην επιστολή Μπλίνκεν δεν γίνεται αναφορά στα τουρκικά F-16 και εγγυήσεις στην ελληνική πλευρά ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της, όπως άλλωστε αναμενόταν.

Με κυβερνητικές πηγές να επαναλαμβάνουν την πάγια θέση όπως αυτή εκφράζεται και από τον πρωθυπουργό μετά το Βίλνιους πως «η Ελλάδα ασχολείται με τη θωράκιση και ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεών της. Δεν μπορεί να υπαγορεύσει την πολιτική των ΗΠΑ σε αμυντικά προγράμματα προς τρίτες χώρες. Ούτε μπορεί να συνδέονται αμυντικές προμήθειες προς την Ελλάδα, ενός αξιόπιστου εταίρου και συμμάχου, με εξοπλιστικά προγράμματα άλλων χωρών».

Σημειώνουν δε ότι «η σταθερή ελληνική θέση, ιδιαίτερα στο πλαίσιο συμμετοχής στο ΝΑΤΟ, είναι ότι κανένας εξοπλισμός που αποδίδεται σε μια χώρα δεν μπορεί να χρησιμοποιείται σε βάρος συμμάχου χώρας. Αυτό άλλωστε εξυπηρετεί την περιφερειακή σταθερότητα και τα συμφέροντα της Συμμαχίας στην περιοχή».

Το πώς θα διασφαλίζεται – κατά το δυνατόν – η Ελλάδα απέναντι στο ενδεχόμενο της επανέναρξη των παραβιάσεων και υπερπτήσεων από την τουρκική πλευρά, εάν διαταραχθεί το καλό κλίμα ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα και επιστρέψουμε στην ένταση, αναμένεται να φανεί.