Το χωριό Κοντομαρί βρίσκεται 18 χιλιόμετρα δυτικά των Χανίων. Είναι ένα από τα δεκάδες μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας που οι Γερμανοί ναζί κατέκαψαν και ισοπέδωσαν θέλοντας να τα αφανίσουν από τον χάρτη. Αλλά δεν τα κατάφεραν.
Η μεγάλη σφαγή στο Κοντομαρί έγινε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου πόλεμου στις 2 Ιουνίου του 1941. Οι ναζί δολοφόνοι ήταν μέλη από εκτελεστικά αποσπάσματα Γερμανών αλεξιπτωτιστών που είχαν δημιουργηθεί ειδικά για το σκοπό αυτόν.
Ενορχηστρωτής της σφαγής ήταν ο πτέραρχος Κουρτ Στούντεντ. Όλοι οι άνδρες (άνω των 60) εκτελέστηκαν εν ψυχρώ σε έναν ελαιώνα δίπλα στο χωριό. Οι Γερμανοί αναφέρουν ότι εκτελέστηκαν 23 άνδρες, αλλά πληροφορίες ανεβάζουν τον αριθμό στους 60.
Ο Κουρτ Στούντεντ διέταξε τη μαζική δολοφονία επειδή πολλοί Γερμανοί αλεξιπτωτιστές κατά τη μάχη της Κρήτης είχαν βρει τον θάνατο από τους Κοντομαριώτες που πολεμούσαν για να κρατήσουν το νησί τους ελεύθερο.
Οι αλεξιπτωτιστές στο Κοντομαρί αντιμετώπισαν σθεναρή αντίσταση και υπέστησαν βαριές απώλειες. Έχασαν 400 άντρες σε σύνολο 600, συμπεριλαμβανομένου και του διοικητού τους, Ταγματάρχη Όττο Σέρμπερ. Η διαταγή του Στούντεντ ήταν σαφής: Τα αντίποινα θα διενεργούνταν χωρίς να τηρηθούν οι δέουσες διαδικασίες, χωρίς δίκες και από τις ίδιες τις στρατιωτικές μονάδες των Γερμανών που είχαν δεχθεί τις απώλειες από τους ντόπιους.
Η σφαγή
Τα ξημερώματα της 2ας Ιουνίου τέσσερα φορτηγά γεμάτα με Γερμανούς αλεξιπτωτιστές από το 3ο Τάγμα του 1ου Αερομεταφερόμενου Συντάγματος της Λούφτβαφε, υπό τις διαταγές του υπολοχαγού Χόρστ Τρέμπες περικύκλωσαν το χωριό.
Οι λυσσασμένοι στρατιώτες με φωνές και ουρλιαχτά, άρχισαν να σπάνε τις πόρτες των σπιτιών και να κάνουν έρευνες. Όταν σε ένα σπίτι εντοπίστηκε το τρυπημένο από σφαίρα χιτώνιο ενός ναζί αλεξιπτωτιστή η κατάσταση ξέφυγε. Του έβαλαν αμέσως φωτιά.
Άντρες, γυναίκες και παιδιά συγκεντρώθηκαν δια της βίας στην πλατεία του χωριού. Μετά επιλέχθηκαν κάποιοι άντρες, ενώ τα γυναικόπαιδα αφέθηκαν ελεύθερα. Οι αλεξιπτωτιστές τους οδήγησαν στον διπλανό ελαιώνα.
Εκεί τους έστηναν όρθιους και οι Γερμανοί άρχισαν να τους πυροβολούν και να γελούν. Ο σαδισμός του υπολοχαγού Τρέμπες αποτυπώνονται στα τελευταία του λόγια προς τους μελλοθάνατους, πριν δώσει το πρόσταγμα για την εκτέλεσή τους: «Όποιος θέλει τώρα μπορεί να φύγει».
Η όλη επιχείρηση αποτυπώθηκε από το φωτογραφικό φακό του Φραντς Πέτερ Βάιξλερ, που συνόδευε τη Βέρμαχτ ως πολεμικός ανταποκριτής για τις ανάγκες της Γερμανικής πολεμικής προπαγάνδας.
Την επόμενη μέρα οι δολοφόνοι συνέχισαν την πορεία τους και κατευθύνθηκαν για να συνεχίσουν το έργο τους προς την Κάνδανο. Εκεί εκτέλεσαν σχεδόν όλους τους κατοίκους.
Συγκλονιστικές μαρτυρίες
Ο φωτογράφος
Μετά το καλοκαίρι του 1941 ο Φραντς Πέτερ Βάιξλερ απαλλάχτηκε από τη Βέρμαχτ για πολιτικούς λόγους. Αργότερα κατηγορήθηκε για προδοσία ενάντια στο Τρίτο Ράιχ, αφού διέρρευσε λογοκριμένο υλικό σχετικά με τη δράση των αλεξιπτωτιστών στην Κρήτη, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών στο Κοντομαρί και γιατί είχε βοηθήσει μερικούς Κρητικούς να διαφύγουν.
Ο Βάιξλερ συνελήφθη από τη Γκεστάπο, δικάστηκε από στρατοδικείο και φυλακίστηκε στις αρχές του 1944.
Ο Βάιξλερ επέστρεψε στο Κοντομαρί το 1955, όπου οι χωρικοί τον δέχθηκαν σύμφωνα με τα έθιμα της φιλοξενίας. Σε κάποια χρονική στιγμή, όταν ψυχολόγησε ότι το κλίμα δεν ήταν εχθρικό απέναντί του, τους φανέρωσε ποιος ήταν και ότι εκτελούσε εντολές.
Τότε ορισμένοι από τους επιζήσαντες είπαν ότι είχαν τηρήσει τα ήθη της φιλοξενίας και είχε έρθει η ώρα να φύγουν, οπότε και άδειασαν την ταβέρνα, αφήνοντας τον Βάιξλερ μόνο του.
Τα αρνητικά του Βάιξλερ από την εκτέλεση στο Κοντομαρί ανακαλύφθηκαν το 1980, στα Ομοσπονδιακά Γερμανικά Αρχεία.
Ο Κουρτ Στούντεντ
Ο πτέραρχος Στούντεντ που ενορχήστρωσε τη σφαγή στα χωριά της Κρήτης συνελήφθη από βρετανούς το 1945. Δικάστηκε από στρατιωτικό δικαστήριο για 8 κατηγορίες.
Συγκεκριμένα κατηγορήθηκε ότι στρατιωτικές μονάδες υπό την καθοδήγησή του:
-Είχαν χρησιμοποιήσει τους αιχμαλώτους πολέμου στο Μάλεμε ως ανθρώπινη ασπίδα σε μια επίθεση που δέχτηκαν, με αποτέλεσμα τουλάχιστον έξι από αυτούς να σκοτωθούν.
-Είχαν αναγκάσει Βρετανούς αιχμαλώτους στο Μάλεμε να ξεφορτώσουν όπλα, πυρομαχικά και πολεμικό υλικό από αεροσκάφη.
-Είχαν εκτελέσει Βρετανούς αιχμαλώτους όταν αυτοί αρνήθηκαν.
-Είχαν βομβαρδίσει στις 24 Μαΐου το στρατιωτικό νοσοκομείο στα Χανιά, το οποίο έφερε το Σήμα του Ερυθρού Σταυρού.
-Είχαν χρησιμοποιήσει Βρετανούς αιχμαλώτους από αυτό το νοσοκομείο ως ανθρώπινη ασπίδα σε μια γερμανική προέλαση, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν μερικοί αιχμάλωτοι από βρετανικά πυρά.
-Είχαν εκτελέσει στις 27 Μαΐου τρεις αιχμάλωτους στρατιώτες του Συντάγματος των Ουαλών.
-Είχαν εκθέσει συνειδητά Βρετανούς στρατιώτες σε βρετανικά πυρά στις 27 Μαΐου, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ένας από αυτούς.
-Είχαν εκτελέσει αιχμαλώτους σε ένα στρατόπεδο κοντά στο Μάλεμε στις αρχές Ιουνίου.
Καταδικάστηκε σε 5 χρόνια φυλάκιση και το 1948 αποφυλακίστηκε. Για τις σφαγές στο Κοντομαρί και την Κάντανο Χανίων στις 2 και 3 Ιουνίου 1941 αντίστοιχα, που ο ίδιος είχε διατάξει, δεν κατηγορήθηκε ποτέ.
