Κρήτη: Επιστρέφει η ανησυχία για την ξηρασία στην αγροτική Ιεράπετρα

Οι ελάχιστες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια του περασμένου χειμώνα στην Ιεράπετρα σε συνδυασμό με τις ασήμαντες χιονοπτώσεις, έδειξαν στους αγρότες της πιο ξηροθερμικής γωνιάς της Κρήτης, ότι βρισκόμαστε στα κάτω του 11ετή κύκλου των βροχών και θα πρέπει, να εντείνουμε την προσπάθεια ολοκλήρωσης των εγγειοβελτιωτικών έργων που έχουν σχεδιαστεί και δρομολογηθεί για την άρδευση αλλά και την ύδρευση, ενώ ο κάθε αγρότης θα πρέπει επιτέλους να καταλάβει ότι, η περίοδος ανομβρίας, υποχρεώνει τους πάντες να αρχίσουν να αποθηκεύουν το λίγο νερό της βροχής, όποτε αυτή πέφτει, ώστε να το έχουν τη στιγμή που θα το χρειαστούν για τις καλλιέργειές τους.

Η Ιεράπετρα πέρασε μια ανάλογη περίοδο ανομβρίας την τετραετία 2015-2018 και εκείνα τα δύσκολα χρόνια, όπου είδαμε τον πάτο του ταμιευτήρα των Μπραμιανών, που είχε μείνει με 1,2 εκατομμύρια κυβικά, ενώ χωράει 16 εκατ. κυβικά, η αγροτική Ιεράπετρα, κινδύνεψε να τιναχτεί στον αέρα και να μείνουν ακαλλιέργητα 16.000 στρέμματα θερμοκηπίων με κηπευτικά και άνθη χωρίς να υπολογίσει κανείς τα 45 χιλιάδες στρέμματα των ελαιώνων. Αυτοί οι ελαιώνες που μετά τον Φλεβάρη του 2023 δεν δέχτηκαν το απαιτούμενο νερό της βροχής, ώστε να αναπτύξουν σωστή ανθοφορία και ικανοποιητική καρποφορία, ήδη σήμερα δείχνουν ότι οδηγούμαστε σε μια προβληματική σε όγκο παραγωγής νέα ελαιοκομική περίοδο που θυμίζει την Ισπανία των δυο τελευταίων χρόνων.

Παρότι στον ταμιευτήρα του Φράγματος Μπραμιανών μετά τις πλούσιες βροχοπτώσεις του 2020 του 2021 και του 2022, έχουμε σήμερα γύρω στα 12,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αρδευτικού νερού, αν συνεχιστεί η ανομβρία και το 2023-2024 με δεδομένο ότι έχει γίνει προβληματική η άντληση νερού από τις πηγές της Μαλάυρας Καβουσίου, ίσα-ίσα που φτάνει το νερό για να βγει ομαλά άλλη μια περίοδος για τα θερμοκηπιακά κηπευτικά . Αν τον ερχόμενο χειμώνα δεν βρέξει και δε χιονίσει φυσιολογικά η αγροτική Ιεράπετρα στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο 2024-2025 θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα, όπως την τετραετία 2015-2018.

Και πάντα σε τέτοιες περιόδους ξηρασίας αναζητούμε τα στρατηγικά αποθέματα νερού που είναι αποθηκευμένα στα έγκατα της γης και τα χρησιμοποιούμε όποτε ο κόμπος φτάσει στο χτένι. Το μεγαλύτερο υπόγειο «ντεπόζιτο» νερού μας είχε περιγράψει πριν μερικά χρόνια από τη Διεύθυνση Υδάτων ο Δρ κ. Μαρίνος Κριτσωτάκης βρίσκεται στη Δυτική Ιεράπετρα και από εκεί υδροδοτείται και αρδεύεται ολόκληρη η Ιεράπετρα, αφού πρώτα εκμεταλλευτεί τα επιφανειακά τρεχούμενα νερά αλλά και τα νερά των πηγών.

Εκείνα τα χρόνια της τελευταίας περιόδου ξηρασίας ο κ. Μαρίνος Κριτσωτάκης είχε γράψει και δημοσιεύσει ένα άρθρο του με το οποίο ρωτούσε αν θα πρέπει να ανησυχούμε για τα στρατηγικά αποθέματα νερού της Ιεράπετρας αλλά και πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την ανομβρία.

«Τη μεγαλύτερη επίπτωση της παρατεταμένης και έντονης ανομβρίας», έγραφε ο κ. Κριτσωτάκης, «των ετών 2015-2018 που έπληξε όλη την Κρήτη, φαινόταν να έχει η Ιεράπετρα κυρίως, για την καλλιεργητική περίοδο 2018, εξαιτίας της έλλειψης υδατικών πόρων. Το φράγμα Μπραμιανών διέθετε μόλις 1,2 εκατ. κ.μ. νερού όταν ο κάμπος απαιτούσε 12 εκατ. για την άρδευση 45.000 στρεμμάτων (Θερμοκήπια 15.000 στρ., Ελαιόδεντρα 450.000, εσπεριδοειδή και διάφορα δένδρα 150.000).

Επιπλέον, μεγάλο πρόβλημα ήταν και η ποιότητα του νερού, στο οποίο η αγωγιμότητα υπερέβαινε τα 2000 μS/cm.

Οι ποσότητες νερού που έλλειπαν από τη περιοχή για την καλλιεργητική περίοδο 2018 ήταν της τάξης των έξι (6) εκατ. κ.μ., δηλαδή, δεν έπρεπε να φυτευτεί περίπου το 50% των υφιστάμενων καλλιεργειών ενώ οι υπόλοιπες καλλιέργειες έπρεπε να αρδευτούν με νερό υποβαθμισμένο, λόγω της αυξημένης αγωγιμότητας από την πηγή της Μαλαύρας (η πηγή Μαλαύρας εμπλουτίζει με περίπου 5 εκατ. κ.μ. το φράγμα).

Την ευθύνη υδροδότησης όλων των καλλιεργειών την έχει ο ΤΟΕΒ Ιεράπετρας, ο οποίος είναι ένας από τους εξέχοντες πανελλαδικά τόσο για την υποδειγματική και με σύγχρονους κανόνες διαχείριση (εξοικονόμηση νερού άρδευσης), όσο και για την ευρωστία του (βιωσιμότητα). Με πρωτοβουλία του ΤΟΕΒ, οργανώθηκαν έγκαιρα συναντήσεις με τον Δήμαρχο Ιεράπετρας και τη Διεύθυνση Υδάτων, με θέμα την ανεύρεση της συγκριτικά μεγάλης ποσότητας των 6 εκατ. κ.μ. νερού που έλλειπαν από τον ΤΟΕΒ. Μόνη άμεση λύση ήταν η ποσότητα αυτή να αντληθεί από τον καρστικό υδροφορέα της περιοχής Πολιανά – Μύθων, κατόπιν, βεβαίως, συμφωνίας των τριών μερών που προαναφέρθηκαν.

Αναλυτικότερα, με βάση τα δεδομένα της Διεύθυνσης Υδάτων, ο υδροφορέας των Μύθων μπορούσε να προμηθεύσει την ποσότητα αυτή, χωρίς καμιά διακινδύνευση για υφαλμύρινσή του, καθώς επίσης φιλοξενούσε «ανανεώσιμα αποθέματα» μη εκμεταλλεύσιμα. Ανανεώσιμα αποθέματα είναι το νερό του υδροφορέα που ανανεώνεται σε υπερετήσια βάση με τις βροχοπτώσεις και που, αν δεν χρησιμοποιηθεί, θα καταλήξει με την πάροδο του χρόνου, υπογείως στη θάλασσα. Τα αποθέματα αυτά είχαν κατ’ αρχή δεσμευτεί με κανονιστική απόφαση, λόγω της ποιότητάς των, για την ύδρευση της ευρύτερης περιοχής της Ιεράπετρας. Το Δημοτικό Συμβούλιο και η Δ/νση υδάτων συμφώνησαν, υπό όρους, να δοθούν για άρδευση στον ΤΟΕΒ μέχρι τη λειτουργία του δικτύου μεταφοράς νερού στην πόλη της Ιεράπετρας, οπότε θα επανεξετασθούν οι όροι.

Η ευρωστία του ΤΟΕΒ έδωσε τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει την κατασκευή δύο γεωτρήσεων στην περιοχή Πολιανά, σε σύντομο χρονικό διάστημα, υπό την επίβλεψη της Διεύθυνσης Υδάτων και να αντληθούν το έτος 2018 επτακόσια (700) κ.μ./ώρα από τον υδροφορέα των Μύθων, δηλαδή περισσότερα από τα έξι (6) εκατ. κ.μ. για το 2018.

Η αντιμετώπιση της λειψυδρίας και η «λήψη απόφασης» δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς τη συναίνεση του Δημοτικού Συμβουλίου, της Διεύθυνσης Υδάτων και του ΤΟΕΒ. Η συνεργασία των τριών φορέων ανέδειξε μια καλή πρακτική «Χρηστής Διακυβέρνησης» των νερών για την κάλυψη των αναγκών μιας περιοχής. Επίσης, με τη συνεργασία των παραπάνω μερών, δρομολογήθηκαν έργα για την αντιμετώπιση μελλοντικής λειψυδρίας και κυρίως, η κατασκευή της προσαγωγού Μύρτους που θα εμπλουτίζει το φράγμα με ποσότητες πλημμυρικού νερού, οι οποίες σήμερα καταλήγουν στη θάλασσα», έγραφε μεταξύ άλλων και δημοσίευε τότε ο κ Μαρίνος Κριτσωτάκης δείχνοντας πως μια περιοχή μπορεί με συνεργασίες και σωστή οργάνωση να ξεπεράσει μια δύσκολη περίοδο ανομβρίας που συνήθως διαρκεί 3-4 χρόνια.neakriti.gr