Κορωνoϊός : Πώς τον ανιχνεύουμε – Θεραπείες και πρόληψη

Με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα του κορωνοϊού, να ξεπερνούν το 1,5 εκατομμύριο, την ανθρωπότητα να θρηνεί τουλάχιστον 119.400  νεκρούς και πανω από το μισό πληθυσμό της γης να βρίσκεται σε καραντίνα, οι κυβερνήσεις και η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχουν ριχτεί στη μάχη για την εξεύρεση τρόπων ώστε να εξαλειφθεί η απειλή.

Η αντιμετώπιση του νέου κοροναϊού μέχρι σήμερα παραμένει εστιασμένη στα συμπτώματα και είναι υποστηρικτική. Όμως περισσότερες από 70 φαρμακευτικές ουσίες και συνδυασμοί τους βρίσκονται ήδη υπό κλινική έρευνα και σταδιακά θα γίνονται γνωστά τα αποτελέσματα τους.

Σε εξέλιξη είναι οι έρευνες για την παρασκευή εμβολίου για την πρόληψη, ενώ δοκιμάζονται και φάρμακα ή αλλες μέθοδοι όπως η ελπιδοφόρα έγχυση πλάσματος ιαθέντων, για τη θεραπεία. Με δεδομένη εξάλλου την αξία της έγκαιρης διάγνωσης έρευνες γίνονται και στο πεδίο της ανίχνευσης του κοροναϊού αλλά και των αντισωμάτων στη νόσο.

Τεστ ανίχνευσης του ιού

Μια νέα προσέγγιση στον τρόπο εντοπισμού ιών και βακτηριδίων βρήκαν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάριμπορ, κάτι που μπορεί να συμβάλλει και στον περιορισμό της πανδημίας.

Δύο ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μάριμπορ που συνεργάστηκαν με ερευνητές σε Βρετανία και Κίνα, κατέληξαν σε έναν νέο πιο γρήγορο τρόπο αναγνώρισης των ιών και των βακτηριδίων. Η μέθοδος αυτή μπορεί να εφαρμοστεί και στην αναγνώριση του COVID-19.

«Χρειάζεται μια ολόκληρη ημέρα για να βγουν τα αποτελέσματα ενός τεστ ανίχνευσης κοροναϊού ενώ η νέα προσέγγιση θα μπορούσε να επιταχύνει σημαντικά τη διαδικασία» δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων STA, ο Ούρμπαν Μπρεν, ένας από τους ερευνητές.

Με δείγματα από τη μύτη του ασθενούς, εντοπίζονται ίχνη τόσο του ιού όσο και των κυττάρων του ασθενούς.

«Συνεπώς, το γενετικό υλικό του ιού πρέπει πρώτα να πολλαπλασιαστεί σε επαρκείς ποσότητες με χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία, επομένως τα αποτελέσματα των τεστ διαρκούν μέχρι την επόμενη ημέρα. Τα αποτελέσματα μπορεί επίσης να είναι, ψευδώς, αρνητικά επειδή δεν υπάρχει επαρκές γενετικό υλικό του ιού στο δείγμα» πρόσθεσε.

Με τη νέα μέθοδο, δεν απαιτείται πολλαπλασιασμός του γενετικού υλικού του ιού, καθώς οι ιοί μπορούν να ανιχνευθούν ακόμη και από μια μικρή ποσότητα γενετικού υλικού.

Σύμφωνα με τον ερευνητή η νέα μέθοδος θα μπορούσε να κάνει τα τεστ πιο αξιόπιστα.

«Ειδικά για τον COVID-19 αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα γνωρίζουν, πριν καν παρουσιάσουν τα συμπτώματα, ότι έχουν μολυνθεί. Επίσης, τα τεστ θα γίνουν πιο αξιόπιστα στα πρώτα στάδια της μόλυνσης», σημείωσε.

Ο κ. Μπρεν σημείωσε ότι έχουν γίνει εργαστηριακές δοκιμές για τη μεταφορά αυτής της προσέγγισης στην πράξη το συντομότερο δυνατό.

«Διεξάγουμε προσομοιώσεις τόσο σε υπολογιστή, όσο και σε πειράματα πάνω στο γενετικό υλικό του κορονοϊού. Φυσικά, θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να βελτιώσουμε την τεχνική μέχρι το σημείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πράξη», σημείωσε.

Στις ΗΠΑ. στο μεταξύ εταιρεία, έχει στη διάθεσή της τεστ που έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει τον κοροναϊό, σε πέντε λεπτά. Σύμφωνα με το Bloomberg, το τέστ θα διατίθεται από την Abbott Laboratories. Είναι φορητό και τόσο μικρό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε δομή υγείας.

Το μοριακό τεστ ψάχνει για ίχνη γονιδιωμάτων του κοροναϊού που σε περιπτώσεις που είναι παρόντα σε μεγάλα επίπεδα μπορούν να εντοπιστούν σε πέντε λεπτά.
Πλήρης έλεγχος για να βγει το αποτέλεσμα μπορεί να απαιτήσει έως 13 λεπτά.
«Αυτό θα προσφέρει τεράστιες δυνατότητες για τους ιατρούς πρώτης γραμμής, αυτούς που πρέπει να διαγνώσουν πολλά κρούσματα και θα καλύψει το κενό στα τεστ», αναφέρει η εταιρεία. «Μια κλινική θα είναι σε θέση να βγάλει το αποτέλεσμα γρήγορα, ενώ ο ασθενής περιμένει».

Τεστ αντισωμάτων

Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων(FDA), η αρμόδια εποπτική αρχή των ΗΠΑ, ενέκρινε το πρώτο τεστ αίματος για την ανίχνευση προστατευτικών αντισωμάτων έναντι του νέου κοροναϊού, το οποίο δίνει αποτελέσματα μέσα σε 15 έως 20 λεπτά.
Τα τεστ αυτού του είδους -που κάποια στιγμή θα χρησιμοποιηθούν και στην Ελλάδα- μπορούν να αποβούν χρήσιμα για να αποκαλύψουν πόσο ποσοστό ενός πληθυσμού έχει νοσήσει με Covid-19 και ποιά είναι η πραγματική θνητότητα της νόσου, αν ληφθούν υπόψη τα ήπια και ασυμπτωματικά κρούσματα. Τα τεστ αντισωμάτων θα μπορούν επίσης να εντοπίσουν ποιοι άνθρωποι έχουν πλέον κάποια ανοσία, ώστε να μπορούν -σχετικά άφοβα- να βγουν από το σπίτι τους και να επιστρέψουν στην εργασία τους, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για το υγειονομικό προσωπικό.

Τα σημερινά τεστ αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR), που χρησιμοποιούνται και στη χώρα μας, ανιχνεύουν σε δείγμα από τη μύτη ή το φάρυγγα την ενεργή λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2 και όχι αν κάποιος έχει ήδη αρρωστήσει και έχει πια αντισώματα στον οργανισμό του.

Το τεστ που ενέκρινε η FDA μετά από επείγουσα διαδικασία (επιτρέπει την χρήση τεστ προτού πάρει αυτό πλήρη έγκριση, εφόσον δεν υπάρχουν ακόμη εναλλακτικές λύσεις), σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία βιοτεχνολογίας Cellex. Βασίζεται σε δείγμα αίματος που αναλύεται σε εξουσιοδοτημένα εργαστήρια και ανιχνεύει αντισώματα IgM (εμφανίζονται πρώτα σε περίπτωση λοίμωξης από ιό) και IgG (εμφανίζονται αργότερα).

Άλλες χώρες όπως η Κίνα και η Σιγκαπούρη ήδη διεξάγουν ελέγχους με τεστ αντισωμάτων, ενώ η Βρετανία σύντομα θα ξεκινήσει και αυτή. Όμως έως τώρα δεν είναι βέβαιη η αξιοπιστία αυτών των τεστ (στο αρχικό στάδιο της λοίμωξης το τεστ μπορεί να βγει ψευδώς αρνητικό), ενώ ερωτηματικό παραμένει κατά πόσο ένας άνθρωπος που έχει αναρρώσει από Covid-19, αποκτά πλήρη ανοσία και για πόσο χρόνο. Η παρουσία αντισωμάτων δεν εγγυάται και την ύπαρξη κανονικής ανοσίας έναντι του κοροναϊού.
Το νέο τεστ στις ΗΠΑ -όπως και άλλα του είδους του- βγάζουν θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα, αλλά δεν λένε πόσο καλά «δουλεύουν» τα αντισώματα για να αποτρέψουν μια νέα λοίμωξη Covid-19, σύμφωνα με την ιολόγο δρ Άντζελα Ρασμούσεν του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης.

Οι κυριότερες προσπάθειες

Η αντιμετώπιση του νέου κοροναϊού μέχρι σήμερα παραμένει εστιασμένη στα συμπτώματα και είναι υποστηρικτική. Όμως περισσότερες από 70 φαρμακευτικές ουσίες και συνδυασμοί τους βρίσκονται ήδη υπό κλινική έρευνα και σταδιακά θα γίνονται γνωστά τα αποτελέσματα τους.

-Μεταξύ αυτών είναι και οι αναστολείς ιικού πολλαπλασιασμού:  Το ενδοφλέβιο αντι-ιικό ρεμδεσιβίρη είναι ευρέος φάσματος και αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των ιών που έχουν γενετικό υλικό RNA, όπως είναι ο κοροναϊός. Στις ΗΠΑ έχει ξεκινήσει διπλά τυφλή κλινική μελέτη, ώστε να καθοριστεί η αποτελεσματικότητα της ρεμδεσιβίρης σε επιβεβαιωμένα περιστατικά.

-Εμβόλια:  Η βασική στρατηγική εμβολιασμού έγκειται στην έγχυση ιικών αντιγόνων στον οργανισμό, ώστε να ενεργοποιηθεί η ανοσιακή απόκριση και ακολούθως η ανοσιακή μνήμη. Σχετικές κλινικές μελέτες έχουν ήδη ξεκινήσει, ωστόσο θεωρείται απίθανο να υπάρχει εμβόλιο διαθέσιμο για το ευρύ κοινό πριν την πάροδο ενός έως δύο ετών.

Μια άλλη προσέγγιση είναι η έγχυση κατακερματισμένου γενετικού υλικού του ιού στον οργανισμό, το οποίο θα χρησιμοποιήσει τους μηχανισμούς μεταγραφής και μετάφρασης στα κύτταρα του ξενιστή, ώστε να παράγει τις ιικές πρωτείνες. Στη συνέχεια, το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή θα αναγνωρίσει τις ξένες ιικές πρωτείνες και έτσι θα εκλυθεί ανοσιακή απάντηση και ακολούθως ανοσιακή μνήμη.

-Πλάσμα από ιαθέντες : Οι ασθενείς που έχουν ιαθεί, διαθέτουν στη κυκλοφορία του αίματος τους ειδικά αντισώματα έναντι των αντιγόνων του κοροναϊού. Θεωρείται, λοιπόν, ότι οι ιαθέντες  μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πηγή αντισωμάτων για βαρέως πάσχοντες.

-Αντιρετροϊκά φάρμακα: Ο νέος κοροναϊός έχει γενετικό υλικό το RNA, όπως και ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV). Επομένως, έχει ξεκινήσει η κλινική δοκιμή εμπορικά διαθέσιμων φαρμάκων όπως ο συνδυασμός λοπιναβίρης και ριτοναβίρης και ο συνδυασμός εμτρισιταβίνης και τενοφοβίρης.

-Ανθελονοσιακά φάρμακα: Το ανθελονοσιακό φάρμακο χλωροκίνη έχει δείξει ενθαρρυντικά αποτελέσματα σύμφωνα με τα πρώιμα αποτελέσματα κλινικής μελέτης στην Κίνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Bioscience Trends. Η φωσφορική χλωροκίνη μείωσε τη διάρκεια της λοίμωξης, μείωσε τις ημέρες της ιαιμίας, βελτίωσε την πνευμονική λειτουργία και βελτίωσε την έκβαση της πνευμονίας σε σχέση με το εικονικό φάρμακο σε δείγμα 100 ασθενών.

Ο διευθυντής του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μολυσματικών Ασθενειών της Μασσαλίας και η διεθνής επιστημονική κοινότητα είναι αισιόδοξη για τις αντιφλεγμονώδεις και αντιικές ιδιότητες της χλωροκίνης. Σημαντικό είναι επίσης ότι η χλωροκίνη είναι ένα φθηνό φάρμακο και άμεσα διαθέσιμο σε όλες τις χώρες του κόσμου.

«Τελικά, αν όλα πάνε καλά, το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα καταστρέψει εντελώς τον ιό» γράφει ο Tom Duszynski, διευθυντής της επιδημιολογικής εκπαίδευσης στο Indiana University-Purdue University Indianapolis, στο «The Conversation».

Παρόλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές αβεβαιότητες όπως ότι δεν είναι ακόμα σαφές πόσοι ακριβώς άνθρωποι έχουν αναρρώσει, πώς επηρρεάζεται η υγεία τους μακροπρόθεσμα ή για πόσο καιρό θα έχουν ανοσία.