Συνεχώς ακούμε για αντιοξειδωτικές ουσίες και για το πόσο καλές είναι. Τα τελευταία χρόνια ο όρος αυτός συνοδεύει σχεδόν κάθε κείμενο που μιλά για τη διατροφή μας. Στην πράξη όμως ποιος είναι ο ρόλος των συστατικών αυτών; Πώς μας προστατεύουν και ποια είναι τα τρόφιμα και τα ροφήματα που μας εφοδιάζουν με αντιοξειδωτικά;
Ερευνητικά δεδομένα των τελευταίων ετών δείχνουν ότι η ενίσχυση της αντιοξειδωτικής ικανότητας του ανθρώπινου οργανισμού είναι πολύ σημαντική. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι αποτελεί μια σημαντική γραμμή άμυνας έναντι επιβαρυντικών παραγόντων, όπως είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ηλιακή ακτινοβολία, το στρες, το κάπνισμα και οι διάφορες τοξικές ουσίες που διαχέονται στο περιβάλλον, ως προϊόντα της νέας τεχνολογίας, οι οποίοι ευθύνονται για ένα σημαντικό ποσοστό νοσημάτων στις σύγχρονες κοινωνίες.
Στο σώμα μας υπάρχουν ελεύθερες ρίζες, οι οποίες υπό φυσιολογικές συνθήκες εξουδετερώνονται από τους αμυντικούς μας μηχανισμούς. Τα τελευταία χρόνια έχει επιστημονικά αποδειχτεί ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στις ελεύθερες ρίζες – οξειδωτικό στρες και την εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου, καρδιαγγειακών νοσημάτων, δερματικών παθήσεων και πρόωρης γήρανσης του δέρματος και γενικά διαταραχών με μεγάλη συχνότητα στους σύγχρονους πληθυσμούς.
Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν
Με βάση τα παραπάνω καθίσταται αναγκαία η προστασία του οργανισμού από την καταστρεπτική δράση των ελευθέρων ριζών. Ο κυριότερος μηχανισμός άμυνας του οργανισμού είναι τα αντιοξειδωτικά του συστήματα, οι αντιοξειδωτικές του ουσίες, με κυριότερες από αυτές τη βιταμίνη Α και το β-καροτένιο, τη βιταμίνη C, τη βιταμίνη Ε, το σελήνιο, τα διάφορα φλαβονοειδή κ.α. Οι ουσίες αυτές δρουν δεσμεύοντας και εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες. Κατά συνέπεια, απαιτείται αύξηση της κατανάλωσης τροφών που περιέχουν τις ουσίες αυτές, με σκοπό τη διαμόρφωση ικανοποιητικών επιπέδων στον οργανισμό, ώστε να είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να αντιμετωπίσει τις διάφορες καταστάσεις οξειδωτικού στρες.
Φρούτα και λαχανικά: Επιλέξτε χρώμα
Αποτελούν τις πλέον αντιγηραντικές και αντιοξειδωτικές τροφές. Τα φρούτα και τα λαχανικά παίρνουν το χαρακτηριστικό κόκκινο, κίτρινο, πορτοκαλί, μωβ χρώμα τους από την πληθώρα αντιοξειδωτικών συστατικών που περιέχουν. Τα κυριότερα από αυτά είναι φαινολικές ενώσεις, καροτενοειδή, ανθοκυανίνες, βιταμίνη C κ.α. Για μέγιστη ενίσχυση της αντιοξειδωτική σας ικανότητας προτιμήστε λαχανικά όπως μπρόκολο, σπανάκι, ντομάτες, πιπεριές, καρότα, μοβ λάχανο και φρούτα όπως ρόδι, πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπ φρουτ, κίτρα, φράουλες, σταφύλια, βατόμουρα, μούρα, φραγκοστάφυλα.
Ξηροί καρποί: Μην τους ξεχνάτε
Αποτελούν μια από τις καλύτερες πηγές αντιοξειδωτικών συστατικών και βιταμινών, όπως η βιταμίνη Ε, το σελήνιο και πολλά φλαβονοειδή. Καρύδια, φιστίκια αράπικα, φιστίκια Αιγίνης, ηλιόσπορος, πασατέμπος εμπεριέχουν σημαντικά αντιοξειδωτικά, τα οποία μπορεί να ενισχύουν αρκετά την αντιοξειδωτική μας ικανότητα.
Ελαιόλαδο: Ό,τι καλύτερο
Το λάδι της ελιάς αποτελεί πηγή ισχυρών αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως η α-τοκοφερόλη και ορισμένες φαινολικές ενώσεις, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν την οξείδωση των βιολογικών μορίων. Μελέτες δείχνουν ότι σε πληθυσμούς που έχουν στη διατροφή τους το ελαιόλαδο παρατηρείται παράταση του χρόνου γήρανσης των αγγείων και εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Φρέσκα μυρωδικά: Δεν δίνουν μόνο άρωμα
Αρωματικά όπως ο μαϊντανός, ο βασιλικός και όλα τα υπόλοιπα μυρωδικά μπορεί να δώσουν πολλά περισσότερα από ένα απλό ντεκόρ ή γεύση σε ένα πιάτο. Ο μαϊντανός για παράδειγμα περιέχει μοναδικά συστατικά όπως η μυριστισίνη, η λεμονίνη, η ευγενόλη, καθώς επίσης και φλαβοβοειδή όπως η απιϊνη, η απιγενίνη, η κρισοεριόλη και η λουτεολίνη. Τα συστατικά αυτά θεωρούνται χημιοπροστατευτικά. Ο δυόσμος περιέχει συστατικά, κυρίως φαινολικές ενώσεις, που σχετίζονται με καλή υγεία.
Καφές και τσάι: Φουλ στα αντιοξειδωτικά
Μια σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών συστατικών αποτελεί ο καφές και το τσάι. Ο στιγμιαίος καφές περιέχει συστατικά, τα λεγόμενα χλωρογενικά οξέα, που ανήκουν στην «οικογένεια» των πολυφαινολών και ασκούν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, προστατεύοντας τον οργανισμό από την επιβλαβή δράση των ελευθέρων ριζών. Μελέτες δείχνουν ότι τα αντιοξειδωτικά του καφέ πιθανόν να συνδέονται με την πρόληψη εκφυλιστικών νοσημάτων του νευρικού συστήματος, όπως η νόσος Parkinson και Alzheimer. Επίσης, ένα φλιτζάνι πράσινο τσάι (150 ml) περιέχει 172 mg αντιοξειδωτικών και ένα φλιτζάνι μαύρο τσάι 144 mg αντιοξειδωτικών.
