Ηράκλειο:Ψήφισμα Συμβουλίου Διοίκησης ΕΛΜΕΠΑ για την ουσιαστική στήριξη των δημόσιων Πανεπιστημίων

Το Συμβούλιο Διοίκησης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του για τη χρόνια υποστελέχωση των δημόσιων Πανεπιστημίων, την ανεπαρκέστατη χρηματοδότηση της ανώτατης εκπαίδευσης και της έρευνας, τις τεράστιες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης 2021-2025 και του ΕΣΠΑ 2021-2027, καθώς και για το διαρκώς οξυνόμενο πρόβλημα της φοιτητικής στέγης, ειδικά για τα νησιωτικά- περιφερειακά Πανεπιστήμια.

Στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ) υπηρετούν σήμερα 169 μέλη ΔΕΠ, 42 μέλη ΕΔΙΠ & ΕΤΕΠ και 128 διοικητικοί υπάλληλοι (μόνιμοι και ΙΔΑΧ). Με βάση τα υφιστάμενα στοιχεία για το 2009 και το 2023, συντάχθηκε ο ακόλουθος Πίνακας:
Πίνακας 1:
μέλη ΔΕΠ μέλη ΕΔΙΠ/ΕΤΕΠ Διοικητικοί υπάλληλοι
2009 217 54 202
2023 169 42 128
Ποσοστιαία μεταβολή -22.1% -22.2% -36.6%

Παρατηρείται, όπως φαίνεται από τον Πίνακα 1, μια πολύ σημαντική μείωση του ακαδημαϊκού, εργαστηριακού και διοικητικού δυναμικού του ΕΛΜΕΠΑ που υπερβαίνει το 22% για το ακαδημαϊκό/εργαστηριακό προσωπικό και το 36% για το διοικητικό προσωπικό! Σε αυτήν τη μείωση του μόνιμου ακαδημαϊκού/εργαστηριακού προσωπικού έρχεται να προστεθεί και η ελάττωση των δαπανών μισθοδοσίας για το έκτακτο εκπαιδευτικό προσωπικό (ακαδημαϊκοί υπότροφοι, ΠΔ 407, εντεταλμένοι διδάσκοντες κ.α.), οι οποίες από 7.200.167€ το 2009 μειώθηκαν σε μόλις 1.148.610€ το 2023 (βλ. Πίνακα 2).
Ο αριθμός των ενεργών προπτυχιακών φοιτητών στα έντεκα ακαδημαϊκά Τμήματα του ΕΛΜΕΠΑ ανέρχεται σήμερα σε 8436. Κατά συνέπεια, ο λόγος φοιτητών ανά μέλος ΔΕΠ αντιστοιχεί σε 49,92, τη στιγμή που στην Ευρώπη των 27 χωρών αντιστοιχούν μόλις 13 φοιτητές ανά μέλος ΔΕΠ.
Όσον αφορά την κρατική επιχορήγηση του τακτικού προϋπολογισμού για τις λειτουργικές δαπάνες του ΕΛΜΕΠΑ, η κατάσταση είναι ζοφερή: 6.750.000€ για το 2009 και μόλις 3.547.783€ για το 2023. Παρατηρείται συνεπώς μείωση της κρατικής επιχορήγησης για τις λειτουργικές δαπάνες του Ιδρύματος από το 2009 στο 2023 κατά 47,4%! (βλ. Πίνακα 2).
Πίνακας 2:
Τακτικός π/υ
(λειτουργικές δαπάνες) Δαπάνες μισθοδοσίας
έκτακτου προσωπικού
2009 6.750.000€ 7.200.167€
2023 3.547.783€ 1.148.610€
Ποσοστιαία μεταβολή -47.4% -84.1%

Επιπλέον, οι τεράστιες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του Τομεακού Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης του ΥΠΑΙΘΑ (που χρηματοδοτείται από τους πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων) έχουν δημιουργήσει, ήδη από το 2021, μεγάλα προβλήματα στη συντήρηση και την ανανέωση των κτηριακών υποδομών του ΕΛΜΕΠΑ, στην ανακαίνιση και την επέκταση των φοιτητικών εστιών και στην αγορά νέου εκπαιδευτικού και ερευνητικού εξοπλισμού για τις ανάγκες των 11 ακαδημαϊκών Τμημάτων και των 28 ερευνητικών εργαστηρίων του Πανεπιστημίου.
Παράλληλα, εκκρεμούν εδώ και 5 σχεδόν έτη από την ίδρυση του Πανεπιστημίου, σημαντικά θεσμικά ζητήματα που αφορούν στην αντιστοίχιση των πενταετών Τμημάτων της Σχολής Μηχανικών με Τμήματα Πολυτεχνικής Σχολής άλλων ΑΕΙ, στην ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής στο ΕΛΜΕΠΑ και στην κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των Τμημάτων αυτών, σύμφωνα με το ΠΔ 99 του 2018, με την εγγραφή τους στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Η ομηρία των αποφοίτων των Τμημάτων αυτών συνεχίζεται, την ίδια στιγμή μάλιστα που οι απόφοιτοι 33 ιδιωτικών κολλεγίων έχουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα και μπορούν να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για τον δημόσιο τομέα, ενώ συζητείται κατά παρέκκλιση του άρθρου 16 του Συντάγματος η ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων που προβλέπεται ότι θα έχουν ακαδημαϊκή αντιστοίχιση με τα δημόσια Πανεπιστήμια.
Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρατέθηκαν στους Πίνακες 1 και 2, η εξαιρετική και με αυταπάρνηση εργασία του μόνιμου ακαδημαϊκού/ερευνητικού και διοικητικού προσωπικού, των επί συμβάσει μεταδιδακτορικών ερευνητών και των μεταπτυχιακών/διδακτορικών φοιτητών του ΕΛΜΕΠΑ, έχει οδηγήσει, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, στην καταξίωση του Πανεπιστημίου στην ακαδημαϊκή κοινότητα και σε ολόκληρη την κοινωνία. Έτσι, το ΕΛΜΕΠΑ έχει καταφέρει από το 2019 να υπερ-διπλασιάσει τους ερευνητικούς δείκτες (510 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές το 2022 έναντι 229 το 2019, 11892 αναφορές σε δημοσιευμένο ερευνητικό έργο το 2022 έναντι 6249 το 2019 σύμφωνα με τη βάση δεδομένων Scopus), ενώ τα έργα που διαχειρίζεται ο ΕΛΚΕ του Πανεπιστημίου ανέρχονταν σε 241 (31.10.2023), συνολικού π/υ ύψους 29,5 εκ. €. Μάλιστα, σύμφωνα με τη διεθνή κατάταξη της SCImago για το 2023, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο ανήκει στο Q1 των Πανεπιστημίων παγκοσμίως, ενώ είναι δέκατο μεταξύ των ελληνικών Πανεπιστημίων και δεύτερο όσον αφορά στην κατάταξη με βάση την καινοτομία.

Σε καμία περίπτωση όμως αυτή η κατάσταση υποστελέχωσης και υποχρηματοδότησης των δημόσιων Πανεπιστημίων δεν μπορεί να συνεχιστεί, καθώς θα έχει οπωσδήποτε δυσμενείς επιπτώσεις στην πορεία και τη δυναμική τους τα επόμενα χρόνια. Ζητάμε συνεπώς από την Πολιτεία και τα αρμόδια Υπουργεία να προχωρήσουν άμεσα σε γενναία ενίσχυση των δημόσιων Πανεπιστημίων όσον αφορά (α) τη στελέχωσή τους με μόνιμο ακαδημαϊκό, εργαστηριακό και διοικητικό προσωπικό, (β) την αύξηση της κρατικής επιχορήγησης για τις λειτουργικές τους ανάγκες στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου, (γ) την ένταξη και χρηματοδότηση των προ-εγκεκριμένων έργων από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης για τη βελτίωση των υποδομών των Πανεπιστημίων και (δ) τη χρηματοδότηση νέων φοιτητικών εστιών σε όλα τα Πανεπιστήμια, ειδικά στα νησιωτικά-περιφερειακά Πανεπιστήμια που αντιμετωπίζουν σημαντικότατα προβλήματα φοιτητικής στέγης.
Με τα παραπάνω μέτρα θα ενισχυθεί εν τοις πράγμασι το δημόσιο Πανεπιστήμιο που αποτελεί εκ του Συντάγματος τον πυλώνα της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας και μπορεί να εγγυηθεί, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, σε όλους τους πολίτες αφενός ίσες δυνατότητες πρόσβασης στα Πανεπιστήμια και αφετέρου υψηλό επίπεδο σπουδών, ανεξαρτήτως της κοινωνικής προέλευσης και των οικονομικών τους δυνατοτήτων.