ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: «Η αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος είναι ουσιαστική προϋπόθεση για μια βιώσιμη έξοδο από την κρίση»

Στην αναγκαιότητα άμβλυνσης των αρνητικών παραγόντων που εμποδίζουν τη συμφιλίωση της οικογένειας και της εργασίας αφενός, και της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής αφετέρου, εστίασε την τοποθέτηση του στην Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή «για το δημογραφικό» ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της Νέα Δημοκρατίας και Βουλευτής Ρεθύμνου, κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης.

Ο Ρεθεμνιώτης Βουλευτής, εξέφρασε τη σημασία να αντιληφτούμε άπαντες τη τάση για γήρανση και δημογραφική συρρίκνωση, ως ένα δυναμικό, παρατεταμένο και πολύπλοκο πρόβλημα, το οποίο καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα η Πατρίδα μας μέσα από την εφαρμογή πολύ συγκεκριμένων δημόσιων πολιτικών.

Σύμφωνα με τον κ. Κεφαλογιάννη, η χάραξη μιας μακροπρόθεσμης οικογενειακής πολιτικής θα πρέπει να στηρίζεται στην κοινωνική και οικονομική ενεργητική προστασία, την εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής και φυσικά στην υποστήριξη της μητρότητας.

 

Ακολουθούν οι βασικοί άξονες της ομιλία του κ. Κεφαλογιάννη

• Η Νέα Δημοκρατία αντιλαμβάνεται το δημογραφικό ζήτημα ως ένα δυναμικό, παρατεταμένο και πολύπλοκο πρόβλημα το οποίο καλείται να αντιμετωπίζει άμεσα η Πατρίδα μας.
• Η γενικότερη τάση γήρανση και δημογραφική συρρίκνωση ενισχύεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής πραγματικότητας που απορρέουν από την οικονομική ύφεση, την αποτυχημένη διαχείριση του μεταναστευτικού, και την αδυναμία έλεγχου της περίφημης «διαρροής εγκεφάλων»  στο εξωτερικό.
• Η συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας έχει αυξηθεί δυσανάλογα με τη συμμετοχή των ανδρών στις οικιακές εργασίες και στη φροντίδα των παιδιών. Οι γυναίκες σήμερα να αντιμετωπίζουν «διπλή επιβάρυνση».
• Αναγκαιότητα εφαρμογής συγκεκριμένων δημόσιων πολιτικών για την αναστροφή της ζοφερής πραγματικότητας πάνω στους άξονες της κοινωνικής και οικονομικής ενεργητικής προστασίας των οικογενειών, της εναρμόνισης της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή και βέβαια την υποστήριξη της μητρότητας.

• Οι βασικοί άξονες της πρότασης Νέας Δημοκρατίας

  • Μείωση του κόστους απόκτησης παιδιού.

  • Στήριξη των εργαζομένων γονέων και κυρίως των γυναικών.

  • Θεσμικά μέτρα για την γενικότερη προετοιμασία της κοινωνίας και της πολιτείας στις δημογραφικές εξελίξεις και την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων.

  • Μέτρα προώθησης της ενεργού γήρανσης και της διαγενεακής αλληλεγγύης.

  • Στήριξη των μεγάλων οικογενειών.

  • Αντιστροφή του brain drain, της φυγής των νέων.

• Η αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος είναι ουσιαστική προϋπόθεση για μια βιώσιμη έξοδο από την κρίση.
• Κάθε γυναίκα που επιθυμεί να φέρει στο κόσμο παιδία να νιώθει ότι υπάρχει ένα στέρεο δίκτυ ασφαλείας το οποίο θα δημιουργήσει την απαραίτητη ισότητα των ευκαιριών ανάμεσα στα δύο φύλα, η οποία θα επιτρέπει στους γονείς να φροντίζουν και να εργάζονται από κοινού για την ευημερία των παιδιών αλλά και της κοινωνίας γενικότερα.

 

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του κ. Κεφαλογιάννη:

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι η πατρίδα μας αντιμετωπίζει ένα δυναμικό, παρατεταμένο και πολύπλοκο δημογραφικό πρόβλημα.  Προφανώς η χώρα μας νοσεί δημογραφικά εδώ και πολλά χρόνια, ακολουθώντας την γενικότερη τάση των ευρωπαϊκών κοινωνιών για γήρανση και δημογραφική συρρίκνωση. Αυτή η τάση όμως δυστυχώς ενισχύεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής πραγματικότητας που απορρέουν  από την οικονομική ύφεση, την αποτυχημένη διαχείριση του μεταναστευτικού, και την αδυναμία έλεγχου της περίφημης «διαρροής εγκεφάλων»  στο εξωτερικό

Η αναστροφή αυτής της τάσης θα αποτελέσει μια από τις  σημαντικότερες  προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το πολιτικό σύστημα την επόμενη δεκαετία. Και αν δεν εφαρμοστούν πολύ συγκεκριμένες δημόσιες πολιτικές για την ανάσχεση αυτής της ζοφερής προοπτικής, η Ελλάδα σε μερικά χρόνια θα είναι μια εντελώς διαφορετική χώρα. Θα σταθώ λίγο παραπάνω σε αυτό που κατά τη γνώμη μου πρέπει να είναι το επίκεντρο αυτών των πολιτικών, το οποίο δεν μπορεί να είναι άλλο από την οικογένεια.

Είναι προφανές ότι η παραδοσιακή οικογένεια στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη  τελεί υπό πλήρη αλλοίωση, τόσο σε σχέση με το μέγεθος όσο και σε σχέση με τη σύνθεση και τις λειτουργίες της.  Την αλλαγή αυτή δυστυχώς δεν την έχουμε λάβει υπόψη όπως δυστυχώς δεν έχουμε λάβει υπόψη μας και τις αλλαγές στους ρόλους των φύλων.

Σχεδόν παντού, η συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας έχει αυξηθεί δυσανάλογα με τη συμμετοχή των ανδρών στις οικιακές εργασίες και στη φροντίδα των παιδιών.  Το αποτέλεσμα είναι  οι γυναίκες σήμερα να  αντιμετωπίζουν «διπλή επιβάρυνση» ή μία «δεύτερη μετατόπιση»:  μετά από τις ώρες αμειβόμενη εργασίας, αναμένεται σε μεγάλο βαθμό να αναλάβουν τις κύριες ευθύνες στο σπίτι. Η χάραξη μιας μακροχρόνιας οικογενειακής πολιτικής θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να στηρίζεται στους παρακάτω άξονες:

• Την κοινωνική και οικονομική ενεργητική προστασία των οικογενειών,
• Την εναρμόνιση της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή,
• Και βέβαια την υποστήριξη της μητρότητας.

Ιδιαίτερη έμφαση προφανώς θα πρέπει να δωθεί σε εκείνες τις οικογένειες που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας ή οικογένειες που αντιμετωπίζουν κίνδυνο υλικής στέρησης και κοινωνικού αποκλεισμού.

Ο στόχος δεν θα πρέπει να είναι μόνο η αντιμετώπιση της κοινωνικό-οικονομικής κρίσης αλλά και η πρόληψη και η ανακούφιση της παιδικής φτώχειας.  Αν το καταφέρουμε αυτό, σε συνδυασμό με τη δημιουργία ευνοϊκότερου περιβάλλοντος ενίσχυσης της τεκνοποιίας των νέων ζευγαριών μέσω μιας σύγχρονης και στοχευμένης επιδοματικής πολιτικής θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα.

Η Νέα Δημοκρατία έχει προαναγγείλει σημαντικές πρωτοβουλίες, από τη μείωση του αφορολόγητου για κάθε νέο παιδί,  το επίδομα των 2000 ευρώ για κάθε  νέα γέννηση, μέχρι την υπαγωγή των ειδών βρεφικής ανάγκης και γυναικείας υγεινής στο χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ.

Θα μπορούσαμε εδώ να συζητήσουμε και να συναποφασίσουμε και άλλα μέτρα,  από την ενίσχυση των επιδομάτων τοκετού μέχρι την καθιέρωση επιδομάτων ενοικίου για ζευγάρια κάτω των 30 ετών που τεκνοποιούν. Για την εναρμόνιση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής,  τι να πρωτοπεί κανείς; Αν δεν αμβλύνουμε τους αρνητικούς παράγοντες που εμποδίζουν τη συμφιλίωση της οικογένειας και της εργασίας αφενός,  και της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής αφετέρου, πολύ λίγα πράγματα θα έχουμε καταφέρει.

Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα:

Από την ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων και των πρακτικών που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες χώρες,  προκύπτει ότι μια αύξηση στη γονιμότητα είναι δυνατό να επιτευχθεί με μέτρα όπως  η επέκταση ευέλικτων σχημάτων απασχόλησης για τις εργαζόμενες μητέρες (π.χ. επαγγέλματα μερικής απασχόλησης, φιλικά προς τις μητέρες), μακροπρόθεσμες άδειες,  μερικώς αμειβόμενες και εξασφαλισμένες άδειες μητρότητας και,  προγράμματα ένταξης και επανένταξης στην αγορά εργασίας.

Ο ρόλος εδώ των κοινωνικών εταίρων για τον από κοινού σχεδιασμό τέτοιων μέτρων είναι ο πιο κρίσιμος,  καθώς είναι αυτοί που έχουν την εικόνα των αναγκών των εργαζόμενων γονέων και των δυνατοτήτων των εργοδοτών.

Δυο λόγια για την υποστήριξη της μητρότητας:  Οι έρευνες δείχνουν ότι η προοπτική γέννησης πάνω ενός ενός παιδιού για τις μητέρες άνω των 30 ετών μειώνεται και μάλιστα ακόμα περισσότερο για όσες είναι άνω των 35 ετών.

Ένα περιβάλλον θετικό για τη μητρότητα σε οποιαδήποτε ηλικία, ειδικά όμως για τις νεότερες γυναίκες που ακόμα δεν έχουν σταθεροποιηθεί ως προς την εργασία και το κοινωνικό γίγνεσθαι, θα μειώσει σημαντικά τον μέσο όρο ηλικίας της μητέρας στην πρώτη γέννα.

Είναι επίσης πολύ πιθανό, να αυξήσει  και τον δείκτη γονιμότητας, καθώς αυξάνουν οι προοπτικές για νέες μητέρες κάτω από τα 29 να κάνουν πάνω από ένα παιδί. Γι αυτό και  η μητρότητα πρέπει να αποτελεί κεντρική προτεραιότητα της δημογραφικής πολιτικής.

Για να δημιουργηθούν θετικά κίνητρα,  τα μέτρα πολιτικής θα πρέπει να κινηθούν στις εξής διαστάσεις:

α) Στην ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος, το οποίο και αποτελεί τη βάση της λειτουργίας της οικογένειας. Ας μη ξεχνάμε ότι ένα σταθερό εισόδημα που καλύπτει τις άμεσες ανάγκες της οικογένεια,  μειώνει πρώτα απ όλα  την ανησυχία για το μέλλον και ειδικότερα για τα παιδιά.

β) Στη θετική έμμεση επίδραση στη γονιμότητα, με έμφαση στον περιορισμό του κόστους φροντίδας και ανατροφής του παιδιού.

Σε αυτές τις διαστάσεις κινείται και τίθεται προς διάλογο η προταση της Νέας Δημοκρατίας: Στη δημιουργία δηλαδή καλών προϋποθέσεων για την απόκτηση οικογένειας.

Με δεδομένο ότι το άγχος των γονέων για το μέλλον των παιδιών μειώνει την τεκνοποίηση  αυτό που προτείνουμε στην ουσία είναι να ακολουθηθεί μια πολιτική, η οποία να στοχεύει στην εξασφάλιση ενός ευοίωνου μέλλοντος σχετικά με τη ικανοποίηση των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων των παιδιών. Είναι πολύ σημαντικό να καταπολεμηθεί η έλλειψη προσιτών και προσβάσιμων υπηρεσιών φροντίδας παιδιών,  και οι πολιτικές που κάνουν διαχωρισμό ανάμεσα στα δύο φύλα και οδηγούν τις γυναίκες στο συμπέρασμα ότι είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να συνδυάσουν την απασχόληση και τη μητρότητα.

Κλείνω με μια γενικότερη παρατήρηση:

Στην Ελλάδα, πολλοί νεαροί γονείς μπορούν να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας μόνον εάν παρέχεται φροντίδα στα παιδιά από τους συγγενείς τους.  Επιπλέον, η ανεπαρκής παροχή υπηρεσιών φροντίδας μειώνει τη δυνητική συμμετοχή στην απασχόληση των μεγαλύτερης ηλικίας γυναικών,  διότι, είτε εγκαταλείπουν την εργασία τους  είτε συνταξιοδοτούνται πρόωρα για να αναλάβουν τη φροντίδα των εγγονιών τους. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι το δημογραφικό για την απασχόληση και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.

Θα μπορούσαμε να το θέσουμε και ως εξής: η αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος είναι ουσιαστική προϋπόθεση για μια βιώσιμη έξοδο από την κρίση. Στην Ελλάδα, η οικονομική κρίση πλήττει κυρίως, λόγω ανεργίας, γυναίκες κάτω των 35 ετών. Σε ορισμένες χώρες οι γυναίκες παραμένουν οικονομικά μη ενεργές σε ποσοστό μεγαλύτερο από 25% λόγω ευθυνών ανατροφής και φροντίδας των παιδιών.

Η πραγματική σημασία επομένως των όποιων πολιτικών για την οικογένεια είναι το πώς εκλαμβάνονται από τους νέους ανθρώπους και εν προκειμένω τις νέες γυναίκες. Πέρα από την εκτίμηση και το μέγεθος της επίδρασης των πολιτικών,  αυτό το οποίο σε τελικές γραμμές έχει σπουδαιότητα είναι η συμβολική επίδραση των πολιτικών: Να νιώθει δηλαδή η νέα γυναίκα,  που επιθυμεί να φέρει στον κόσμο παιδιά ότι υπάρχει ένα στέρεο δίκτυ ασφαλείας για τα παιδιά που φέρνει στον κόσμο το οποίο θα δημιουργήσει την απαραίτητη ισότητα των ευκαιριών ανάμεσα στα δύο φύλα,  η οποία θα επιτρέπει στους γονείς να φροντίζουν και να εργάζονται από κοινού για την ευημερία των παιδιών αλλά και της κοινωνίας γενικότερα. Νομίζω, ότι αυτό τον συμβολισμό πρέπει να μεταδώσουμε σήμερα από αυτήν εδώ την αίθουσα ως πολιτικό σύστημα.