Από τότε που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014, χύθηκε τόσο νερό στο αυλάκι που οι Ευρωπαίοι εκτόξευσαν τις αγορές όπλων, χαρίζοντας χαμόγελα ευτυχίας στους αμυντικούς κολοσσούς στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών της Στοκχόλμης για την Ειρήνη (SIPRI) τα ευρωπαϊκά οπλοστάσια τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πιο πλούσια σε νέα εξοπλιστικά συστήματα και όπλα.
Ειδικότερα, οι εισαγωγές όπλων από τα ευρωπαϊκά κράτη ήταν κατά 94% υψηλότερες το 2019-23 σε σχέση με το 2014-18.
Εύλογα, η Ουκρανία αναδείχθηκε ως ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός εισαγωγέας όπλων το 2019–23 και ο τέταρτος μεγαλύτερος στον κόσμο, αφού τουλάχιστον 30 κράτη παρείχαν μεγάλα όπλα ως στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία από τον Φεβρουάριο του 2022.
Το 55% αγορών τους οι ευρωπαϊκές χώρες το έκαναν από τους Αμερικανούς. Πρόκειται για μια αύξηση της τάξης του 35% σε σχέση με το 2014-18.
Οι επόμενοι μεγαλύτεροι προμηθευτές στην περιοχή ήταν η Γερμανία και η Γαλλία, οι οποίες αντιπροσώπευαν το 6,4% και το 4,6% των εισαγωγών, αντίστοιχα.
«Με πολλά όπλα υψηλής αξίας -συμπεριλαμβανομένων σχεδόν 800 πολεμικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων- οι ευρωπαϊκές εισαγωγές όπλων είναι πιθανό να παραμείνουν σε υψηλό επίπεδο», δήλωσε ο Pieter Wezeman, Ανώτερος Ερευνητής στο SIPRI Arms Transfers Programme.
«Τα τελευταία δύο χρόνια είδαμε επίσης πολύ μεγαλύτερη ζήτηση για συστήματα αεράμυνας στην Ευρώπη, ωθούμενη από την χρήση πυραύλων της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας» προσέθεσε.
Οι 40 μεγαλύτεροι εισαγωγείς όλων παγκοσμίως. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 25η θέση, αν και μείωσε το μερίδιό της από τις συνολικές εισαγωγές.
Χρυσές δουλειές για τους Αμερικανούς
«Περισσότερο από το ήμισυ των εισαγωγών όπλων από τα ευρωπαϊκά κράτη προέρχονται από τις ΗΠΑ», σημείωσε ο διευθυντής του SIPRI Dan Smith.
«Πολλοί παράγοντες διαμορφώνουν τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών κρατών του ΝΑΤΟ να εισάγουν από τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του στόχου της διατήρησης των διατλαντικών σχέσεων παράλληλα με τα πιο τεχνικά, στρατιωτικά ζητήματα και θέματα που σχετίζονται με το κόστος. Εάν οι διατλαντικές σχέσεις αλλάξουν τα επόμενα χρόνια, οι πολιτικές προμήθειας όπλων των ευρωπαϊκών κρατών ενδέχεται επίσης να τροποποιηθούν» εξηγεί ο ίδιος.
«Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη είναι υπεύθυνη για περίπου το 1/3 των παγκόσμιων εξαγωγών όπλων»
Οι εξαγωγές όπλων των ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 17% μεταξύ 2014–18 και 2019–23 και το μερίδιό τους στις συνολικές παγκόσμιες εξαγωγές όπλων αυξήθηκε από 34% σε 42%.
Οι ΗΠΑ παρέδωσαν μεγάλα όπλα σε 107 κράτη το 2019–23, περισσότερα από όσα είχαν σε οποιαδήποτε προηγούμενη πενταετία και πολύ περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο εξαγωγέα όπλων.
«Οι ΗΠΑ αύξησαν τον παγκόσμιο ρόλο τους ως προμηθευτής όπλων -μια σημαντική πτυχή της εξωτερικής τους πολιτικής- εξάγοντας περισσότερα όπλα σε περισσότερες χώρες από ό,τι είχαν κάνει ποτέ στο παρελθόν», δήλωσε ο Mathew George, Διευθυντής του SIPRI Arms Transfers Programme. «Αυτό έρχεται σε μια στιγμή που η οικονομική και γεωπολιτική κυριαρχία των ΗΠΑ αμφισβητείται από τις αναδυόμενες δυνάμεις».
Γαλλικά όπλα κατακλύζουν την αγορά – πεσμένοι οι Ρώσοι
Βέβαια δεν είναι μόνο οι Αμερικανοί που γεμίζουν τα οπλοστάσια εκατοντάδων κρατών. Οι ΗΠΑ και τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης μαζί αντιπροσώπευαν το 72% του συνόλου των εξαγωγών όπλων το 2019-23, σε σύγκριση με το 62% το 2014-18.
«Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη είναι υπεύθυνη για περίπου το 1/3 των παγκόσμιων εξαγωγών όπλων, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων όγκων που πηγαίνουν εκτός της περιοχής, αντανακλώντας τη μεγάλη αμυντική βιομηχανική ικανότητα της Ευρώπης» λέει ο διευθυντής του SIPRI Νταν Σμιθ.
Το κράτος όμως που τα πηγαίνει καλύτερα από τον καθένα στην Ευρώπη είναι η Γαλλία. Οι εξαγωγές όπλων της Γαλλίας αυξήθηκαν κατά 47% μεταξύ 2014-18 και 2019-23 και για πρώτη φορά ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων, λίγο πριν από τη Ρωσία.
Το μεγαλύτερο μερίδιο των εξαγωγών όπλων της Γαλλίας (42%) κατευθύνθηκε σε κράτη της Ασίας και της Ωκεανίας και ένα άλλο 34% κατευθύνθηκε σε κράτη της Μέσης Ανατολής. Ο μεγαλύτερος μόνος αποδέκτης των γαλλικών εξαγωγών όπλων ήταν η Ινδία, η οποία αντιπροσώπευε σχεδόν το 30 %.
Η αύξηση των γαλλικών εξαγωγών όπλων οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις παραδόσεις πολεμικών αεροσκαφών στην Ινδία, το Κατάρ και την Αίγυπτο.
«Η Γαλλία χρησιμοποιεί την ευκαιρία της ισχυρής παγκόσμιας ζήτησης για να ενισχύσει τη βιομηχανία όπλων της μέσω εξαγωγών», δήλωσε η Katarina Djokic, ερευνήτρια στο SIPRI. «Η Γαλλία σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία στην πώληση των πολεμικών της αεροσκαφών εκτός Ευρώπης».
Την ίδια στιγμή όμως οι ρωσικές εξαγωγές όπλων μειώθηκαν κατά 53% μεταξύ 2014-18 και 2019-23. Η πτώση ήταν ταχεία κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών και ενώ η Ρωσία εξήγαγε μεγάλα όπλα σε 31 κράτη το 2019, εξήγαγε μόνο σε 12 το 2023.
Τα κράτη της Ασίας και της Ωκεανίας έλαβαν το 68% των συνολικών ρωσικών εξαγωγών όπλων το 2019 –23, με την Ινδία να αντιπροσωπεύει το 34% και την Κίνα το 21%.
