Φανουρόπιτα – Πότε, γιατί και -κυρίως- πώς τη φτιάχνουμε

Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου, οι εκκλησίες γεμίζουν φανουρόπιτες.

Όμως τέτοιες μεμονωμένες πίτες φτάνουν στις εκκλησίες του Αγίου Φανουρίου κάθε εποχή του χρόνου, καθώς ως γνωστόν, η παράδοση λέει ότι έχουν τη δύναμη να φανερώσουν χαμένα αντικείμενα ή και πρόσωπα.

Πώς αποδόθηκαν, όμως, αυτές οι ιδιότητες στο πεντανόστικο κέικ; Και γιατί πρέπει ο αριθμός των υλικών του να είναι πάντα μονός;

Τι λέει η παράδοση

Χαμένα κλειδιά, κοσμήματα ή άλλα μικρά αντικείμενα είναι συνήθως η αιτία για αυτό το νόστιμο τάμα. Όμως μέχρι και τις μέρες μας, ειδικά στην επαρχία, δεν λείπουν οι ανύπαντρες που ανάβουν τον φούρνο για να τους φανερωθεί… ο σύζυγος!

Άλλοι, πάλι, φτιάχνουν την πίτα για να συγχωρεθεί η αμαρτωλή μητέρα του Αγίου – που είναι και η «πραγματική» αιτία πίσω από την ύπαρξη της φανουρόπιτας.

Φυσικά, δεν ξέρουμε τι αμαρτίες έκανε ή δεν έκανε η μητέρα του Αγίου Φανουρίου. Αυτό όμως δεν σταμάτησε τη λαϊκή σοφία από το να συμπληρώσει τα κενά.

Η παράδοση, λοιπόν, λέει ότι ήταν μια σκληρή γυναίκα που δεν βοηθούσε τους άλλους – και για αυτό πήγε στην κόλαση.

Ο Άγιος Φανούριος με τον Αρχάγγελο Μιχαήλ προσπάθησαν να τη σώσουν, όμως ο κακός της χαρακτήρας δεν τους το επέτρεψε, κι έτσι ο Άγιος Φανούριος παρακάλεσε τους πιστούς να μην κάνουν αφιερώσεις σε εκείνον, αλλά στη μητέρα του, προκειμένου η ψυχή της να συγχωρεθεί.

Έτσι φτάσαμε στη φανουρόπιτα, η οποία είναι πιθανό να ψήθηκε για πρώτη φορά στη Ρόδο, πριν επεκταθεί σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια.

Όσο για τον πραγματικό Άγιο Φανούριο; Δεν ξέρουμε τίποτα για εκείνον ή για τη μητέρα του. Ακόμη και το όνομά του, στην πραγματικότητα ενδέχεται να μην ήταν αυτό.

Ο αριθμός των υλικών

Όπως αναφέραμε, ο αριθμός των υλικών της φανουρόπιτας πρέπει να είναι πάντα μονός – και ιδανικά, να είναι 7 ή 9.

Αυτοί οι δύο αριθμοί συμβολίζουν τα μυστήρια της εκκλησίας, τις μέρες της δημιουργίας και τα τάγματα των αγγέλων.

Τα επτά υλικά είναι τα… στάνταρ: λάδι, αλεύρι, μπέικιν πάουντερ, ζάχαρη, σόδα, αλάτι και χυμός πορτοκαλιού.

Από εκεί και πέρα, μπορούμε να αυτοσχεδιάσουμε προσθέτοντας τις δικές μας αγαπημένες γεύσεις.

Για παράδειγμα, αυτή η συνταγή του Βήμα Gourmet έχει 11 υλικά.

ΥΛΙΚΑ (για 1 στρογγυλό ταψί διαμέτρου 30 εκ.)

• 250 ml ηλιέλαιο και λίγο επιπλέον για την επάλειψη του ταψιού
• 200 ml χυμός πορτοκαλιού
• 250 ml νερό
• 15 γρ. κανέλα, σε σκόνη
• ξύσμα από 2 πορτοκάλια, ακέρωτα
• 220 γρ. ζάχαρη
• 10 γρ. μπέικιν πάουντερ
• 5 γρ. μαγειρική σόδα
• 600 γρ. μαλακό αλεύρι και λίγο επιπλέον για το ταψί
• 100 γρ. μαύρες σταφίδες
• σουσάμι, για το πασπάλισμα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Σε ένα μεγάλο μπολ χτυπάμε με το σύρμα όλα τα υγρά υλικά μαζί με τα αρωματικά και τη ζάχαρη. Προσθέτουμε το μπέικιν παόυντερ, τη σόδα και το αλεύρι ανακατεύοντας διαρκώς μέχρι να δημιουργηθεί μια λεία, ομοιογενής ζύμη. Προσθέτουμε τις σταφίδες και ανακατεύουμε ώστε να πάνε παντού.

Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 180°C. Αλείφουμε με λάδι το ταψί και το πασπαλίζουμε με αλεύρι. Αδειάζουμε τη ζύμη στο ταψί και πασπαλίζουμε την πίτα με το σουσάμι. Ψήνουμε για περίπου 1 ώρα, μέχρι να φουσκώσει και να ξεκολλάει από τα τοιχώματα. Είναι έτοιμη όταν μπήγοντας ένα μαχαίρι στην πίτα αυτό βγαίνει στεγνό.

Για να είμαστε απολύτως σύμφωνοι με την παράδοση, ενώ παρασκευάζουμε τη φανουρόπιτα πρέπει να λέμε και την παρακάτω ευχή:
«Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Ουράνιος Άρτος, ο της βρώσεως της μενούσης εις τον αιώνα πλουσιοπάροχος χορηγός, ο δοτήρ των αγαθών, ο δέ Ηλιού τροφήν αγεώργητον πηγάσας, η ελπίς των απηλπισμένων, η βοήθεια των αβοηθήτων και σωτηρία των ψυχών ημών. Ευλόγησον τα δώρα ταύτα και τους ταύτα σοι προσκομίσαντας, εις δόξαν σήν και τιμήν του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου.

»Παράσχου δέ, αγαθέ, τοις ευπρεπίσασι τους πλακούντας τούτους, πάντα τά εγκόσμια καί υπερκόσμια αγαθά σου. Εύφρανον αυτούς εν χαρά μετά του προσώπου σου, δείξον αυτοίς οδούς προς σωτηρίαν. Τα αιτήματα τών καρδιών αυτών καί πάσαν τήν βουλήν αυτών ταχέως πλήρωσον, οδηγών αυτούς προς εργασίαν τών εντολών σου, ίνα διά παντός εν ευφροσύνη καί αγαλλιάσει υμνώσι καί δοξάσωσι το πάντιμον καί μεγαλοπρεπές όνομά σου, πρεσβείαις της υπερευλογημένης Θεοτόκου, του αγίου ένδοξου νεομάρτυρος Φανουρίου, του Θαυματουργού, καί πάντων σου τών αγίων. Αμήν».