Η εξάπλωση των μισθώσεων τύπου Airbnb και ο ξεσηκωμός σε όλο τον πλανήτη

Σε εξίσωση για δυνατούς λύτες εξελίσσεται το θέμα των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων τύπου Airbnb. Από τη μια το φαινόμενο του υπερτουρισμού και από την άλλη η κατακόρυφη αύξηση στις τιμές των ακινήτων οδηγούν σε λήψεις περιοριστικών μέτρων.

Από τη Νέα Υόρκη μέχρι τη Βαρκελώνη ένα κίνημα κατά των μισθώσεων εξαπλώνεται με ταχύτητα προσπαθώντας να απαντήσει στα δυσεπίλυτα προβλήματα που έχουν προκύψει, όχι πάντα με επιτυχία.

Περιορισμοί και νέοι κανόνες θεσπίζονται συνεχώς. Τα μέτρα και οι κανονισμοί που λαμβάνονται.

Οι «φωνές» για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις αυξάνονται σχεδόν σε όλο τον πλανήτη. Οι κυβερνώντες καλούνται να πάρουν αποφάσεις ή να τις υλοποιήσουν καθώς ο βαθμός επιβάρυνσης έχει αρχίσει να γίνεται μη ανεκτός.

Στην προσπάθεια να μπει ένα «φρένο» στην περαιτέρω εξάπλωση του φαινομένου η βραχυχρόνια μίσθωση βρίσκεται σε κλοιό και το επόμενο διάστημα θα επιχειρηθεί να μπουν και νέοι κανόνες.

Η Νέα Υόρκη έδειξε τον δρόμο

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Νέα Υόρκη άρχισε να επιβάλλει αυστηρούς νέους κανονισμούς για τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις (Airbnb). Έκτοτε, ο αριθμός των νόμιμων βραχυχρόνιων μισθώσεων που είναι καταχωρημένες στην Airbnb και σε άλλες πλατφόρμες έχει πέσει κατακόρυφα, σύμφωνα με το Business Insider.

Ο νόμος προβλέπει ότι κάποιος μπορεί να νοικιάσει το σπίτι του για λιγότερο από 30 ημέρες μόνο εάν η μονάδα του βρίσκεται σε εγκεκριμένο κτίριο, νοικιάζει σε έως δύο επισκέπτες κάθε φορά και μένει στο σπίτι με τους επισκέπτες του.

Οι πιθανοί οικοδεσπότες πρέπει να υποβάλουν αίτηση για έγκριση από το Γραφείο Ειδικής Εκτέλεσης που υπάγεται στο Γραφείο Ποινικής Δικαιοσύνης του Δημάρχου.

Μείωση μετά τη λήψη μέτρων

Η πόλη άνοιξε την πύλη υποβολής αιτήσεων τον Μάρτιο του περασμένου έτους και μέχρι τις 24 Ιουνίου είχε λάβει συνολικά 6.395 αιτήσεις για βραχυχρόνιες μισθώσεις, σύμφωνα με τον ΟΣΕ. Η πόλη ενέκρινε 2.276 από αυτές, απέρριψε 1.746 και ζήτησε από 2.269 αιτούντες να υποβάλουν πρόσθετες πληροφορίες, ανέφερε το γραφείο.

Αυτός ο μικρός αριθμός εγκρίσεων έχει οδηγήσει σε δραματική μείωση των βραχυπρόθεσμων καταχωρίσεων από πέρυσι, σύμφωνα με την AirDNA, συλλέκτη δεδομένων του κλάδου.

Από τον Αύγουστο έως τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους οι καταχωρήσεις Airbnb για διαμονές μικρότερες των 30 ημερών έπεσαν κατακόρυφα από 22.246 σε 8.039.

Υποχώρησαν ξανά στο χαμηλό των 2.646 μονάδων τον Οκτώβριο, αλλά έκτοτε έχουν σκαρφαλώσει αργά σε σχεδόν 4.000 τον Μάιο.

Η Airbnb μήνυσε την πόλη για να αποτρέψει την εφαρμογή του νόμου, αλλά έχασε στο δικαστήριο τον περασμένο Αύγουστο.

Βαρκελώνη SOS

Ο δήμαρχος της Βαρκελώνης, Jaume Collboni, ανακοίνωσε τον Ιούνιο ένα σχέδιο για τη σταδιακή κατάργηση όλων των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb μέχρι το 2028. Πρόκειται για μια απροσδόκητα δραστική κίνηση με σκοπό να συγκρατηθεί η εκτίναξη του κόστους στέγασης και να η πόλη να γίνει βιώσιμη για τους κατοίκους.

Η Ισπανία αποτελεί τον δεύτερο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως με 85 εκατομμύρια ξένους επισκέπτες το 2023. Πρόκειται για αύξηση 18.7% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία.

Η Πάλμα, η δημοφιλής πρωτεύουσα της Μαγιόρκα, έχει απαγορεύσει τις τουριστικές ενοικιάσεις σε πολυκατοικίες. Οι οικοδεσπότες μπορούν να νοικιάζουν μόνο μονοκατοικίες.

Η Βαλένθια διάλεξε τη νομική οδό και δίνει μάχη με τα δικαστήρια για την απαγόρευση των βραχυχρόνιων τουριστικών μισθώσεων στο ιστορικό της κέντρο.

Ευρωπαϊκοί περιορισμοί

Το κλίμα είναι βαρύ και σε άλλους διάσημους προορισμούς και τα μέτρα πέφτουν «βροχή».

Στη Γαλλία οι Παριζιάνοι που επιθυμούν να νοικιάσουν την κύρια κατοικία τους σε μια πλατφόρμα τύπου Airbnb πρέπει να εγγραφούν στο τοπικό δημαρχείο ενώ η μίσθωση αυτή περιορίζεται στις 120 ημέρες τον χρόνο.

Στη Γερμανία το Βερολίνο εισήγαγε απαγόρευση η οποία έχει πλέον αρθεί αλλά οι αυστηροί κανόνες, με βαριά πρόστιμα, παραμένουν. Οι οικοδεσπότες πρέπει να έχουν άδεια για να νοικιάσουν ένα ολόκληρο ακίνητο σε βραχυπρόθεσμη βάση. Ενώ, οι δεύτερες κατοικίες μπορούν να νοικιάζονται το πολύ για 90 ημέρες ετησίως.

Στο Μόναχο, οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις ολόκληρων σπιτιών περιορίζονται σε οκτώ εβδομάδες ετησίως, μετά από τις οποίες πρέπει να ληφθεί ειδική άδεια.

Στη Στουτγάρδη, οι οικοδεσπότες που νοικιάζουν βραχυχρόνια πάνω από το μισό ακίνητό τους περιορίζονται σε 10 εβδομάδες ετησίως χωρίς άδεια.

Στην Ιταλία, η Φλωρεντία ακολουθεί το μοντέλο της Ρώμης στην επιβολή περιορισμών στις ενοικιάσεις βάζοντας πλαφόν στα νέα τουριστικά καταλύματα στο ιστορικό της κέντρο. Βενετία και Μιλάνο εξετάζουν επίσης θέσπιση περιορισμών.

Ολλανδία, Πορτογαλία, Αγγλία, Αυστρία στον «χορό» των περιορισμών

Στην Ολλανδία, στο Άμστερνταμ, οι οικοδεσπότες μπορούν να νοικιάζουν τα ακίνητά τους μόνο για 30 διανυκτερεύσεις ετησίως. Για οτιδήποτε παραπάνω απαιτείται άδεια για βραχυχρόνιες διαμονές.

Η Πορτογαλία σταμάτησε να εκδίδει νέες άδειες, εκτός από τις αγροτικές περιοχές. Όλες οι άδειες για παραθεριστικές μισθώσεις θα επανεξετάζονται πλέον κάθε πέντε χρόνια. Εισάγεται επίσης ένα νέο σύστημα για τον έλεγχο των τιμών ενοικίασης. Στους ιδιοκτήτες της Airbnb προσφέρεται επίσης φορολογική ελάφρυνση εάν μετατρέψουν τα ακίνητά τους σε κανονικές κατοικίες.

Στην Αγγλία, το Λονδίνο επιτρέπει ενοικιάσεις ακινήτων μόνο για 90 ή λιγότερες διανυκτερεύσεις ετησίως χωρίς αίτηση για αλλαγή χρήσης. Τα όρια επιβλήθηκαν για να διασφαλιστεί ότι οι βραχυχρόνιες μισθώσεις είναι βιώσιμες και ελάχιστα επιβαρυντικές για την πόλη.

Η Βιέννη είναι από τις τελευταίες πόλεις που αυστηροποιούν τους περιορισμούς. Η πρωτεύουσα της Αυστρίας ανακοίνωσε ότι, από τον Ιούλιο του 2024, οι ιδιοκτήτες κατοικιών θα περιορίζονται στο να νοικιάζουν μεμονωμένες μονάδες σε τουρίστες για 90 ημέρες κατ’ ανώτατο όριο ετησίως,

Στον υπόλοιπο κόσμο

Η Χονολουλού, που μαστίζεται από τον υπερτουρισμό και τις διογκωμένες τιμές των κατοικιών, στοχεύει να περιορίσει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις διακοπών.

Η Χαβάη απαγορεύει τις ενοικιάσεις κάτω των 90 ημερών στο νησί Oahu, όπου βρίσκεται η διάσημη παραλία Waikiki.

Το Μέμφις του Τενεσί από τον Ιούλιο του 2023, επιβάλλει στους νέους ιδιοκτήτες Airbnb στην να διαθέτουν ειδική άδεια.

Το Πάλμ Σπρινγκς της Καλιφόρνιας έχει περιορίσει τον αριθμό των ημερών που ένα ακίνητο μπορεί να ενοικιαστεί βραχυπρόθεσμα σε 26 ημέρες. Έχει επίσης περιορίσει τις εν λόγω ενοικιάσεις στο 20% των κατοικιών σε κατοικημένες περιοχές.

Ο Καναδάς, επίσης, «πατάει πόδι» στις ενοικιάσεις τύπου Airbnb. Ορισμένοι δήμοι του Μοντρεάλ του Κεμπέκ έχουν απαγορεύσει εντελώς τις νέες βραχυχρόνιες μισθώσεις για να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν αρκετές κατοικίες για τους κατοίκους. Η μέγιστη διαμονή περιορίζεται σε 31 συνεχόμενες ημέρες στην πολιτεία του Κεμπέκ.

Το Βανκούβερ, επίσης, επιβάλλει ανώτατο όριο 30 διανυκτερεύσεων σε κάθε διαμονή και το ακίνητο πρέπει να είναι η κύρια κατοικία του ιδιοκτήτη.

Στο Τορόντο, οι οικοδεσπότες της Airbnb μπορούν να υποδέχονται επισκέπτες μόνο για 180 ημέρες το χρόνο.

Ασία και Ωκεανία θεσπίσουν περιορισμούς στις ενοικιάσεις

Το νησί Penang της Μαλαισίας -δημοφιλής τουριστικός προορισμός στα βορειοδυτικά της χώρας- εισήγαγε τον Μάιο του 2023 απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων για να περιορίσει τις ορδές τουριστών.

Στο Τόκιο της Ιαπωνίας οι κανόνες θεσπίστηκαν το 2018 και προβλέπουν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις να περιορίζονται σε 180 ημέρες ετησίως και πρέπει είτε να υπάρχει ιδιοκτήτης που ζει στο κατάλυμα είτε την ύπαρξη ατόμου που είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση. Σε ορισμένες περιοχές, οι ενοικιάσεις επιτρέπονται μόνο σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους.

Στη Σιγκαπούρη προβλέπεται ελάχιστη περίοδο ενοικίασης τριών μηνών – ή έξι μηνών για κρατικές κατοικίες.

Στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας οι οικοδεσπότες περιορίζονται στο να νοικιάζουν τα ακίνητά τους για 180 ημέρες ετησίως. Οι κρατήσεις άνω των 21 συνεχόμενων ημερών εξαιρούνται από αυτό το όριο.

Με καθυστέρηση η λήψη μέτρων στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, πλαφόν στις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb, εισαγωγή της έννοιας του «Σποραδικού Ξενοδοχείου» και «πράσινο» τέλος σε όλες τις τουριστικές δραστηριότητες εισηγείται το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΕΧΠ) για τον Τουρισμό.

Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση και τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση έως τις 15 Σεπτεμβρίου από τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Τουρισμού, η χώρα χωρίζεται σε πέντε κατηγορίες, ανάλογα με τον βαθμό επιβάρυνσης και για καθεμία ορίζονται νέες κατευθύνσεις ανάπτυξης.

Όπως πρόσφατα έγραφε ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» στο «κόκκινο» τοποθετούνται 18 περιοχές οι οποίες κρίνονται ως «κορεσμένες». Για πρώτη φορά κατηγοριοποιούνται ξεχωριστά ως «περιοχές ελέγχου».

Στις εκτός σχεδίου κορεσμένες περιοχές προτείνεται περιορισμός της δημιουργίας νέων εγκαταστάσεων ή χρήσεων μη συμβατών με την τουριστική δραστηριότητα.

Άλλες 84 χαρακτηρίζονται ως «αναπτυγμένες», για τις οποίες μπαίνουν επίσης περιορισμοί ως προς τη δόμηση και στην ποιότητα των καταλυμάτων.

Επιπλέον, προτείνεται η επιβολή τέλους υπέρ του Πράσινου Ταμείου, επί των δραστηριοτήτων του τουρισμού, συμπεριλαμβανόμενων των βραχυχρόνιων μισθώσεων και των απλών ενοικιαζόμενων δωματίων, με σκοπό τη χρηματοδότηση αναπλάσεων και υποδομών.

Επίσης, προτείνεται περιορισμός στον αριθμό των Airbnb και ακινήτων με βραχυχρόνια μίσθωση αλλά και στον αριθμό των ενοικιαζόμενων δωματίων, ως ποσοστό των τουριστικών κλινών, δίχως να δίνονται περισσότερες λεπτομέρειες.

Μέτρα και από το ΥΠΟΙΚ

Επίσης, θα ακολουθήσουν φορολογικές παρεμβάσεις από το υπουργείο Οικονομικών, με στόχο τον περιορισμό της χρήσης ακινήτων για βραχυχρόνια μίσθωση. Όπως έχει αναφέρει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, εξετάζεται το ενδεχόμενο επιβολής ημερολογιακού πλαφόν στη χρήση των ακινήτων.