Tην πρόσφατη πορεία του πληθωρισμού, τους παράγοντες που τον προκαλούν στην περίπτωση της Ελλάδας, αλλά και τις πολιτικές που έχουν υιοθετηθεί για τον περιορισμό της αύξησής του και την άμβλυνση των επιπτώσεών του σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, εξετάζει έρευνα του Eteron.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, με τίτλο «Πληθωρισμός και Αντιπληθωριστικές Πολιτικές: Η περίπτωση της Ελλάδας», στη χώρα μας «η συνιστώσα του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή που κατέγραψε τη μεγαλύτερη απόκλιση από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης ήταν η κατηγορία ‘στέγαση, ύδρευση, ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα’, η οποία διαμορφώθηκε στο 38,1%, πολύ υψηλότερα από τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ευρωζώνης, που ήταν στο 21,1%».
Η μελέτη αναφέρεται επίσης «στο υψηλό κόστος διανομής φυσικού αερίου» στη χώρα μας, «στην υψηλή κερδοφορία των παρόχων φυσικού αερίου» και στη «μείωση του πραγματικού μισθού».
Όπως δείχνουν τα ευρήματα, «η κυβερνητική στήριξη των νοικοκυριών ήταν από τη μία σημαντική, αλλά ανεπαρκής για τα χαμηλότερα εισοδήματα και περιττή για τα υψηλότερα εισοδήματα».
Οι συγγραφείς της έρευνας, Σωτηρία Θεοδωροπούλου, Senior Researcher στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUI), και Χρήστος Πιέρρος, επιστημονικός συνεργάτης στο ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, επισημαίνουν ότι προκύπτει πως «η ανεπαρκής στόχευση των ευάλωτων νοικοκυριών σημαίνει ότι, παρά τα υψηλά επίπεδα δαπανών, οι πολιτικές που ελήφθησαν δεν έχουν αμβλύνει ουσιαστικά τον υφεσιακό αντίκτυπο του πληθωρισμού».
Και αυτό, όπως σημειώνουν, «ισχύει ιδίως για τα νοικοκυριά με παρατεταμένη, όσο και υψηλή χρηματοοικονομική ευθραυστότητα από τα δύο προηγούμενα οικονομικά σοκ που βίωσαν από το 2010 και μετά».
Τα μέτρα δεν άμβλυναν τον αντίκτυπο του πληθωρισμού
Όπως αναφέρεται στην έρευνα, ο πληθωρισμός είχε δυσμενείς επιπτώσεις για τους μισθωτούς στην Ελλάδα, με τους πραγματικούς μισθούς να μειώνονται, ενώ το μέσο μηνιαίο μερίδιο μισθού επίσης υποχωρεί σταθερά.
Και παρότι αναγνωρίζεται πως «η ελληνική κυβέρνηση έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να μετριάσει τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις και να περιορίσει την αύξησή του», σημειώνεται πως μια προκαταρκτική αξιολόγηση αυτών των μέτρων δείχνει ότι «η ανεπαρκής στόχευση των ευάλωτων νοικοκυριών σημαίνει ότι, παρά τα υψηλά επίπεδα δαπανών, η πολιτική δεν έχει αμβλύνει ουσιαστικά τον υφεσιακό αντίκτυπο του πληθωρισμού, ιδίως στα νοικοκυριά με παρατεταμένη όσο και υψηλή χρηματοοικονομική ευθραυστότητα από τα δύο προηγούμενα οικονομικά σοκ που βίωσαν από το 2010 και μετά».
Η εξέλιξη σε μισθούς και κέρδη
Στην έρευνα (σχήμα 6) απεικονίζονται οι ρυθμοί αύξησης των μέσων ονομαστικών και πραγματικών μισθών και σημειώνεται πως και οι δύο μειώθηκαν απότομα το πρώτο εξάμηνο του 2022.
Παρά τη σταθεροποίηση του ονομαστικού μισθού στο τρίτο τρίμηνο του 2022, ο μέσος πραγματικός μισθός μειώθηκε κατά επιπλέον 10%.
Εντούτοις, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι υπολογισμοί αυτοί βασίζονται στην εξέλιξη του μισθολογικού κόστους και στον αριθμό των εργαζομένων. Από αυτή την σκοπιά, δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιδράσεις της σύνθεσης.
Πράγματι, κατά τη διάρκεια του Αυγούστου 2022 σχεδόν οι μισές νέες προσλήψεις αφορούσαν σε θέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου ή μερικής απασχόλησης, γεγονός που συνεπάγεται μετατόπιση της σύνθεσης της απασχόλησης προς το κατώτερο άκρο της κατανομής των μισθών: ο μέσος μισθός μειώνεται, παρά το γεγονός ότι ο πραγματικός μισθός των υφιστάμενων εργαζομένων μπορεί να παραμένει σταθερός.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έχει σημασία είναι η μεγάλη απόκλιση που παρατηρείται μεταξύ του ονομαστικού και του πραγματικού μέσου μισθού – και οι δύο θα επηρεάζονταν από οποιοδήποτε αποτέλεσμα σύνθεσης – κατά την έναρξη της ενεργειακής κρίσης και η συνεχιζόμενη διεύρυνση της σχετικής ψαλίδας.
Για παράδειγμα, το δεύτερο τρίμηνο του 2022 η διαφορά μεταξύ του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού και του πραγματικού μισθού ήταν 9.9%, ενώ το τρίτο τρίμηνο αυξήθηκε στο 10.6%.
