Έρχεται το καλλιεργημένο κρέας

Η γαλλική startup καλλιέργειας φουά γκρα Gourmey έγινε η πρώτη εταιρεία καλλιέργειας κρέατος που υποβάλλει αίτηση για ρυθμιστική έγκριση στην ΕΕ, με φακέλους να έχουν επίσης κατατεθεί σε τέσσερις άλλες αγορές.

Αυτή είναι η πρώτη αίτηση πώλησης καλλιεργημένου κρέατος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η εταιρεία έχει επίσης υποβάλει αίτηση για άδεια κυκλοφορίας στη Σιγκαπούρη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελβετία.

Για να διατεθεί στην αγορά στην ΕΕ, το καλλιεργημένο κρέας πρέπει να αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA).

Η διαδικασία αξιολόγησης θα πρέπει να διαρκέσει τουλάχιστον 18 μήνες και να καλύπτει επίσης πιθανές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Σε χώρες όπως η Ιταλία, η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια πολύ πιο περιοριστική θέση, απαγορεύοντας την παραγωγή και την εμπορευματοποίηση του καλλιεργημένου κρέατος.

Αυτή η απαγόρευση, που στοχεύει στην προστασία της δημόσιας υγείας και της αγροδιατροφικής κληρονομιάς της Ιταλίας, έχει προκαλέσει εντάσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει επισημάνει την πιθανή παραβίαση των ευρωπαϊκών διαδικασιών και των κανονισμών της ενιαίας αγοράς.

Ο διάλογος για το καλλιεργημένο κρέας βρίσκεται συνεπώς σε πλήρη εξέλιξη, με διαφορετικές θέσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και των κοινοτικών θεσμών που δεσμεύονται να διασφαλίσουν την ασφάλεια και την ελεύθερη κυκλοφορία των νέων τροφίμων.

Τι είναι το καλλιεργημένο κρέας

Το καλλιεργημένο κρέας, γνωστό και ως εργαστηριακό ή συνθετικό κρέας, είναι κρέας που παράγεται μέσω της καλλιέργειας ζωικών κυττάρων σε ελεγχόμενο περιβάλλον αντί της σφαγής ζώων.

Η διαδικασία περιλαμβάνει τη λήψη μικρού δείγματος κυττάρων από ένα ζώο, το οποίο στη συνέχεια καλλιεργείται σε ένα βιοαντιδραστήρα με την προσθήκη θρεπτικών ουσιών, αυξητικών παραγόντων και άλλων στοιχείων που χρειάζονται για την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων.

Η παριζιάνικη startup έχει καταθέσει φακέλους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, την Υπηρεσία Τροφίμων της Σιγκαπούρης, την Υπηρεσία Προτύπων Τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου και το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Γραφείο Ασφάλειας Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων (FSVO).

Σκοπεύει να προσφέρει το καλλιεργημένο φουά γκρα του σε σεφ και εστιατόρια έως το 2026. «Ανυπομονούμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τις ρυθμιστικές αρχές για να διασφαλίσουμε την πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ασφάλειας σε όλες αυτές τις διαδικασίες», δήλωσε ο συνιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της Gourmey, Nicolas Morin τονίζοντας: «Είμαστε βέβαιοι ότι τα προϊόντα μας θα πληρούν αυτά τα εξαιρετικά απαιτητικά πρότυπα, έτσι ώστε όλοι όσοι θέλουν να μπορούν να απολαμβάνουν νέες γκουρμέ εμπειρίες σε όλο τον κόσμο»

Μέχρι στιγμής, μόνο η Σιγκαπούρη, οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εγκρίνει την πώληση καλλιεργούμενου κρέατος. Το ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ θεωρείται ως το «χρυσό πρότυπο στην αξιολόγηση της ασφάλειας των νέων τροφίμων και των κινδύνων», σύμφωνα με την startup.

«Είναι φανταστικό να βλέπεις να έχει υποβληθεί η πρώτη αίτηση για πώληση καλλιεργημένου κρέατος στην ΕΕ», δήλωσε ο Seth Roberts, ανώτερος διευθυντής πολιτικής στη δεξαμενή σκέψης εναλλακτικών πρωτεϊνών του Good Food Institute Europe.

«Αυτό δείχνει ότι η καινοτομία στα τρόφιμα μπορεί να συνυπάρξει παράλληλα με τις γαστρονομικές μας παραδόσεις, παρέχοντας στους καταναλωτές φουά γκρα φτιαγμένο με τρόπο που θα μπορούσε να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τις ανησυχίες για την καλή διαβίωση των ζώων, να υποστηρίξει τις επενδύσεις και να προσφέρει θέσεις εργασίας με ασφάλεια στο μέλλον».

Τα υπέρ για την παραγωγή του

Κατά τους υπέρμαχους του Καλλιεργημένου Κρέατος τα πλεονεκτήματά του είναι: Ηθικοί Λόγοι: Μειώνει την ανάγκη για σφαγή ζώων. Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα: Μειωμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, λιγότερη κατανάλωση νερού και γης σε σύγκριση με τη συμβατική κτηνοτροφία. Ασφάλεια Τροφίμων: Μπορεί να παραχθεί σε ελεγχόμενο περιβάλλον, μειώνοντας τον κίνδυνο επιμολύνσεων και ασθενειών που συνδέονται με την κτηνοτροφία.

Η Διαδικασία Παραγωγής:

Λήψη Δείγματος: Τα κύτταρα λαμβάνονται από έναν ζωντανό οργανισμό χωρίς να απαιτείται η θανάτωσή του.

Καλλιέργεια Κυττάρων: Τα κύτταρα τοποθετούνται σε έναν βιοαντιδραστήρα, όπου καλλιεργούνται σε κατάλληλο περιβάλλον με τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες.

Διαμόρφωση Ιστών: Τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται και διαμορφώνονται σε δομές που μιμούνται τον μυϊκό ιστό των ζώων.

Το καλλιεργημένο κρέας αντιπροσωπεύει μια καινοτόμο προσέγγιση στην παραγωγή τροφίμων, επιδιώκοντας να καλύψει τις αυξανόμενες παγκόσμιες ανάγκες για πρωτεΐνες με βιώσιμο και ηθικό τρόπο. Παρά τις υποσχέσεις του, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά το κόστος παραγωγής και την αποδοχή από τους καταναλωτές.

Πρώτα για το φουά γκρα

Η γαλλική start-up Gourmey έχει κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα του καλλιεργημένου κρέατος, με κύριο προϊόν το καλλιεργημένο foie gras.

Πρόσφατα, η εταιρεία εξασφάλισε χρηματοδότηση ύψους 48 εκατομμυρίων ευρώ, την μεγαλύτερη χρηματοδότηση Series A που έχει λάβει ποτέ εταιρεία στον τομέα του καλλιεργημένου κρέατος. Αυτά τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή μιας εγκατάστασης παραγωγής και έρευνας στο Παρίσι, που θα είναι ο μεγαλύτερος κόμβος καλλιεργημένου κρέατος στην Ευρώπη.

Η Gourmey εστιάζει αρχικά στο καλλιεργημένο foie gras, το οποίο παρασκευάζεται από κύτταρα πάπιας. Η διαδικασία παραγωγής περιλαμβάνει τη λήψη κυττάρων από ένα γονιμοποιημένο αυγό πάπιας, τα οποία στη συνέχεια καλλιεργούνται σε δεξαμενές ζύμωσης με τα κατάλληλα θρεπτικά συστατικά. Με αυτόν τον τρόπο, η εταιρεία καταφέρνει να παράγει κρέας χωρίς τη σφαγή των ζώων και με σημαντικά μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Επιπλέον, η Gourmey έχει στόχο να επεκτείνει την παραγωγή της και σε άλλα είδη κρέατος, όπως κοτόπουλο και γαλοπούλα. Η νέα εγκατάσταση στο Παρίσι θα επιτρέψει την ταχεία εμπορευματοποίηση αυτών των προϊόντων, μόλις ληφθεί η απαραίτητη έγκριση από τις αρμόδιες αρχές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια περίπλοκη στάση απέναντι στο καλλιεργημένο κρέας, με διάφορες απόψεις και πρωτοβουλίες να διαμορφώνουν το τοπίο.

Τουλάχιστον 18 μήνες η διαδικασία έγκρισης

Το καλλιεργημένο κρέας πρέπει να περάσει από μία από τις πιο αυστηρές διαδικασίες έγκρισης στον κόσμο πριν διατεθεί στην αγορά της ΕΕ. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει μια λεπτομερή και τεκμηριωμένη αξιολόγηση της ασφάλειας και της διατροφικής αξίας του προϊόντος από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η οποία μπορεί να διαρκέσει τουλάχιστον 18 μήνες.

Έρευνες δείχνουν ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές είναι γενικά θετικοί απέναντι στο καλλιεργημένο κρέας, με την πλειοψηφία να υποστηρίζει την εισαγωγή του στην αγορά και να αναγνωρίζει τα πιθανά οικονομικά οφέλη της εγχώριας παραγωγής. Παρά τις διάφορες απόψεις και την έλλειψη κοινής στρατηγικής, η ΕΕ διαθέτει κονδύλια για την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα του καλλιεργημένου κρέατος, μέσω προγραμμάτων όπως το Horizon Europe.

Μια πρόσφατη έρευνα σε 16.000 πολίτες από 15 χώρες της ΕΕ διαπίστωσε ότι οι Ευρωπαίοι είναι σε μεγάλο βαθμό υπέρ του καλλιεργούμενου κρέατος εάν περάσει τις αξιολογήσεις ασφαλείας από τις ρυθμιστικές αρχές τροφίμων και η πλειοψηφία είναι πρόθυμη να δοκιμάσει το νέο φαγητό.

Oι πολιτείες των ΗΠΑ, Φλόριντα και Αλαμπάμα, έχουν απαγορεύσει το καλλιεργούμενο κρέας. Άλλες χώρες και κράτη κάνουν παρόμοιες κινήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.

Σύμφωνα με ορισμένους ρυθμιστικούς εμπειρογνώμονες με τους οποίους μίλησε η Green Queen, η απαγόρευση της Ιταλίας στην παραγωγή και εμπορία καλλιεργημένου κρέατος «είναι εσφαλμένη και δυνητικά ανεφάρμοστη, επειδή η υιοθέτηση του νόμου δεν συμμορφώθηκε με τη διαδικασία της Οδηγίας 2015/1535 της ΕΕ, το λεγόμενο TRIS Διαδικασία». Το τελευταίο έχει σκοπό να «σταματήσει τα ρυθμιστικά εμπόδια που προκύπτουν στην εσωτερική αγορά της ΕΕ».

Επιπλέον, η θέση της σημερινής ιταλικής κυβέρνησης σχετικά με το καλλιεργούμενο κρέας δεν είναι απαραιτήτως κοινή με την πλειοψηφία των πολιτών της. Δημοσκόπηση από το GFI Europe διαπίστωσε ότι «το 53% των Ιταλών πιστεύει ότι το καλλιεργημένο κρέας θα πρέπει να διατίθεται στη χώρα τους – εάν οι ρυθμιστικές αρχές διαπιστώσουν ότι είναι ασφαλές για κατανάλωση».

«Υπάρχει μεγάλη πόλωση… πρέπει πραγματικά να έχουμε μια συζήτηση βασισμένη στην επιστήμη και δημόσιο διάλογο, τίποτα που να είναι πολύ ιδεολογικά προσανατολισμένο», είπε ο Morin-Forest στο Politico. «Αυτά τα είδη τροφίμων θα είναι μέρος της δίαιτας των επόμενων ετών και ως ευρωπαϊκή εφεύρεση. Η διαφοροποίηση της παραγωγής πρωτεϊνών είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της επισιτιστικής ασφάλειας και τη συμβολή σε στόχους βιωσιμότητας, όπως η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και η βιοποικιλότητα.

Η ενσωμάτωση καλλιεργημένης παραγωγής τροφίμων στις υπάρχουσες αλυσίδες αξίας αγροδιατροφικών προϊόντων παρέχει μια συμπληρωματική πηγή πρωτεΐνης που θα συμβάλει σε ανθεκτικά συστήματα τροφίμων».

Τι λένε στην Ελλάδα

Η στάση των Ελλήνων απέναντι στο καλλιεργημένο κρέας είναι ποικίλη, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες και συζητήσεις, το καλλιεργημένο κρέας προκαλεί σημαντικό ενδιαφέρον αλλά και προβληματισμό.

Έρευνες δείχνουν ότι ένα σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων καταναλωτών εκφράζει θετική στάση απέναντι στο καλλιεργημένο κρέας, με περίπου το 57% να είναι πρόθυμοι να το δοκιμάσουν τουλάχιστον μία φορά. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον και αποδοχή για νέα τρόφιμα, αν και η ενημέρωση και η εκπαίδευση του κοινού είναι απαραίτητες για την περαιτέρω αποδοχή.

Η ελληνική κυβέρνηση, μαζί με άλλες εννέα χώρες, έχει εκφράσει ανησυχίες για το καλλιεργημένο κρέας, ζητώντας λεπτομερή δημόσια διαβούλευση και αξιολόγηση επιπτώσεων πριν από την οποιαδήποτε έγκριση για εμπορική διάθεση. Οι ανησυχίες αυτές περιλαμβάνουν θέματα υγείας, περιβάλλοντος και ηθικής.

Η αναφερόμενη υποστήριξη για την παραγωγή καλλιεργημένου κρέατος στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της ΕΕ, προέρχεται κυρίως από τα πιθανά οφέλη για το περιβάλλον και την οικονομία. Οι υπερασπιστές του αναφέρουν ότι το καλλιεργημένο κρέας μπορεί να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να καταναλώνει λιγότερους φυσικούς πόρους σε σύγκριση με τη συμβατική κτηνοτροφία.