Επτά χρόνια από το δραματικό διάγγελμα Τσίπρα για δημοψήφισμα – Τα capital controls, oι χοροί στο Σύνταγμα και το τρίτο μνημόνιο

Τα capital controls, το δημοψήφισμα, οι χοροί στο Συνταγμα, η συνθηκολόγηση Τσίπρα που οδήγησε στο τρίτο μνημόνιο και η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων την 1η Σεπτεμβρίου 2019.
Στις 27 Ιουνίου 2015, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, σε διάγγελμά του, ανακοίνωσε στους Έλληνες πολίτες πως θα γίνει δημοψήφισμα ως απάντηση στο τελεσίγραφο των Ευρωπαίων δανειστών, καθώς η διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους Ευρωπαίους εταίρους έχει φτάσει σε πλήρες αδιέξοδο.

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα με ένα δραματικό διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό ο τότε πρωθυπουργός εξηγεί τους λόγους αυτής της απόφασης.

Όπως έλεγε χαρακτηριστικά εκείνη την περίοδο, «εδώ και 6 μήνες η ελληνική κυβέρνηση δίνει μια μάχη μέσα σε συνθήκες πρωτοφανούς οικονομικής ασφυξίας, προκειμένου να εφαρμόσει τη δική σας εντολή, της 25ης Γενάρη», την εντολή όπως τόνιζε «διαπραγμάτευσης με τους εταίρους μας για να τερματιστεί η λιτότητα και να επανέλθει στη χώρα μας η ευημερία και η κοινωνική δικαιοσύνη». Κλείνοντας την τότε ομιλία του, είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ότι θα σεβαστεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, όποιο και αν ήταν αυτό. Χαρακτηριστικά στο διάγγελμά του επισήμαινε πως «δεσμεύομαι προσωπικά ότι θα σεβαστώ το αποτέλεσμα της δημοκρατικής σας επιλογής, όποιο και αν είναι αυτό».

Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του διαγγέλματος, οι τότε κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης άρχισαν να εξέρχονται ο ένας μετά τον άλλον από το Μέγαρο Μαξίμου. Χαρακτηριστικότερη όλων η δήλωση του τότε υπουργού Επικρατείας, Νίκου Παππά. «Είναι μια καλή νύχτα, θα ξυπνήσει μια όμορφη μέρα για να αποφασίσει ο λαός αν αυτή η συμφωνία θα γίνει αποδεκτή. Θα ξημερώσει μία πολύ όμορφη μέρα. Καλώ τους ακραίους κύκλους να μην παίξουν με τη σταθερότητα του κοινού νομίσματος. Οποιος παίζει με ακραία σενάρια έχει ιστορική ευθύνη. Να μην παίζουν με τις καταθέσεις και την ψυχραιμία των πολιτών. Η πρόταση είναι ασύμβατη με τη λαϊκή εντολή και το μέλλον της ανάπτυξης της Ελλάδας. Η Ευρώπη μπορεί να βρει τη λύση χωρίς το ΔΝΤ» είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο κ. Παππάς.

Ουρές με χιλιάδες πολίτες στα ATM
Την ώρα που το πανηγυρικό κλίμα κυριαρχούσε στην ατμόσφαιρα πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου, έξω από τα ATM των τραπεζών σχηματίζονταν ουρές από χιλιάδες πολίτες, οι οποίοι έσπευδαν να αποσύρουν τις οικονομίες τους. Οι τράπεζες έκλεισαν και παρέμειναν κλειστές μέχρι τις 20 Ιουλίου (και το Χρηματιστήριο Αθηνών παρέμεινε κλειστό ως τις 3 Αυγούστου), με τους καταθέτες να αποσύρουν εντός του Σαββατοκύριακου 27 – 28 Ιουνίου καταθέσεις 1 δισ. ευρώ και να αδειάζουν από μετρητά το 50% των 5.000 ΑΤΜ της χώρας. Μάλιστα, οι καταθέτες έκρυβαν τα χρήματά τους στις πιο παράδοξες εικόνες. Από τοίχους μέχρι και κάτω από στρώματα κρεβατιών. Αντίστοιχη εικόνα υπήρχε και στα πρατήρια υγρών καυσίμων όπου τα ΙΧ. σχημάτιζαν ουρές.

Το ερώτημα του δημοψηφίσματος

«Πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας, το οποίο κατέθεσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο Eurogroup της 25ης Ιουνίου 2015 και αποτελείται από δύο μέρη, τα οποία συγκροτούν την ενιαία πρότασή τους:

Το πρώτο έγγραφο τιτλοφορείται «Reforms for the completion of the Current Program and Beyond» («Μεταρρυθμίσεις για την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος και πέραν αυτού») και το δεύτερο «Preliminary Debt sustainability analysis» («Προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας χρέους»). Όσοι από τους πολίτες της χώρας απορρίπτουν την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΔΕΝ ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΟΧΙ. Όσοι από τους πολίτες της χώρας συμφωνούν με την πρόταση των τριών θεσμών ψηφίζουν: ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ/ΝΑΙ»» ήταν το ερώτημα του δημοψηφίσματος.

Σημειώνεται πως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν 61,38% υπέρ του «ΟΧΙ», το οποίο έγινε δεκτό με πανηγυρισμούς στο Μέγαρο Μαξίμου, στην Κουμουνδούρου στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στο επιτελείο των ΑΝΕΛ, που τότε συγκυβερνούσαν με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Μάλιστα, οι υπέρμαχοι του «ΟΧΙ» έστησαν μέχρι και χορούς στο Σύνταγμα. Όμως, ο Αλέξης Τσίπρας – παρά το αποτέλεσμα – ήρθε σε συμβιβασμό με τους Ευρωπαίους εταίρους και εν τέλει υπεγράφη το τρίτο μνημόνιο και ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων στις 14 Αυγούστου από τον ΣΥΡΙΖΑ (καταψήφισαν οι βουλευτές της Αριστερής Πλατφόρμας που είχαν ανεξαρτητοποιηθεί, καθώς και η τότε πρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου), η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ, τους ΑΝΕΛ και το Ποτάμι.

Εν τέλει τα capital controls όχι μόνο δεν άρθηκαν μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου αλλά έμειναν για τέσσερα χρόνια. Η πλήρης άρση τους έγινε την 1η Σεπτεμβρίου 2019. Ένα χρόνο πριν είχε προηγηθεί η έξοδος από τα μνημόνια.