Το γαϊδουράκι που βασανίστηκε στη Ζίτσα, το γατάκι που τραυματίστηκε μετά από δυνατή κλωτσιά στο Ρέθυμνο αλλά και το σκυλάκι που δέθηκε και σύρθηκε με αμάξι στην άσφαλτο στα Χανιά. Το φαινόμενο της κακοποίησης των ζώων στη χώρα μας είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο.
Παρά τις αυστηρότερες κυρώσεις που προβλέπει ο ποινικός κώδικας, τα περιστατικά δεν έχουν τέλος. Βασανισμοί, κακομεταχειρίσεις και θανατώσεις των ζώων τόσο από ενήλικους, όσο και από ανήλικους. Συμπεριφορές που προκαλούν αποτροπιασμό και προβληματίζουν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ιστοσελίδας Report Animal Abuse Greece και με βάση τα δεδομένα της ΕΛ.ΑΣ., το πρώτο εξάμηνο του 2022 είχαμε 1.924 καταγγελίες από φορείς, ιδιώτες και υπηρεσίες για κακοποίηση ζώων. Ο αριθμός των δικογραφιών που σχηματίστηκαν ήταν 731, ενώ με το αυτόφωρο συνελήφθησαν 160 άτομα. Τα διοικητικά πρόστιμα που επιβλήθηκαν από τις αστυνομικές υπηρεσίες ήταν 1.071 και το ποσό φθάνει το 1.506.600 ευρώ.
Ωστόσο, τα παραπάνω νούμερα δεν αποτυπώνουν την πραγματικότητα. Όπως επισημαίνουν φιλοζωικές οργανώσεις, δεκάδες άλλα περιστατικά μένουν στο σκοτάδι, καθώς οι πολίτες δεν προχωρούν σε επίσημες καταγγελίες.
Μα, τι άνθρωποι είναι αυτοί; Πώς μπορούν να κάνουν κακό στα ζώα;
Πολλοί ερευνητές έχουν προσπαθήσει να σκιαγραφήσουν το προφίλ των θυτών και έχουν καταλήξει στα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
Επιθετικότητα: Ένα επιθετικό άτομο έχει την τάση να ανταποκρίνεται με βία στα ερεθίσματα του περιβάλλοντός του. Στην περίπτωση αυτή, αν είναι απογοητευμένο ή θυμωμένο μπορεί να εκτονώσει τον εν λόγω θυμό ή την απογοήτευσή του μέσω σωματικής βίας προς ένα ζώο.
Παρορμητικότητα: Οι πράξεις κακοποίησης ή βίας προς ένα ζώο σχετίζονται επίσης με την έλλειψη ελέγχου. Το να είσαι παρορμητικός σημαίνει να ενεργείς χωρίς να το σκεφτείς καλά ή να αφήνεις την οργή να «κατευθύνει» τη συμπεριφορά σου χωρίς να σκέφτεσαι τις πιθανές συνέπειες.
Χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη: Εάν ένα άτομο δεν έχει ενσυναίσθηση και δεν συμπάσχει με το ζώο ενώ το βλάπτει, είναι λιγότερο πιθανό να αποφύγει να το βλάψει στο μέλλον.
Ανάγκη για εξουσία: Σε πολλές περιπτώσεις η βία χρησιμοποιείται ως μέσο για τη διατήρηση της εξουσίας. Όταν ένα ζώο -κυρίως κατοικίδιο ζώο- δεν υπακούει, ο θύτης μπορεί να ασκήσει βία εναντίον του ως μέσο άσκησης εξουσίας.
Εγωισμός: Όταν ένα άτομο σκέφτεται μόνο τις δικές του ανάγκες και κάνει πράξεις για να ωφελήσει τον εαυτό του, μπορεί να κακοποιήσει κάποιο ζώο με μόνο στόχο να πραγματοποιήσει τις δικές του ιδιοτροπίες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ζώα των οποίων η κακοποίηση αναφέρεται συχνότερα είναι σκύλοι, γάτες και άλογα.
Υπάρχει σχέση με τις ψυχικές διαταραχές;
Δεν αποκλείεται να υπάρχει κάποια ψυχική ασθένεια πίσω τις κακοποιητικές συμπεριφορές προς τα ζώα. Το άτομο που νοσεί επηρεάζεται στα συναισθήματα και τις σκέψεις του ενώ ορισμένες διαταραχές της προσωπικότητάς του είναι πιθανό να προκαλούν την κακοποίηση.
Ο ψυχοπαθής δυσκολεύεται να κατανοήσει τον πόνο του άλλου. Εάν μια πράξη σκληρότητας, προς τα ζώα ή τους ανθρώπους, μπορεί να του προσφέρει κάποιο όφελος (π.χ. εκτόνωση της απογοήτευσης), είναι πιθανό να την εκτελέσει. Μπορεί να μη διστάσει καν. Αυτός είναι και ο λόγος που ένας ψυχοπαθής θα κακοποιήσει ένα ζώο. Ωστόσο, δεν σημαίνει ότι όλοι οι κακοποιοί ζώων είναι και ψυχοπαθείς.
Η περίπτωση της οικογένειας
Πολλές είναι οι οικογένειες που χτυπούν τα κατοικίδιά τους προσπαθώντας να τα μάθουν να μην συμπεριφέρονται άσχημα. Όταν αυτό συμβαίνει μπροστά στα παιδιά, το πιο πιθανό είναι καθώς μεγαλώνουν να αντιγράψουν την πράξη αφού θεωρούν φυσιολογική μία τέτοια συμπεριφορά. Το σημαντικό σε αυτήν την περίπτωση είναι να αναγνωρίζεται το πρόβλημα και να αντιμετωπίζεται.
Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που παιδιά κακοποιούν ζώα επειδή έχουν κακοποιηθεί και τα ίδια. Τότε, πρέπει να επισκεφθούν ψυχολόγο για να βοηθηθούν και να αποφευχθεί η επιθετική συμπεριφορά στο μέλλον.
Τι μπορεί να κάνει κάποιος που γίνεται μάρτυρας κακοποίησης;
Εάν πολίτης αντιληφθεί κακοποίηση ζώου πρέπει να ενημερώσει άμεσα την Αστυνομία στο 100 ή το Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής και να αναφέρει το περιστατικό.
Η κακοποίηση των ζώων είναι ποινικό αδίκημα και διώκεται αυτεπάγγελτα. Η καταγγελία μπορεί να γίνει είτε τηλεφωνικά, είτε με επίσκεψη στο Αστυνομικό τμήμα, είτε μέσω έγγραφης αναφοράς, είτε μέσω email.
Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να περιγράφεται το γεγονός, να αναφέρεται η ακριβής περιοχή που βρίσκεται το ζώο (Νομός, πόλη/χωριό), το ακριβές σημείο, εάν πρόκειται για οικία (μπαλκόνι, ταράτσα, κήπος, ακάλυπτος χώρος, πυλωτή) και η ακριβής περιγραφή της κακοποίησης.
Τέλος, σημαντικό είναι να υπάρχουν και φωτογραφίες, που να δείχνουν την κατάσταση του ζώου και το περιβάλλον του.
