Η νόσος HIV/AIDS σε πολλά μέρη του κόσμου θεωρείται πανδημία, έχοντας οδηγήσει στον θάνατο το διάστημα 1981-2009 σχεδόν 30 εκατομμύρια ανθρώπους. Έπειτα όμως από τέσσερις και πλέον δεκαετίες φαίνεται να ήρθε η λύτρωση.
Κλινικές δοκιμές στη Νότια Αφρική και την Ουγκάντα έδειξαν ότι ένα εμβόλιο κάθε έξι μήνες παρέχει 100% προστασία στις νεαρές γυναίκες από την μόλυνση του ιό HIV.
Ειδικότερα, οι επιστήμονες εξέτασαν ένα το εμβόλιο λενακαπαβίρης θα παρείχε καλύτερη προστασία έναντι της μόλυνσης από τον ιό από δύο άλλα φάρμακα, και τα δύο καθημερινά χάπια. Και τα τρία φάρμακα είναι φάρμακα προφύλαξης πριν από την έκθεση («PrEP» σημαίνει Pre-Exposure Prophylaxis, δηλαδή Προφύλαξη Πριν την Έκθεση).
Τα δύο αυτά χάπια είναι το Truvada F/TDF, ένα καθημερινό χάπι που χρησιμοποιείται ευρέως εδώ και μια δεκαετία περίπου και το νεότερο Descovy F/TAF, ένα εξίσου αποτελεσματικό με το προηγούμενο.
Η λενακαπαβίρη (Len LA) είναι ένας αναστολέας του καψιδίου σύντηξης. Παρεμβαίνει στο καψίδιο του HIV, ένα πρωτεϊνικό κέλυφος που προστατεύει το γενετικό υλικό του HIV και τα ένζυμα που απαιτούνται για την αναπαραγωγή. Χορηγείται ενέσιμα μία φορά κάθε έξι μήνες.
Ανώτερο απο τα υπάρχοντα φάρμακα
Η δοκιμή πραγματοποιήθηκε σε ένα τεράστιο δείγμα 5.000 γυναικών σε τρεις τοποθεσίες στην Ουγκάντα και 25 τοποθεσίες στη Νότια Αφρική για να δοκιμαστεί η αποτελεσματικότητα της λενακαπαβίρης και δύο άλλων φαρμάκων.
Έτσι, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια της τυχαιοποιημένης φάσης της δοκιμής καμία από τις 2.134 γυναίκες που έλαβαν λενακαπαβίρη δεν προσβλήθηκε από HIV. Υπήρχε, δηλαδή, 100% αποτελεσματικότητα.
Συγκριτικά, 16 από τις 1.068 γυναίκες (ή το 1,5%) που έλαβαν Truvada (F/TDF) και 39 από τις 2.136 (1,8%) που έλαβαν Descovy (F/TAF) προσβλήθηκαν από τον ιό HIV.
«Αυτή η σημαντική ανακάλυψη δίνει μεγάλη ελπίδα ότι έχουμε ένα αποδεδειγμένο, εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο πρόληψης για την προστασία των ανθρώπων από τον ιό HIV» είπε στο The Conversation η γιατρός Λίντα-Γκέιλ Μπέκερ, κύρια ερευνήτρια για το τμήμα της μελέτης στη Νότια Αφρική και πρώην πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας για το AIDS.
H γιατρός ερευνήτρια Λίντα-Γκέιλ Μπέκερ
Υπήρξαν 1,3 εκατ. νέες μολύνσεις παγκοσμίως τον περασμένο χρόνο. Αν και είναι λιγότερες από τα 2 εκατ. μολύνσεις που παρατηρήθηκαν το 2010, είναι σαφές ότι με αυτόν τον ρυθμό δεν πρόκειται να επιτύχουμε τον στόχο της νέας μόλυνσης HIV που έθεσε το UNAIDS για το 2025 (λιγότερες από 500.000 παγκοσμίως) ή ενδεχομένως ακόμη και τον στόχο να τερματιστεί το AIDS έως 2030.
Για τους νέους, η καθημερινή απόφαση να παίρνουν ένα χάπι ή να χρησιμοποιούν προφυλακτικό ή να παίρνουν ένα χάπι τη στιγμή της σεξουαλικής επαφής μπορεί να είναι πολύ δύσκολη.
Οι επιστήμονες και οι ακτιβιστές του HIV ελπίζουν ότι οι νέοι μπορεί να διαπιστώσουν ότι η λήψη αυτής της «απόφασης πρόληψης» μόνο δύο φορές το χρόνο μπορεί να μειώσει το απρόβλεπτο και τα εμπόδια.
Για μια νεαρή γυναίκα που δυσκολεύεται να πάει σε ένα ραντεβού σε μια κλινική σε μια πόλη ή που δεν μπορεί να κρατήσει χάπια χωρίς να αντιμετωπίσει το στίγμα ή τη βία, μια ένεση μόνο δύο φορές το χρόνο είναι η επιλογή που θα μπορούσε να την κρατήσει απαλλαγμένη από τον ιό HIV.
Ωστόσο, όπως αναφέρει η επιστήμονας, οι δοκιμές συνεχίζονται και σε άλλες ομάδες, όπως άνδρες cisgender και τρανς και μη δυαδικά ατόμων που κάνουν σεξ με άνδρες.
«Είναι σημαντικό να διεξάγουμε δοκιμές μεταξύ διαφορετικών ομάδων, επειδή έχουμε δει διαφορές στην αποτελεσματικότητα. Το αν το σεξ είναι πρωκτικό ή κολπικό είναι σημαντικό και μπορεί να έχει αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα» επισημαίνει η Μπέκερ.
Διαφήμιση της δεκαετίας του 1980 για τους κινδύνους του AIDS
Η τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, που χρηματοδοτήθηκε από την εταιρεία ανάπτυξης φαρμάκων Gilead Sciences, δοκίμασε πολλά πράγματα.
Όπως δήλωσε η εταιρεία, εντός των επόμενων δύο μηνών θα υποβάλει τον φάκελο με όλα τα αποτελέσματα σε μια σειρά ρυθμιστικών αρχών χωρών, ιδιαίτερα στις ρυθμιστικές αρχές της Ουγκάντα και της Νότιας Αφρικής.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θα εξετάσει επίσης τα δεδομένα και ενδέχεται να εκδώσει συστάσεις και οι επιστήμονες ελπίζουν ότι το νέο φάρμακο θα υιοθετηθεί στις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ.
Δεδομένου ότι τιμή είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για τη διασφάλιση της πρόσβασης και της διανομής στον δημόσιο τομέα όπου είναι εξαιρετικά απαραίτητη, η εταιρεία είπε ότι θα προσφέρει άδειες σε εταιρείες που παράγουν γενόσημα φάρμακα, κάτι που είναι ένας άλλος κρίσιμος τρόπος για να μειωθούν οι τιμές.
«Σε έναν ιδανικό κόσμο, οι κυβερνήσεις θα μπορούν να το αγοράζουν οικονομικά και θα προσφέρεται σε όλους όσους το θέλουν και χρειάζονται προστασία κατά του HIV» λέει η Μπέκερ.
