Ελλάδα : Ομιλία Υπουργού ΠΕΝ στη Βουλή για το Μάτι

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Μιλώντας για το Μάτι κανένας μας δεν ξεχνάει εδώ, είμαι βέβαιος, ότι πρόκειται για μια μεγάλη εθνική τραγωδία η οποία απαιτεί στον χειρισμό των συνεπειών της την αντίστοιχη σοβαρότητα από όλους μας. Είναι ευθύνη μας απέναντι στους νεκρούς και στους ζωντανούς, στη μνήμη των νεκρών και στην προσπάθεια των ζωντανών να βρουν μια καινούργια ζωή στην περιοχή. Θέλω να πιστεύω ότι όλη η συζήτηση θα διεξαχθεί σε αυτό το πνεύμα.

Η Κυβέρνηση δεν κοκορεύεται γι’ αυτό το οποίο κάνει σήμερα, για αυτό το νομοσχέδιο το οποίο σήμερα συζητά. Θεωρεί ότι κάνει απλώς το καθήκον της και περιμένουμε και από τους Βουλευτές της αντιπολίτευσης να κινηθούν στο ίδιο μήκος κύματος. Δεν έχουμε το αλάθητο. Δεν πιστέψαμε ποτέ ότι ήρθαμε και φέραμε ένα νομοσχέδιο το οποίο δεν επιδέχεται βελτιώσεων. Είμαστε εδώ για να ακούσουμε προτάσεις, για να συζητήσουμε βελτιώσεις. Αυτό επιδιώξαμε και με τη συζήτηση στην επιτροπή και με την ακρόαση φορέων στην επιτροπή, μια διαδικασία κατά παρέκκλιση, διότι, όπως ξέρετε, όταν πρόκειται για κύρωση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, δεν καλούνται φορείς για ακρόαση.

Εν πάση περιπτώσει, εμείς θεωρούμε ότι αυτό είχε μια προστιθέμενη αξία. Θέλω, όμως, να σημειώσω ότι με εξέπληξε ως έναν βαθμό η τοποθέτηση του εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ κ. Σπίρτζη. Τίποτε το προσωπικό, αλλά έχω την εντύπωση ότι ο κ. Σπίρτζης μόνο συγχαρητήρια δεν διεκδίκησε από τη Βουλή για τον χειρισμό της προηγούμενης Κυβέρνησης. Νομίζω ότι όλοι πρέπει να είμαστε πιο συγκρατημένοι όταν υπάρχουν 102 νεκροί και ευθύνες για τους νεκρούς.

Κυρίες και κύριοι, δεν είμαστε εδώ σήμερα χωρίς κάποιον λόγο. Είμαστε γιατί υπάρχουν προβλήματα προς αντιμετώπιση, προβλήματα που κληροδοτήθηκαν στη σημερινή Κυβέρνηση από την προηγούμενη.

Είμαι υποχρεωμένος ενδεικτικά να αναφέρω σε τίτλους μερικά για να μην θεωρηθεί ότι εδώ πρόκειται για μία άσκηση δημοσίων σχέσεων ή ότι αδίκως κατηγορείται η προηγούμενη κυβέρνηση ότι δεν έπραξε αυτό που θα όφειλε να πράξει. Δεν λέω ότι δεν ήθελε, προσπαθώ να κρίνω εκ του αποτελέσματος.

Θέλω, λοιπόν, να υπενθυμίσω ότι από τις 475 περιπτώσεις κατεδαφίσεων προχώρησαν τελικά, μέχρι τις εκλογές, μόνο οι 61.

Άνθρωποι θέλουν να αγοράσουν ακίνητο και δεν μπορούν επειδή δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία κατεδάφισης.

Τρίτον, οι αιτήσεις αποκατάστασης. Από 2.430 αιτήσεις αποκατάστασης προχώρησαν μόνο οι 440.

Τέταρτον, επισκευές. Από 885 περιπτώσεις δόθηκαν άδειες μόνο για 342.

Από τα χρήματα του Ειδικού Λογαριασμού από τα 38, περίπου, εκατομμύρια αξιοποιήθηκαν μόνο τα 6, τα υπόλοιπα λιμνάζουν. Και εκτός αυτού, κατά την άποψή μας, υπήρξε ένα σοβαρό λάθος στο χειρισμό της κυβέρνησης στην εκπόνηση του ειδικού χωρικού σχεδίου. Πρώτα απ’ όλα, η προέγκριση του ειδικού χωρικού σχεδίου πήρε ένα ολόκληρο χρόνο.

Αποδεικνύεται σήμερα -θα μιλήσει στη συνέχεια και ο Υφυπουργός, ο κ. Οικονόμου, ο οποίος είναι καθηγητής Πολεοδομίας και Χωροταξίας- ότι η προέγκριση αυτή δεν χρειαζόταν, διότι το ίδιο το Υπουργείο ήταν το επισπεύδον, θα μπορούσε να πάει με πιο απλή διαδικασία. Αποδεικνύεται όμως και κάτι άλλο, ότι παράλληλα με την προέγκριση θα μπορούσε εδώ και έναν χρόνο να προχωρήσει η κανονική έγκριση, η οριστική έγκριση του ειδικού χωρικού σχεδίου. Ούτε αυτό έγινε. Επομένως, θα περίμενα μια κάποια μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση από τον κύριο Σπίρτζη και από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Τι επιδιώκουμε να κάνουμε με αυτό το νομοσχέδιο, το οποίο εν μέρει κυρώνει την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που εκδόθηκε μετά τις εκλογές σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του Πρωθυπουργού, του Κυριάκου Μητσοτάκη, για το Μάτι και εν μέρει προχωρεί και με κάποιες άλλες διατάξεις που ενσωματώνονται εδώ σήμερα; Επιχειρούμε να πετύχουμε τρία πράγματα:

Πρώτον, προχωρούμε σε παρεμβάσεις απολύτως άμεσης ανάγκης, όπως η ταχεία υλοποίηση με υπουργικές αποφάσεις των δράσεων που απαιτούνται για την πρόληψη κινδύνων στην περιοχή, απομάκρυνση του αμιάντου, απομάκρυνση των απορριμμάτων αυτού του περιβόητου οικοπέδου και τα λοιπά.

Δεύτερον, υιοθετούμε ένα πλέγμα προστατευτικών ρυθμίσεων και τη βελτίωση των συνθηκών υγείας και ασφάλειας των κατοίκων που επλήγησαν. Τι εννοώ; Εννοώ, παραδείγματος χάρη, παράταση κατά ένα έτος στις προθεσμίες που έθετε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του προηγούμενου Ιουλίου ως προς την υποβολή αίτησης για παροχή στεγαστικής συνδρομής και ως προς την αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Αυτό πάει για ένα έτος μετά. Επίσης, προβλέπεται μητρώο εγκαυματιών και θυμάτων πυρκαγιών προκειμένου να καλύπτονται κατά παρέκκλιση από τον ΕΟΠΥΥ τα θύματα. Είναι εδώ ο κ. Κοντοζαμάνης, ο Υφυπουργός Υγείας, ο οποίος στη συνέχεια θα μιλήσει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια για αυτό το ζήτημα.

Τρίτον -και θα σταθώ περισσότερο σ’ αυτό- δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για την ταχεία ανάπλαση και αποκατάσταση των περιοχών σε σωστές βάσεις.

Θα αφήσω στο τέλος αυτά που αφορούν το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε σχέση με τις ταχείες διαδικασίες και τις συγκεκριμένες προθεσμίες για την υλοποίηση των έργων, την αποκατάσταση των δικτύων κλπ και θα ξεκινήσω από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με την επωνυμία «Μάτι Ξανά», η οποία είναι μια σύμπραξη των συναρμόδιων Υπουργείων και των δήμων της περιοχής με τους συλλόγους που δραστηριοποιούνται στις περιοχές αυτές και η οποία θα αναλάβει δράσεις για την ανάπλαση των περιοχών. Το καταστατικό της εταιρείας ενσωματώνεται -και πιστεύω προσωπικά ότι είναι απολύτως θετικό- στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο για να υπάρχει διαφάνεια.

Ακούσαμε στην Επιτροπή τις αντιδράσεις των κατοίκων, των ενδιαφερομένων για αυτό το συγκεκριμένο θέμα. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όλοι νομίζω καταλάβαμε ότι οι κάτοικοι είναι υπέρ αυτής της πρωτοβουλίας, αγκαλιάζουν αυτήν την πρωτοβουλία και χαίρονται για το γεγονός ότι οι εκπρόσωποί τους θα συμμετάσχουν, θα είναι παρόντες σε αυτήν τη διαδικασία.

Ακούσαμε, επίσης, από τη Συντονιστική Επιτροπή των κατοίκων στο Μάτι ότι είχε ζητηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση να δημιουργηθεί ένας κάποιος φορέας, οργανισμός αντιμετώπισης της καταστροφής, αλλά τότε το αντίστοιχο αίτημα δεν έγινε δεκτό.

Δεν εξετάζω γιατί δεν έγινε. Γίνεται σήμερα. Αυτό που θέλω να επαναλάβω είναι το εξής, το σημείωσα και στην Επιτροπή: Κυρίες και κύριοι, πρέπει να πάμε γρήγορα. Δεν μπορούμε να καθυστερούμε άλλο. Είναι στοιχειώδης υποχρέωση της πολιτείας.

Υπάρχουν θέματα διαφάνειας; Ασφαλώς υπάρχουν θέματα διαφάνειας! Και ασφαλώς είστε εδώ για να μας ελέγχετε και να ελέγχετε την Επιτροπή. Και υποχρέωση και δική μας είναι να ελέγχουμε αυτή την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία και υποχρέωση και δική μας είναι να παρακολουθούμε στενά το θέμα.

Δεν θέλω να διανοηθώ ότι θα υπάρξουν άνθρωποι οι οποίοι θα έχουν εμπλοκή σε αυτό το θέμα και οι οποίοι θα προσπαθήσουν να κερδοσκοπήσουν πάνω στον πόνο των ανθρώπων. Είστε, όμως, εσείς εδώ με τον θεσμικό σας ρόλο και είμαστε και εμείς εδώ ως εποπτεύοντες για να ελέγξουμε τις διαδικασίες αυτές.

Διότι, αν το πράγμα καθυστερήσει πάρα πολύ, εσείς οι ίδιοι που σήμερα κάνετε κριτική για τη διαφάνεια, θα μας κάνετε κριτική γιατί τα πράγματα δεν έχουν προχωρήσει και ότι έμειναν εκεί που τα παραλάβαμε. Θέλω να κάνω καθαρούς λογαριασμούς. Δεν το αντέχουμε. Και δεν το αντέχουμε όχι μόνο πολιτικά, δεν το αντέχουμε συνειδησιακά. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό για να είναι ζήτημα κομματικής αντιπαράθεσης.

Επαναλαμβάνω, όμως, και πάλι ότι ενσωματώθηκαν όλες οι παρατηρήσεις της Προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ήρθε και τοποθετήθηκε στην Επιτροπή για τον προσυμβατικό έλεγχο και τον κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Επίσης, εφαρμόζουμε απολύτως τον νόμο για τις δημόσιες συμβάσεις, τον ιδρυτικό νόμο της ΕΑΑΔΗΣΥ, της αρμόδιας αρχής, κάνοντας χρήση των διατάξεων περί ανωτέρας βίας. Και ερωτώ κάθε συνάδελφο στην Αίθουσα: Εάν εδώ δεν έχουμε περίπτωση ανωτέρας βίας, ποια είναι η περίπτωση ανωτέρας βίας, όταν η χώρα μας επί έναν χρόνο, οι Έλληνες πολίτες, ακόμα και οι μη ενδιαφερόμενοι άμεσα, ασχολούνται σε συνεχή βάση με ζήτημα αυτό, με το εθνικό αυτό δράμα;

Προσπαθούμε, λοιπόν, να συνδυάσουμε -και νομίζω τα καταφέρνουμε- την ταχύτητα με τη διαφάνεια. Στο σχέδιο νόμου υπάρχουν συγκεκριμένες ασφαλιστικές δικλίδες ως προς αυτό.

Αναφέρθηκα στην πρώτη ασφαλιστική δικλίδα, που είναι ο προσυμβατικός, αλλά και ο κατασταλτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο προβλεπόμενος από το Σύνταγμα. Υπάρχει και εδώ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο θα είναι εκεί και θα ελέγχει προσυμβατικά και κατασταλτικά. Είμαι σαφής.

Δεύτερον: Οι αναθέσεις των συμβάσεων είναι περιορισμένης χρονικής διάρκειας, που προσδιορίζονται και συναρτώνται απόλυτα με τον σκοπό αποκατάστασης, αντιμετώπισης των ζημιών. Επίσης, οι αναθέσεις των συμβάσεων προβλέπεται να γίνονται με συνοπτικούς διαγωνισμούς και όχι μέσω απευθείας ανάθεσης.

Επομένως, εμείς θεωρούμε ότι ακολουθούμε τον σωστό δρόμο, έτσι ώστε να μην υπάρχει περιθώριο για αυθαιρεσία, αλλά παράλληλα να έχουμε και την αναγκαία ταχύτητα.

Τελειώνω την τοποθέτηση μου με τις διατάξεις που αφορούν ειδικά το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, γιατί μέχρι τώρα σας μίλησα εκτεταμένα για την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία.

Τι θέλω να πω για τα δικά μας, αυστηρά, θέματα; Δεδομένου ότι στις πληγείσες περιοχές ανέκυψε ως επιτακτική ανάγκη η ανάγκη εκπόνησης ενός Ειδικού Χωρικού Σχεδίου, αποφασίστηκε ότι το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος είναι σκόπιμο να αναλάβει την κατάρτισή του. Γιατί; Γιατί, απ’ όσο αντιληφθήκαμε από τις υπηρεσίες, –πάλι μπορεί να σας τα πει ο κ. Οικονόμου, που είναι πολύ ειδικότερος εμού για το συγκεκριμένο θέμα- εάν πηγαίναμε με τις κλασικές διαδικασίες της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης, μπορεί η εκπόνηση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου να έπαιρνε μέχρι και δέκα χρόνια.

Είπαμε, λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, να κόψουμε δρόμο. Και αντί να βρούμε κάποιον γνωστό μας, κάποια εταιρεία, κάποιον, οποιοδήποτε, πήγαμε στο ΤΕΕ, το οποίο είναι ο θεσμικός σύμβουλος της πολιτείας για όλα αυτά τα θέματα, το ΤΕΕ, του οποίου Πρόεδρος ήταν ο κ. Σπίρτζης πριν από μερικά χρόνια προκειμένου ως τεχνικός σύμβουλος του Ελληνικού Δημοσίου, έχοντας την αναγκαία τεχνογνωσία, να αναθέσει τις μελέτες που απαιτούνται για τη σύνταξη του σχεδίου αυτού, αλλά επιπλέον γιατί μπορεί να λειτουργήσει, θεωρούμε εμείς, με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα.

Αλλά μιας και αμφισβητήθηκε από τον κ. Σπίρτζη η τεχνική επάρκεια του ΤΕΕ, θέλω να πω στον ίδιον ότι ευχαρίστως δεχόμαστε και θα δεχόμαστε την κριτική του επ’ αυτού και την παρακολούθηση που θα κάνει επί του θέματος ως εκπρόσωπος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, αλλά θέλω να πω και στο ΤΕΕ από αυτό το Βήμα ότι η Κυβέρνηση με αυτά τα ζητήματα δεν παίζει. Όποιος αναλαμβάνει κάτι, πρέπει να το φέρει εις πέρας.

Ως εκ τούτου, προβλέφθηκε με το τρίτο άρθρο της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου η υπογραφή σχετικής σύμβασης μεταξύ του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το ειδικό αυτό χωρικό σχέδιο αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εγχείρημα, καθώς θα γίνει μια ουσιαστική προσπάθεια να οργανωθούν πολεοδομικά οι περιοχές, να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα που όλοι επισημαίνουμε ότι υπήρχαν επί πολλά χρόνια, χωρίς βεβαίως να αθωώνεται η διαχείριση της πυρκαγιάς γι’ αυτόν τον λόγο, κύριε Σπίρτζη –αναφέρομαι στη δική σας παρατήρηση που κάνατε προηγουμένως. Να γίνει, λοιπόν, προσπάθεια για μια νέα πολεοδόμηση των περιοχών και να αντιμετωπιστούν χρόνια προβλήματα.

Το κόστος των μελετών που θα ανατεθούν είναι της τάξεως, υπολογίζεται, του 1 εκατομμυρίου ευρώ. Το ποσό των μελετών αυτών έχει υπολογισθεί με βάση τις ισχύουσες προδιαγραφές. Οι μελέτες θα ανατεθούν μετά από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς μελετητές που θα επιλεγούν με συγκεκριμένα διαφανή ορθολογικά κριτήρια: στελέχωση και εμπειρία, δυνατότητα εκπόνησης σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, τεχνική ικανότητα, οικονομική προσφορά κλπ. Επίσης, θέλω να πω ότι οι μελέτες αυτές αποτελούν προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση του ειδικού χωρικού σχεδίου.

Ποιες είναι αυτές οι απαραίτητες μελέτες; Είναι τοπογραφική μελέτη, δασική μελέτη, μελέτη πολεοδομική, γεωλογική, υδραυλική μελέτη, στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρεί τάχιστα στο ζήτημα αυτό, καθώς έχουν ήδη κληθεί το ΤΕΕ και όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς για να ανταλλάξουν απόψεις, από τους οποίους ζητήθηκε να καταθέσουν υπομνήματα και προτάσεις.

Θέλω επίσης να υπενθυμίσω ότι ο αρμόδιος Γενικός Γραμματέας, ο κ. Μπακογιάννης, έχει κάνει ήδη ο ίδιος δυο αυτοψίες στην περιοχή, γιατί θέλουμε να παρακολουθούμε στενά το θέμα. Ο προγραμματισμός που έχει συμφωνηθεί με το ΤΕΕ είναι να υπογραφεί η σύμβαση και να ανατεθούν οι μελέτες εντός του Σεπτεμβρίου. Αυτός είναι ο προγραμματισμός, αυτός είναι ο σχεδιασμός.

Από εκεί και πέρα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, προφανώς υπάρχει και μια σειρά από άλλα έργα, τα οποία είναι με τον άλφα ή βήτα τρόπο της δικής μας αρμοδιότητας, έργα που έχουν να κάνουν με την υλοτόμηση, με την δενδροφύτευση, αντιπλημμυρικά έργα, μετρήσεις ρύπων κλπ. Δυστυχώς, όπως επιβεβαιώθηκε και από την ενημέρωση που έγινε από τους τοπικούς φορείς και συλλόγους στο πλαίσιο της συζήτησης που κάναμε τη Δευτέρα στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, ούτε το 50% των αναγκαίων αυτών δράσεων δεν έχει ολοκληρωθεί.

Εν πάση περιπτώσει, εγώ θέλω να πω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι το ζήτημα αυτό δεν θα έπρεπε να μας διχάζει. Εμείς από την πλευρά μας πρέπει να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος, τα δικά μας λάθη όταν στο παρελθόν είχαμε διατελέσει κυβέρνηση της χώρας και τα δικά σας στη διαχείριση της πυρκαγιάς και στη διαχείριση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς στη συνέχεια.

Και εσείς, παρά τα όποια λάθη σας, έχετε προφανώς απολύτως το δικαίωμα να μας κρίνετε, να μας παρακολουθείτε κάθε ημέρα. Η κριτική σας είναι καλοδεχούμενη και χρήσιμη. Μόνο μία παράκληση έχω: μακριά από τον μικροκομματισμό. Είναι βέβαιο ότι ο μικροκομματισμός βλάπτει αυτόν που τον μετέρχεται ως πρακτική, αλλά σίγουρα δεν υπηρετεί τη χώρα. Η πατρίδα μας έχει ταλαιπωρηθεί επί πάρα πολλά χρόνια από τέτοιου είδους πολιτικά φαινόμενα αναχρονισμού. Δεν αξίζει, όμως, ειδικά σε αυτό το μεγάλο εθνικό θέμα, σε αυτό το μεγάλο εθνικό δράμα να είμαστε Κυβέρνηση και Αντιπολίτευση κατώτεροι των περιστάσεων.

Ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί να εκπλήξουμε ευχάριστα τους Έλληνες πολίτες. Και όσον αφορά την Κυβέρνηση, αυτή είναι η εντολή που έχει δώσει σε όλους τους συναρμόδιους Υπουργούς ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.