Δύο βόμβες κρύβει η ισχύουσα νομοθεσία όσον αφορά τα μελλοντικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Κι αυτό γιατί προβλέπεται ότι μετά το 2022 δεν θα μπορεί να συνταξιοδοτείται κάποιος πριν από τα 67 του (καταργούνται οι σημερινές μεταβατικές διατάξεις) καθώς και ότι μετά το 2021 τα όρια ηλικίας θα αναπροσαρμοστούν λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής της δεκαετίας 2010-2020. Μάλιστα από το 2024 και ύστερα ο ανακαθορισμός θα γίνεται ανά τριετία.
Ως γνωστόν, τo εφιαλτικό σενάριο αύξησης του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στην Ελλάδα στα 72 φωτογραφίζει η αναλογιστική μελέτη που συνοδεύει την πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Η αρχή μάλιστα προβλέπεται να γίνει εντός της επόμενης πενταετίας, με το όριο να αυξάνεται στα 68 έτη μέσα στο 2024. Η πρόβλεψη αυτή στηρίζεται στη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, που δεν καταργήθηκε και προβλέπει ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων θα ανακαθορίζονται σύμφωνα με τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής του πληθυσμού της χώρας. Οπως μάλιστα επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης, σημείο αναφοράς είναι η ηλικία των 65 ετών, σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της Eurostat. Και η έναρξη της διάταξης βρίσκει εφαρμογή στις αναλογιστικές προβολές το έτος 2024. Το επίσης όχι και τόσο μακρινό 2036 το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα ανεβεί περαιτέρω, στα 69 έτη, και θα αυξάνεται κατά ένα ακέραιο έτος, το 2045 φθάνοντας τα 70, το 2057 τα 71 και το 2066 που θα φθάσει τελικά το 72ο έτος ηλικίας των ασφαλισμένων.
Με ανακαθορισμό
Διευκρινίσεις για το θέμα αυτό παρέχει ο εργατολόγος Δημήτρης Μπούρλος, ο οποίος σημειώνει τα εξής: «Υπάρχει μια νομοθετική ρύθμιση που συνδέει την εξέλιξη των ηλικιακών ορίων με το προσδόκιμο ζωής. Ορίζει δε ότι μετά το 2021 το όρια ηλικίας θα αναπροσαρμοστούν λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής της δεκαετίας 2010-2020, από δε το 2024 ο ανακαθορισμός θα γίνεται ανά τριετία. Με βάση όσα γνωρίζουμε, από το 2010 έως το 2015 είχαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου κατά έναν χρόνο), την περίοδο όμως 2015-2020 δεν φαίνεται να υπάρχει αντίστοιχη αύξηση. Επομένως, με βάση τη ρύθμιση αυτή, ενδεχομένως να υπήρχε ζήτημα αύξησης των ηλικιακών ορίων κατά ένα περίπου έτος. Ωστόσο στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η ίδια η διάταξη ορίζει ως ηλικιακό όριο αναφοράς το 65ο έτος της ηλικίας, που ήταν αυτό που ίσχυε ως ανώτατο ηλικιακό όριο κατά τη θέσπιση της διάταξης. Ηδη όμως το ηλικιακό αυτό όριο έχει αυξηθεί κατά δύο έτη, το δε ανώτατο ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης είναι το 67ο. Τούτο βεβαίως σημαίνει ότι με βάση αυτή τη νομοθετική πρόβλεψη δεν θα πρέπει να τεθεί, τουλάχιστον για τα επόμενα έτη, ζήτημα αύξησης των ηλικιακών ορίων» επισημαίνει ο κ. Μπούρλος.
Τα γενικά όρια
Εξάλλου θέμα έχει δημιουργηθεί όσον αφορά τις μεταβολές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που προβλέπονται από την υπάρχουσα νομοθεσία. Σύμφωνα με τα ισχύοντα από 1-1-2022 τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα είναι ή το 67ο έτος με 15 έτη ασφάλισης ή 4.500 ημέρες ασφάλισης, το 62ο έτος με 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης ή το 62ο έτος με 15 έτη ασφάλισης και 4.500 ημέρες ασφάλισης.
Για το θέμα αυτό ο κ. Μπούρλος παρατηρεί: «Ενα ζήτημα που ιδιαίτερα απασχολεί, σε σχέση με την ηλικία συνταξιοδότησης, είναι το αν από 1-1-2022 καταργούνται τα λεγόμενα μεταβατικά ηλικιακά όρια που προβλέπει ο νόμος 4336/2015, με βάση τα οποία παρέχεται σε κάποιους ασφαλισμένους δυνατότητα συνταξιοδότησης πριν από την ηλικία των 67 ετών ή πριν από τα 62, ακόμα και αν δεν έχουν συμπληρωθεί τα 40 έτη ασφάλισης. Με άλλα λόγια, αν μετά το 2022 θα μπορεί να συνταξιοδοτείται κάποιος πριν από τα 67 του. Η άποψή μου» προσθέτει ο κ. Μπούρλος «είναι ότι θα υπάρχει ακόμη δυνατότητα συνταξιοδότησης πριν από τα 67, ο κύκλος όμως αυτών που θα έχουν τη δυνατότητα αυτή θα είναι περιορισμένος. Πιο συγκεκριμένα, όσοι μέχρι το 2021 έχουν συγκεντρώσει και τον κατά περίπτωση απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και την προβλεπόμενη ηλικία θα μπορούν και μετά την 1-1-2022 να συνταξιοδοτηθούν με βάση τα λεγόμενα μεταβατικά όρια ηλικίας.
Το θέμα είναι τι γίνεται με τους ασφαλισμένους που είχαν συγκεντρώσει με βάση τις μεταβατικές ρυθμίσεις τον προβλεπόμενο χρόνο ασφάλισης πριν από την 1-1-2022, δεν θα έχουν όμως συμπληρώσει το μεταβατικό ηλικιακό όριο. Θεωρώ πως και αυτοί θα διατηρήσουν το προβλεπόμενο ηλικιακό όριο και θα μπορούν και μετά την 1-1-2022 να συνταξιοδοτηθούν με βάση το ηλικιακό αυτό όριο. Επισημαίνω βέβαια ότι αυτά αποτελούν προσωπικές μου απόψεις, που θα πρέπει να επιβεβαιωθούν από τις επίσημες θέσεις του υπουργείου Εργασίας, το οποίο κατά την άποψή μου επιβάλλεται να δώσει τις απαραίτητες για τους ασφαλισμένους διευκρινίσεις.
Σε κάθε περίπτωση πάντως πέραν αυτών, από 1-1-2022 τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα είναι ή το 67ο έτος με 15 έτη ασφάλισης ή 4.500 ημέρες ασφάλισης, το 62ο έτος με 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης ή το 62ο έτος με 15 έτη ασφάλισης και 4.500 ημέρες ασφάλισης. Στον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης μέχρι και το 2024 δεν προβλέπονται μεταβολές. Από 1-1-2023 βέβαια οι συνταξιούχοι θα περιμένουν αυξήσεις στις συντάξεις τους, αφού κάτι τέτοιο προβλέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις. Βέβαια τις αυξήσεις αυτές δεν θα τις δουν όσοι παλαιοί συνταξιούχοι μετά τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους λαμβάνουν προσωπική διαφορά που υπερβαίνει την προβλεπόμενη αύξηση και μέχρι βέβαια του πλήρους συμψηφισμού προσωπικής διαφοράς – αύξησης της σύνταξης.
