Δραματικές οι επιπτώσεις της πανδημίας στην Κρήτη – Οι νέοι πληρώνουν… ακριβότερα την κρίση
Ανεργία, «μαύρη» εργασία, ημιαπασχόληση και εργασιακές ανισότητες αφήνει πίσω της η υγειονομική κρίση, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Κρήτης
Μεγάλο πλήγμα στον τουρισμό, αυξανόμενο αίσθημα ανασφάλειας και νεανικό ανθρώπινο δυναμικό που βρίσκεται σε καθεστώς εργασιακής επισφάλειας είναι η εικόνα που σκιαγράφησε ο Νίκος Παπαδάκης, καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης και αναπληρωτής διευθυντής στο ΚΕΜΕ.
Ο κ. Παπαδάκης, μέσω των σύγχρονων μορφών τεχνολογίας, έδωσε μια ομιλία στον Κύκλο Σεμιναρίων που διοργανώνουν το Μουσείο Ιατρικής Κρήτης και το ΚΕΜΕ, υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η διάλεξη είχε απήχηση, καθώς νέοι φοιτητές και ακαδημαϊκοί, μετά το πέρας της εισήγησης, πραγματοποίησαν έναν ζωηρό διάλογο ως προς τις συνέπειες που αφήνει η υγειονομική κρίση.
Αρχικά, ο κ. Παπαδάκης μίλησε για τις επιπτώσεις που έχει φέρει η υγειονομική κρίση στην πανδημία σε επίπεδο εργασιακό. Οι εργασιακές ομάδες που έχουν προσβληθεί είναι κυρίως οι νέοι, που βρίσκονται σε καθεστώς επισφαλούς εργασίας, ενώ η πανδημία, ως μια συνεχιζόμενη κατάσταση, έχει φέρει πληθώρα ανισοτήτων.
«Η πανδημία επέφερε δραματικές επιπτώσεις στην οικονομία και στην αγορά εργασίας. Οι απώλειες είναι άνισες μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. κα κυρίως πολύ μεγάλες (ανισότητες) μεταξύ των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Παρατηρείται κατά τη διάρκεια της πανδημίας μεγάλη απώλεια εσόδων, που είναι αποτέλεσμα της απώλειας των θέσεων εργασίας. Και “χτύπησε” κυρίως του ανθρώπους που βρίσκονταν σε εργασιακή επισφάλεια, δηλαδή εκείνους που ήδη έχουν μειωμένο εισόδημα, το οποίο μειώνεται ακόμη περισσότερο. Και κυρίως πλήττονται οι νέοι εργαζόμενοι.
Σε ολόκληρη την Ε.Ε. μέσα από έρευνες έχει καταδειχθεί πως άνω του 1/4 του συμμετέχοντος πληθυσμού στις έρευνες έχει χάσει την εργασία του, είτε προσωρινά είτε μόνιμα. Οι νέοι ήταν τα θύματα σε επίπεδο εργασιακό. Οι πολυδιάστατες συνέπειες διευρύνονται και συσσωρεύονται όσο διαρκεί η υγειονομική κρίση. Η πανδημία ως ένα διαρκές και δυναμικό φαινόμενο συνεχίζει και παράγει ανισότητες», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαδάκης, ενώ συνέχισε: «Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, με τις συνέπειες να είναι ορατές σε εστίαση, τουρισμό και λιανικό εμπόριο, δε γνωρίζουμε πόσοι θα επιβιώσουν μετά το πέρας της υγειονομικής κρίσης. Το ινστιτούτο της ΓΕΣΒΕΕ δείχνει πως 4 στις 10 επιχειρήσεις δεν έχουν ταμειακά διαθέσιμα.
Έχει μεγάλη σημασία, εάν πάμε στην έννοια της υποτονικότητας στην αγορά εργασίας, το σύνολο δηλαδή των μη εκπληρούμενων αναγκών προς απασχόληση, θα διαπιστώσουμε πως οι νέοι πλήττονται».
Ο κ. Παπαδάκης, αξιοποιώντας εργαλεία κοινωνικών επιστημών, έκανε σαφή τα χαρακτηριστικά της εργασιακής επισφάλειας. Όπως τόνισε, η εργασιακή επισφάλεια ως αποτέλεσμα της πανδημίας δημιούργησε προβλήματα σε κάποιο βαθμό στον οικογενειακό ιστό, ενώ ταυτόχρονα ενέτεινε το αίσθημα της ανασφάλειας.
«Υπήρχε μια μικρή βελτίωση στο τρίτο τρίμηνο του 2020 σε όλα τα οικονομικά μεγέθη. Αλλά έχουμε μια σειρά αναλύσεων, οι οποίες είναι καινούργιες, συμπεριλαμβανομένων και των δικών μας (Πανεπιστήμιο Κρήτης), όπου η κατάσταση επιδεινώνεται κατά την περίοδο του δεύτερου κύματος. Η Ελλάδα από την πρώτη φάση της πανδημίας είχε υψηλά ποσοστά μείωσης της εργασίας. Επίσης, είχε υψηλά ποσοστά σε άτομα που έχασαν την εργασία τους.
Η πανδημία και τα μέτρα που υιοθετήθηκαν είχαν αντίκτυπο στους επισφαλώς εργαζόμενους νέους. Επηρέασαν ακόμη περισσότερο τις συνθήκες εργασίας τους και υποβάθμισαν το βιοτικό τους επίπεδο. Η μείωση χρηματικών απολαβών μετακύλησε σε καθεστώς ανεργίας, αναστολής εργασίας. Η μεταβολή εργασιακής κατάστασης διαταράσσει σε κάποιο βαθμό τις ενδοοικογενειακές σχέσεις, αλλά εντείνει την ανασφάλεια και επιβαρύνει την ψυχολογία του ανθρώπου, πράγμα που τον οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση».
Η νέα γενιά
Ο κ. Παπαδάκης μίλησε και για τη νέα γενιά, η οποία, σύμφωνα με την ποιοτική και ποσοτική έρευνα, βρίσκεται σε καθεστώς επισφαλούς εργασίας, πράγμα που σημαίνει ωράρια περιορισμένα ή να απασχολείται με μορφές αδήλωτης εργασίας. Δυστυχώς, είναι ένα εργασιακό φαινόμενο που λαμβάνει σταδιακά επεκτατικές διαστάσεις.
«Στην έρευνά μας για την επισφαλή εργασία στην Ελλάδα, οι νέοι απασχολούνται ως επί το πλείστον σε επισφαλείς μορφές εργασίας, είτε μέσω ορισμένου χρόνου ή περιορισμένου ωραρίου, είτε με εκ περιτροπής εργασία είτε με τη μορφή αδήλωτης απασχόλησης. Η επισφαλής εργασία στους νέους και στις νέες φαίνεται πως έχει λάβει επεκτατικές διαστάσεις σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, όπως εστίαση, αθλητισμό, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρονικό εμπόριο κ.λπ.», υπογραμμίζει ο κ. Παπαδάκης, ενώ συνεχίζει: «Στους νέους, κανονικοποιούνται οι μορφές επισφαλούς εργασίας, δηλωμένης και αδήλωτης.
Η πανδημία έρχεται να διευρύνει τις υφιστάμενες ανισότητες. Η πανδημία μάς φέρνει στην επιφάνεια μια νέα νόρμα μεταξύ των επισφαλώς εργαζομένων. Καταδεικνύεται πως τα μέτρα είχαν αντίκτυπο στους νέους. Τους υποβάθμισε ήδη το προβληματικό τους βιοτικό επίπεδο. Οι μετασχηματισμοί που έχουν επέλθει εκβάλλουν στην περαιτέρω επιδείνωση του εργασιακού status πολλών νέων και συνακόλουθα στην περαιτέρω μεταγωγή τους σ’ ένα πιο επισφαλές εργασιακό καθεστώς, προκαλώντας μια νέα ασυνέχεια».
Τέλος, κατέληξε: «Η διαχείριση της επόμενης μέρας θα φέρει μια νέα κανονικότητα. Η διαχείρισή της δεν είναι εύκολη, δεδομένου του οικονομικού και κοινωνικού κόστους της πανδημίας. Επιβάλλει όμως την αναζήτηση ενός ριζικού στρατηγικά σχεδιασμένου και ερευνητικά εδραιωμένου νέου αναπτυξιακού μοντέλου. Οι χρόνιες παθογένειες, τα νέα προβλήματα και οι πάγιες προκλήσεις για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά χρειάζονται ένα βήμα μπροστά.
Προφανώς, τα μέτρα στήριξης για τις επιχειρήσεις πρέπει να συνεχιστούν ακόμη και την περίοδο της μετα-COVID εποχής. Η καθημαγμένη αγορά εργασίας χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο πλέγμα δημόσιων πολιτικών. Χρειαζόμαστε ένα νέο μείγμα των δημόσιων πολιτικών. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι η σύνδεση ενός ολοκληρωμένου αναπτυξιακού μοντέλου μ’ ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος στην κατεύθυνση ενός αναδιανεμητικού πραγματισμού. Σε κάθε περίπτωση, στην όποια νέα κανονικότητα κανένας και καμία δεν πρέπει να διαβεί την έρημο μόνος του».
Τα σημάδια της κρίσης στην Κρήτη
Δραματικά είναι τα πορίσματα της έρευνας στη γεωγραφική περιφέρεια της Κρήτης, όπως τη διενήργησε η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Όπως ανέφερε ο κ. Παπαδάκης, μεγάλο πλήγμα υπέστη ο τουρισμός την περίοδο της πανδημίας, όταν ο συγκεκριμένος κλάδος επιβίωσε την περίοδο των πέτρινων χρόνων της οικονομικής κρίσης.
«Υπήρξε σταθερή ανάκαμψη στην οικονομία και στην αγορά εργασίας το 2019. Αυτή η εικόνα αναστράφηκε πλήρως το 2020. Σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι στην Κρήτη διέκοψαν προσωρινά την εργασία. Οι νέες θέσεις εργασίας μειώθηκαν κατά 2/3 σε σχέση με το 2019. Ο κλάδος εκείνος που έδωσε θετικές επιδόσεις και κράτησε την περίοδο των δύσκολων χρόνων της κρίσης, δηλαδή ο τουρισμός, υπέστη τη μεγαλύτερη ζημιά. Ο τζίρος έχει μειωθεί άνω του 95% για όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο αυτό», υποστήριξε ο κ. Παπαδάκης.
Τα σχόλια είναι κλειστά.