Σειρά σημαντικών αλλαγών θα γίνουν εντός του 2019 στο δημόσιο τομέα.
Με βάση το νομοσχέδιο του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης με τίτλο «Ενδυνάμωση του ΑΣΕΠ», αναμένονται τα εξής:
Άδειες
Ίσα δικαιώματα στη λήψη γονικών αλλά και εκπαιδευτικών αδειών φέρνει για τους υπαλλήλους το νομοσχέδιο του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης για την Ενδυνάμωση της λειτουργίας του ΑΣΕΠ. Οι προωθούμενες διατάξεις επιφέρουν τροποποιήσεις στον δημοσιοϋπαλληλικό κώδικα, σύμφωνα με τις οποίες:
– Θα δικαιούνται τρίμηνη άδεια μητρότητας και οι μητέρες που αποκτούν παιδί με υιοθεσία – κατ’ αντιστοιχία με την άδεια λοχείας που χορηγείται στις φυσικές μητέρες μετά τον τοκετό.
– Η άδεια επεκτείνεται και στον θετό πατέρα, κατ’ επιταγή της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της ισότητας των φύλων.
– Τρίμηνη άδεια μητρότητας θα χορηγείται και στους γονείς που αποκτούν παιδί με τη διαδικασία της παρένθετης μητέρας.
– Οι ανάδοχοι γονείς θα δικαιούνται τις ίδιες με τους φυσικούς γονείς άδειες, που αφορούν τη φροντίδα και την ανατροφή του ανηλίκου. Θα χορηγείται και η τρίμηνη άδεια.
– Αυξάνονται στις 14 (από 10) οι ημέρες άδειας εξετάσεων για τους μόνιμους υπαλλήλους, για λόγους ίσης μεταχείρισης με τους ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ) υπαλλήλους.
– Καταργείται με ρητή διάταξη το όριο ηλικίας για τη μετεκπαίδευση δημοσίων υπαλλήλων – ήταν αρχικά στα 45 έτη, καταργήθηκε με διάταξη, που άφηνε όμως περιθώρια παρερμηνειών.
ΕΔΕ
Νέες ρυθμίσεις για θέματα πειθαρχικής διαδικασίας, των δημοσίων υπαλλήλων, εισάγονται με το ίδιο νομοσχέδιο. Ειδικότερα, βάσει των προβλέψεων:
α) Ορίζεται ότι ο υπάλληλος που διενεργεί την ΕΔΕ πρέπει να έχει το βαθμό Α’ αντί του προβλεπόμενου σήμερα βαθμού Γ’ ούτως ώστε να διασφαλιστεί ότι οι διενεργούντες την ΕΔΕ υπάλληλοι έχουν την απαιτούμενη εμπειρία για να φέρουν εις πέρας τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της ΕΔΕ.
β) Θεσπίζεται ενδεικτική προθεσμία τριών μηνών για την άσκηση πειθαρχικής δίωξης σε περίπτωση που το πόρισμα από διενεργηθείσα ΕΔΕ διαπιστώνει τη διάπραξη πειθαρχικού παραπτώματος από συγκεκριμένο υπάλληλο.
Η ρητή νομοθετική πρόβλεψη προθεσμίας, σύμφωνα με τη φιλοσοφία του νομοσχεδίου, αποβλέπει τόσο στην επιτάχυνση της πειθαρχικής διαδικασίας όσο και στον έμπρακτο σεβασμό του τεκμηρίου αθωότητας, που ενδεχομένως προσβάλλεται σε περιπτώσεις που ο αρμόδιος πειθαρχικός προϊστάμενος παρά την προβλεπόμενη υποχρέωσή του δεν προβαίνει άμεσα στις απαιτούμενες ενέργειες για την άσκηση πειθαρχικής δίωξης, με αποτέλεσμα την ομηρία του διωκόμενου εμπλεκόμενου υπαλλήλου και την ενδεχόμενη παραγραφή του αδικήματος.
Προσλήψεις
«Πυρήνα», ωστόσο, του νομοσχεδίου αποτελούν οι προβλέψεις για τον στρατηγικό σχεδιασμό των προσλήψεων οι οποίες θα είναι αναμφίβολα σαρωτικές. Κάθε έτος, μέχρι τέλη Ιανουαρίου, τα υπουργεία θα αποστέλλουν στο υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης τετραετή σχέδια προγραμματισμού προσλήψεων, περιλαμβάνοντας για τις δομές τους και τους φορείς που εποπτεύουν για κάθε έτος ξεχωριστά:
εκτιμήσεις αποχωρήσεων/συνταξιοδοτήσεων προσωπικού
καταγραφή του συνόλου των κενών θέσεων
εκτιμώμενες ανάγκες σε προσωπικό κατά κατηγορία και ειδικότητα και τρόπους κάλυψής τους (μετατάξεις ή προσλήψεις).
Με βάση τους παραπάνω σχεδιασμούς, το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης θα συντάσσει το συγκεντρωτικό τετραετές σχέδιο προγραμματισμού προσλήψεων και θα το υποβάλλει στο υπουργείο Οικονομικών για την κατάρτιση του εκάστοτε Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής. Με βάση τον πολυετή προγραμματισμό του, κάθε υπουργείο, κάθε έτος μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου, θα καταρτίζει ξεχωριστό ετήσιο αίτημα έγκρισης προσλήψεων, συνοδευόμενο από συνοπτική έκθεση που θα τεκμηριώνει την αναγκαιότητά τους, με βάση εκτιμήσεις όπως οι προαναφερθείσες, αλλά και τον υπολογισμό των μισθολογικών δαπανών. Το συγκεντρωτικό ετήσιο πλάνο θα συντάσσεται επίσης από το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης.
Θα εκδίδεται μόνο μία εγκριτική Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) για όλες τις προσλήψεις ενός έτους, μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Σύμφωνα με την υπουργό, θα προβλεφθεί ένα περιθώριο εν είδει «ασφαλιστικής δικλίδας» για προσλήψεις σε περίπτωση που υπάρξουν τυχόν έκτακτες ανάγκες.
Ο εγκεκριμένος ετήσιος προγραμματισμός θα αποστέλλεται στο ΑΣΕΠ, προκειμένου να διαμορφώσει τον δικό του προγραμματισμό προκηρύξεων. Με το νομοσχέδιο θα προβλέπεται η δυνατότητα ενοποίησης αιτημάτων φορέων σε μια ενιαία προκήρυξη, σε περίπτωση που αφορούν ίδιους κλάδους/ειδικότητες. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που υπουργεία και ΟΤΑ ζητούν μηχανικούς, θα υπάρχει ένας ενιαίος διαγωνισμός.
Παράλληλα, το ΑΣΕΠ θα έχει τη δυνατότητα να διενεργεί περισσότερους από έναν πανελλήνιους γραπτούς διαγωνισμούς, εφόσον κρίνεται αναγκαίο. Ακόμη, με στόχο την αποφυγή πρόσθετου γραφειοκρατικού βάρους, θα μπορεί το ΑΣΕΠ να προκηρύσσει διαγωνισμούς διετούς διάρκειας για φορείς που έχουν συμπεριληφθεί στο τετραετές πλάνο προγραμματισμού προσλήψεων.
Ουσιαστικά πρόκειται για την έκδοση αποτελεσμάτων δύο ετών, ώστε να γίνεται σύντμηση διαδικασιών. Την πρώτη χρονιά θα προσλαμβάνεται ο αριθμός των επιτυχόντων που αναλογούν στις δημοσιονομικές δυνατότητες του πρώτου έτους και όσοι απομένουν θα προσλαμβάνονται την επόμενη χρονιά – για την οποία ο φορέας θα μπορεί να ζητήσει πρόσθετο προσωπικό μόνο εάν υπάρχει έκτακτος λόγος.
Αναλογίες προσλήψεων
Βέβαια, πιο κρίσιμη -και «χειροπιαστή»- αλλαγή αποτελεί η μείωση της αναλογίας των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού στο δημόσιο με βάση τις αποχωρήσεις του προηγούμενου έτους.
Από το 2019 η αναλογία αυτή καθορίζεται στο «1 πρόσληψη για κάθε 1 αποχώρηση», σε αντίθεση με το 2018 που ήταν στο «1 προς 3». Έχει υπολογιστεί από το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης ότι στη διάρκεια του 2018 έχουν αποχωρήσει 8.000 δημόσιοι υπάλληλοι, άρα οι προσλήψεις του 2019 θα είναι ισόποσες.
ΑΣΕΠ
Επίσης με το νομοσχέδιο για την ενδυνάμωση του ΑΣΕΠ:
1. Προβλέπεται ειδική ρύθμιση για αποσπάσεις προσωπικού της δημόσιας διοίκησης στο Α.Σ.Ε.Π.: Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι για την κάλυψη έκτακτων υπηρεσιακών αναγκών της Γραμματείας του Α.Σ.Ε.Π., επιτρέπεται η διενέργεια αποσπάσεων μόνιμων ή με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου υπαλλήλων από φορείς της Κεντρικής Διοίκησης, κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων. Η διάρκεια των αποσπάσεων ανέρχεται σε ένα (1) έτος με δυνατότητα ισόχρονης ανανέωσης για μία φορά.
2. Προβλέπεται ότι οι αποφάσεις της Ολομέλειας και της Ελάσσονος Ολομέλειας είναι υποχρεωτικές για τα μέλη της για την ενιαία ερμηνεία και εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας, καθώς και για λόγους ασφάλειας δικαίου, ίσης μεταχείρισης και δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών.
Κρίσεις και γραμματείς
Όλες οι τοποθετήσεις προϊσταμένων αλλά και γραμματέων (ειδικών, τομεακών, διοικητικών) υπουργείων αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί εντός του 2019. Οι κρίσεις σε επίπεδο γενικών διευθυντών έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί, έχουν εκδοθεί προκηρύξεις για θέσεις διευθυντών και στη συνέχεια πρόκειται να υλοποιηθούν οι επιλογές τμηματαρχών με το νέο -ισχύον- πλαίσιο που θεσπίζει αντικειμενικά κριτήρια.
Σε επίπεδο γραμματέων υπουργείων, αναμένεται επίσης να ολοκληρωθούν -έως την άνοιξη σύμφωνα με εκτιμήσεις- οι επιλογές και τοποθετήσεις των νέων προσώπων που θα αναλάβουν νευραλγικά καθήκοντα, παρά τις καθυστερήσεις που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής.
Μισθολόγιο
Η ελπίδα των δημοσίων υπαλλήλων για αυξήσει στις αποδοχές τους μετά από συναπτά έτη απωλειών -που σωρευτικά έχουν φτάσει το 40% στην περίοδο των μνημονίων- πιθανόν να λάβει «σάρκα και οστά».
Κι αυτό γιατί το ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης που έχει συντάξει η κυβέρνηση προβλέπει -έστω και εμμέσως- την χορήγηση οικονομικού πριμ στους παραγωγικούς δημοσίους υπαλλήλους, υπό τη σαφή όμως διευκρίνιση ότι συνολικά η στρατηγική για το ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης -και ο προγραμματισμός των προσλήψεων- θα διατηρήσει τις μισθολογικές δαπάνες στο πλαίσιο του ισχύοντος Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου (ΜΠΔΣ).
«Η μισθολογική πολιτική στον δημόσιο τομέα θα εξακολουθήσει να βασίζεται στο ενιαίο μισθολόγιο και θα παρέχει κίνητρα για την αύξηση των επιδόσεων των δημοσίων υπαλλήλων, διασφαλίζοντας την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή των μπόνους δεν υπάρχει στο κείμενο. Με τον νόμο του μισθολογίου ωστόσο -οπότε και συνδέθηκαν αποδοχές με αξιολόγηση- προβλέπεται ταχύτερη μισθολογική εξέλιξη -κατά μία κλίμακα- για όσους υπαλλήλους βαθμολογούνται με άριστα κατά μέσο όρο σε τρεις συνεχόμενες ετήσιες αξιολογήσεις.
Ως εκ τούτου, προϋπόθεση για την εφαρμογή της ισχύουσας διάταξης είναι η τριετής εφαρμογή της αξιολόγησης, πέρα από την έκδοση της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης που προβλέπεται στον νόμο του ενιαίου μισθολογίου.
Η διάταξη του νέου ενιαίου μισθολογίου του δημοσίου, σύμφωνα με την οποία όσοι υπάλληλοι βαθμολογούνται με άριστα σε τρεις συνεχόμενες αξιολογήσεις, θα έχουν τη δυνατότητα να εξελίσσονται ταχύτερα μισθολογικά, ανεβαίνοντας ένα επιπλέον μισθολογικό κλιμάκιο, προβλεπόταν να «ξεκλειδώσει» από 1/1/2018. Ουδεμία όμως εξέλιξη προέκυψε… Θα ενεργοποιηθεί εντός του 2019;
Η πλήρη εικόνα των προβλέψεων των ψηφισμένων νόμων έχει ως εξής: το άρθρο 12 του νόμου για το ενιαίο μισθολόγιο προβλέπει επίσης ότι ο καθορισμός περαιτέρω λεπτομερειών θα γίνει με νεότερη (μη εκδοθείσα ακόμη) κοινή υπουργική απόφαση, η οποία ταυτόχρονα θα ορίζει ένα ποσοστό μεταξύ 5%-15% του συνολικού αριθμού υπαλλήλων στους οποίους θα χορηγούνται τα οφέλη της μισθολογικής εξέλιξης. Αυτό θα γίνεται το συχνότερο ανά τρία έτη. Πρόβλεψη, όμως, υπάρχει και για τους «χαμηλά βαθμολογούμενους» για τους οποίους αναφέρεται ότι ύστερα από τρεις ετήσιες συνεχόμενες αξιολογήσεις, δύναται να αναστέλλεται η αυτόματη μισθολογική εξέλιξη, το μέγιστο για ένα έτος.
Από κει και πέρα, οι θεματικές ενότητες στις οποίες η κυβέρνηση, σύμφωνα με το ολιστικό σχέδιο, θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση για τον τομέα του Δημοσίου -αρχής γενομένης από το νέο έτος- είναι:
Οι θεματικές ενότητες στις οποίες η κυβέρνηση, σύμφωνα με το ολιστικό σχέδιο, θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση για τον τομέα του Δημοσίου είναι:
1. Μείωση της γραφειοκρατίας και βελτίωση της νομοθεσίας:
Στόχος, η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου Μητρώου Διαδικασιών, προκειμένου να ενισχυθεί ο συντονισμός των διαδικασιών που λειτουργεί ο δημόσιος τομέας, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στον πολίτη. Ανάμεσα σε άλλες πρωτοβουλίες, περιλαμβάνονται:
-η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού οργανισμού για τις δημόσιες υπηρεσίες,
-η ψηφιοποίηση των ΚΕΠ,
-η βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων των υπαλλήλων,
-η κωδικοποίηση της νομοθεσίας,
-η δημιουργία ενός web portal με στόχο την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στο σώμα των νόμων.
2. Ενίσχυση της διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων:
-θέσπιση προτεραιοτήτων στις ανάγκες προσλήψεων και ενίσχυση του ΑΣΕΠ ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες πρόσληψης νέου προσωπικού,
-εξορθολογισμός του κλαδολογίου,
-νέο ψηφιακό σύστημα διαχείρισης ανθρώπινων πόρων.
3. Διάχυση μεταρρυθμίσεων σε ολόκληρη τη δημόσια διοίκηση:
-δημιουργία βελτιωμένου μηχανισμού παρακολούθησης της προόδου των μεταρρυθμίσεων που έχουν ξεκινήσει (κινητικότητα, περιγράμματα εργασίας κ.λπ.),
-απλούστευση της λειτουργίας των ανεξάρτητων αρχών.
4. Μηχανισμοί συντονισμού, εσωτερικής υποστήριξης και παρακολούθησης:
Πέρα από το Παρατηρητήριο Δημόσιας Διοίκησης, που θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων, συστήνεται ένας εσωτερικός μηχανισμός τεχνικής βοήθειας ο οποίος θα διευκολύνει τη διάδοση διεθνών βέλτιστων πρακτικών σε ολόκληρο το Δημόσιο.
