Συμφωνία προκειμένου να επιταχυνθεί η μάχη κατά της υπερθέρμανσης της Γης επιτεύχθηκε στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP26)
Οι 200 χώρες της COP26 ενέκριναν το Σάββατο τη «συμφωνία της Γλασκώβης» με σκοπό να επιταχυνθεί η μάχη κατά της κλιματικής υπερθέρμανσης της Γης, χωρίς όμως να διασφαλίζεται ότι θα περιοριστεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου, ούτε να υπάρχει απάντηση στα αιτήματα βοήθειας φτωχών χωρών.
Το κείμενο της «Συμφωνίας της Γλασκώβης για το κλίμα», όπως ονομάστηκε, εγκρίθηκε έπειτα από δύο εβδομάδες επίπονων διαπραγματεύσεων, με ένα χτύπημα του σφυριού του Βρετανού προέδρου της παγκόσμιας διάσκεψης για το κλίμα, Αλόκ Σάρμα.
Την είδηση είχε προαναγγείλει ο ανώτατος απεσταλμένος της Κίνας για το κλίμα, ο οποίος είχε δηλώσει πως έχει επιτευχθεί τελική συμφωνία. Συγκεκριμένα, ο Σίε Ζένουα, είχε πει σε δημοσιογράφο του Reuters: «Έχουμε συμφωνία» και έκανε σήμα σηκώνοντας τον αντίχειρα.
Νωρίτερα, εκπρόσωποι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν συνάντηση με τους ομολόγους τους της Κίνας και της Ινδίας προκειμένου να συζητήσουν τις λεπτομέρειες μιας συμφωνημένης σταδιακής κατάργησης του άνθρακα.
Βαθιά λύπη για τις αλλαγές της τελευταίας στιγμής
Σε μια απόδειξη της δυσκολίας να επιτευχθεί αυτή η συμφωνία, ο πρόεδρος της COP26 εξέφρασε με σπασμένη από τη συγκίνηση φωνή και δάκρυα στα μάτια «βαθιά λύπη» για τις αλλαγές που επήλθαν την τελευταία στιγμή στο θέμα των ορυκτών καυσίμων έπειτα από αίτημα της Κίνας και της Ινδίας.
Ο ίδιος είχε εκτιμήσει νωρίτερα πως η συμφωνία «εγκαινιάζει μια δεκαετία αυξημένης φιλοδοξίας» στο θέμα του κλίματος.
Σημειώνεται πως αμέσως πριν από τη συνάντηση, ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ Τζον Κέρι ακούστηκε από το Reuters να λέει στον Κινέζο ομόλογό του Σίε Ζένουα: «Υποτίθεται ότι θα καταργήσετε τον άνθρακα τα επόμενα 20 χρόνια, μόλις υπογράψατε συμφωνία μαζί μας».
Οι δύο άνδρες είχαν ανακοινώσει νωρίτερα στη διάρκεια της εβδομάδας μια κοινή διακήρυξη-έκπληξη, στην οποία το Πεκίνο συμφώνησε να επιταχύνει την κατάργηση του άνθρακα αυτή την δεκαετία.
Χωρίς δέσμευση για τη μείωση της θερμοκρασίας – Οι αντιδράσεις
Στο κρίσιμο σημείο της μείωσης της θερμοκρασίας, ενώ ο πλανήτης βρίσκεται σύμφωνα με τον ΟΗΕ σε μια «καταστροφική» πορεία υπερθέρμανσης 2,7 βαθμών Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, το κείμενο καλεί τις χώρες μέλη να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους για μειώσεις πιο σταθερά απ΄ό,τι προβλεπόταν στη συμφωνία του Παρισιού και αυτό από το 2022.
Όμως με την πιθανότητα τροποποίησης εξαιτίας «ιδιαίτερων εθνικών συνθηκών», σημείο που προκάλεσε τις επικρίσεις ΜΚΟ για τις πραγματικές φιλοδοξίες του κειμένου.
Ο συμβιβασμός που βρέθηκε δεν διασφαλίζει εξάλλου την τήρηση των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, τον περιορισμό της υπερθέρμανσης «αρκετά πιο κάτω» από τους 2 βαθμούς Κελσίου, ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Ο συμβιβασμός που βρέθηκε δεν διασφαλίζει εξάλλου την τήρηση των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, τον περιορισμό της υπερθέρμανσης «αρκετά πιο κάτω» από τους 2 βαθμούς Κελσίου, ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Όμως προσφέρει προοπτικές που επιτρέπουν στη βρετανική προεδρία να δείξει μια επιτυχία στον σκοπό της να δει τη Γλασκώβη «να διατηρεί εν ζωή τον 1,5 βαθμό».
Οι ειδικοί προειδοποιούν τακτικά πως «κάθε δέκατο βαθμού μετράει» ενώ ήδη πολλαπλασιάζονται οι καταστροφές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή: πλημμύρες, ξηρασίες ή καύσωνες, με τη συνοδεία των ζημιών και των θυμάτων που επιφέρουν.
«Είναι χαλαρή, είναι αδύναμη, και ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου είναι μόλις εν ζωή, αλλά υπάρχει μια ένδειξη για το τέλος της εποχής του άνθρακα. Και αυτό είναι σημαντικό», σχολίασε η Τζένιφερ Μόργκαν, επικεφαλής της Greenpeace International.
Η διατύπωση που προκάλεσε κόντρα
Το κείμενο περιλαμβάνει επίσης μια μνεία, πρωτόγνωρη σε αυτό το επίπεδο, των ορυκτών καυσίμων, που ευθύνονται κυρίως για την υπερθέρμανση της Γης και δεν αναφέρονται καν στη συμφωνία του Παρισιού.
Η διατύπωση μετριάστηκε σε διαδοχικές εκδοχές του κειμένου και μέχρι την τελευταία στιγμή πριν από την υιοθέτηση του κειμένου από την ολομέλεια, με επιμονή κυρίως της Κίνας και της Ινδίας.
Η τελική εκδοχή καλεί για «εντατικοποίηση των προσπαθειών προς τη μείωση του άνθρακα χωρίς συστήματα δέσμευσης (διοξειδίου του άνθρακα) και για την έξοδο από αναποτελεσματικές επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων».
Ένα «χάπι δύσκολο να το καταπιεί κανείς», αλλά που έγινε δεκτό «για το κοινό καλό», είπε η εκπρόσωπος του Λιχτενστάιν.
Έπειτα από μια αποτυχία των δύο τελευταίων COP, αυτή εδώ κατάφερε να περάσει το τελευταίο χέρι στους κανόνες χρήσης της συμφωνίας του Παρισιού, κυρίως για τη λειτουργία των αγορών άνθρακα που θεωρείται ότι βοηθούν να μειωθούν οι εκπομπές.
Αξίζει να σημειωθεί πως νωρίτερα, και αποτιμώντας το τελικό, υπό έγκριση, κείμενο της συμφωνίας, το ΒΒC μετέδιδε ότι προς έκπληξη πολλών εκ των συμμετεχόντων, στο κατά τα φαινόμενα τελικό σχέδιο που καλούνται να εγκρίνουν οι χώρες της διάσκεψης, η φράση για σταδιακή εγκατάλειψη του άνθρακα και των κυβερνητικών επιδοτήσεων για ορυκτά καύσιμα, παρέμεινε.
Ωστόσο, προσετέθη η φράση για «δίκαιη μετάβαση». Αυτό σημαίνει ότι κάποιες χώρες μπορούν να αρνηθούν να ακολουθήσουν τις νέες προβλέψεις εάν νιώθουν ότι τέτοιες ενέργειες καθιστούν τους πολίτες τους φτωχότερους.
Ο εκρηκτικός φάκελος για χρηματοδότηση των φτωχών χωρών δεν «εξουδετερώθηκε»
Ο εκρηκτικός φάκελος της βοήθειας στις φτωχές χώρες, που φάνηκε κάποια στιγμή ότι θα μπορούσε να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις, δεν διέλυσε την Διάσκεψη, δεν λύθηκε όμως και το θέμα.
Καμένες από την υπόσχεση που εξακολουθούν να μην τηρούν οι πλούσιες χώρες να αυξήσουν από το 2020 την κλιματική βοήθειά τους στον Νότο στα 100 δισεκ. δολάρια τον χρόνο, οι φτωχές χώρες, που είναι οι λιγότερο υπεύθυνες για την υπερθέρμανση αλλά στην πρώτη γραμμή των επιπτώσεών της, απαιτούσαν μια ειδική χρηματοδότηση «απωλειών και ζημιών» τις οποίες υφίστανται ήδη.
Όμως οι ανεπτυγμένες χώρες, στην πρώτη γραμμή των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες, που φοβούνται ενδεχόμενες δικαστικές συνέπειες, αντιτάχθηκαν σθεναρά.
«Προσβολή προς εκατομμύρια ανθρώπων»
Και παρά τη θέλησή τους, οι φτωχές χώρες υποχώρησαν, δεχόμενες μια συνέχιση του διαλόγου προκειμένου να μην χαθεί η πρόοδος στη μάχη κατά της υπερθέρμανσης, τα αποτελέσματα της οποίας τις απειλούν ήδη άμεσα.
Δηλώνοντας «εξαιρετικά απογοητευμένες».
«Είναι μια προσβολή προς τα εκατομμύρια των ανθρώπων οι ζωές των οποίων έχουν καταστραφεί από την κλιματική κρίση», σχολίασε η Τερέζα Άντερσον από τη ΜΚΟ ActionAid International.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, Reuters
