Χριστούγεννα: Η μακάβρια ιστορία των μελομακάρονων και η ευρωπαϊκή καταγωγή του κουραμπιέ

Βρισκόμαστε μόλις μία ανάσα πριν τα φετινά Χριστούγεννα και οι προετοιμασίες σε κάθε νοικοκυριό για τις ιδιαίτερες αυτές ημέρες έχουν πάρει «φωτιά».

Μικροί και μεγάλοι είναι γεμάτοι ενθουσιασμό και ανυπομονούν για τις γιορτές. Τα σπίτια και οι πόλεις έχουν στολιστεί, ενώ την τιμητική τους έχουν και τα γλυκά.

Γιατί Χριστούγεννα χωρίς μελομακάρονα και κουραμπιέδες δεν γίνονται…

Κάθε χρόνο άλλωστε περιμένουμε με ανυπομονησία να τα γευτούμε και να αφήσουμε την μυρωδιά τους να κατακλύσει το σπιτικό μας.

Από πού όμως προέκυψε η ονομασία τους και ποια είναι η διαδρομή τους πριν βρουν τον δρόμο τους για τις γιορτινές πιατέλες των Χριστουγέννων;

Τα «πένθιμα» μελομακάρονα

Τα μελομακάρονα ετυμολογικά έχουν αρχαιοελληνική προέλευση. Στα λεξικά αναφέρεται ότι η λέξη «μακαρόνι» παράγεται από την μεσαιωνική ελληνική λέξη «μακαρωνία», που ήταν ένα νεκρώσιμο δείπνο με βάση τα ζυμαρικά. Το έτρωγαν στις κηδείες, για να μακαρίσουν το νεκρό.

Μπορεί στη χώρα μας να λατρεύουμε τον κουραμπιέ, ωστόσο το απόλυτο γλυκό των γιορτών δεν έχει ελληνική προέλευση

Η λέξη «μακαρωνία» έρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «μακαρία», που δεν ήταν άλλο από την ψυχόπιτα. Δηλαδή, ένα κομμάτι ψωμιού περίπου ίδιο στο σχήμα του μελομακάρονου, το οποίο το προσέφεραν μετά την κηδεία.

Κάποια στιγμή το κομμάτι αυτό του ψωμιού βουτήχτηκε στο μέλι και από τις λέξεις «μέλι» και «μακαρία» έγινε το μελομακάρονο, το οποίο καθιερώθηκε ως γλύκισμα των Χριστουγέννων.

Με αέρα ανατολής ο κουραμπιές

Μπορεί στη χώρα μας να λατρεύουμε τον κουραμπιέ, ωστόσο το απόλυτο γλυκό των γιορτών δεν έχει ελληνική προέλευση.

Η λέξη προέρχεται από την τουρκική «kurabuye» ή καλύτερα την αραβική «qurabiya» και στην πραγματικότητα σημαίνει διπλοφουρνιστό.

Το γλύκισμα, που έχει βάση το αλεύρι και το αιγοπρόβειο βούτυρο, πρέπει να «γεννήθηκε» στην Περσία του 7ου αιώνα, αφότου διαδόθηκε και εκεί η ζάχαρη και σιγά σιγά να έγινε γνωστό στους λαούς των Βαλκανίων και την Τουρκία.

Στην Ελλάδα οι πιο παραδοσιακοί κουραμπιέδες θεωρούνται εκείνοι της Νέας Καρβάλης. Οι πρόσφυγες από την Καρβάλη της Καππαδοκίας εγκαταστάθηκαν στο Νομό Καβάλας το 1924 έφτιαξαν τη Νέα Καρβάλη και μαζί έφεραν και την παραδοσιακή συνταγή κουραμπιέδων που ήταν διαδεδομένη στη Μικρά Ασία.

Στην Αιτωλοακαρνανία πάλι ο κουραμπιές βρίσκεται στο τραπέζι όλο το χρόνο. Είναι το σύμβολο της χαράς και οι νοικοκυρές το ετοιμάζουν σε βαφτίσεις και γάμους. Το λευκό χρώμα της αχνισμένης ζάχαρης μάλιστα, φαίνεται πως τον έκανε ιδανική επιλογή για ημέρες ευτυχίας.