Χανιά:Παρέμβαση Διγαλάκη για τον σημαντικό αρχαιολογικό χώρο της Φαλάσαρνας

Το ζήτημα της περαιτέρω ανάδειξης και προστασίας του σημαντικού αρχαιολογικού χώρου της Φαλάσαρνας, στο δυτικό άκρο του ακρωτηρίου της Γραμβούσας Κισάμου, αναδεικνύει με κοινοβουλευτική του παρέμβαση ο βουλευτής Χανίων της ΝΔ Βασίλης Διγαλάκης. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, οι σωστικές ανασκαφές, που διενεργούνται από το 1966 και η συστηματική ανασκαφική έρευνα από το 1986, πλουτίζουν τις γνώσεις της επιστημονικής κοινότητας για την ιστορία της πόλης και φέρνουν στο φως σταδιακά, το αρχαίο λιμάνι, την πόλη και το νεκροταφείο,.

Συγκεκριμένα, ο κ. Διγαλάκης κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή, την Παρασκευή 12 Νοεμβρίου 2021, προς την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, κάνοντας αναφορά σε συγκεκριμένες εκκρεμότητες, για τις οποίες επισημαίνει την ανάγκη να διευθετηθούν το ταχύτερο δυνατόν προκειμένου, ακολούθως, να ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ η εγκεκριμένη -από το Υπουργείο- μελέτη για την ανάδειξη και προστασία του αρχαιολογικού χώρου.

Είχε προηγηθεί επίσκεψη και ξενάγηση του κ. Διγαλάκη στον αρχαιολογικό χώρο της Φαλάσαρνας, από την αρχαιολόγο Ελπίδα Χατζηδάκη, η οποία διευθύνει την έρευνα από το 1986. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, «ενδείξεις κατοίκησης στην περιοχή εντοπίζονται από τη μινωική εποχή. Ωστόσο, τα ευρήματα του νεκροταφείου πιστοποιούν την οργάνωση της πόλης στην αρχαϊκή περίοδο (αρχές 6ου αι. π.Χ.). Ο 4ος και 3ος αι. π.Χ. ήταν εποχή ακμής για τη Φαλάσαρνα, που έγινε μια ισχυρή ναυτική δύναμη στους εμπορικούς δρόμους της δυτικής Μεσογείου, οχυρώθηκε, κοσμήθηκε με ναούς και δημόσια κτήρια και έκοψε δικά της νομίσματα».

Επίσης, ο Βουλευτής Χανίων είχε συνάντηση με τον γενικό γραμματέα Πολιτισμού Γιώργο Διδασκάλου, αλλά και με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων Ελένη Παπαδοπούλου και τους αρχαιολόγους Ελπίδα Χατζηδάκη και Μιχάλη Μιλιδάκη, οι οποίοι τον ενημέρωσαν για τον προγραμματισμό της Υπηρεσίας, καθώς και για τα ανοικτά ζητήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της προσπάθειας που καταβάλλεται με στόχο την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου.

Στην κοινοβουλευτική του παρέμβαση, ο κ. Διγαλάκης σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι στη Ζώνη Α’ Προστασίας του αρχαιολογικού χώρου της Φαλάσαρνας, υπάρχει ακίνητο ιδιώτη έκτασης 5,071 στρεμμάτων, το οποίο δεν έχει απαλλοτριωθεί ακόμα, παρά το γεγονός ότι είχε συμπεριληφθεί στο αρχικό αίτημα για τη συνολική απαλλοτρίωση. Εντός του ακινήτου αυτού βρίσκεται η είσοδος και τμήμα της οχύρωσης του αρχαίου λιμένα, που περιλαμβάνει και ένα από τα σημαντικότερα μνημεία, τον κυκλικό πύργο.

Αξίζει να αναφερθεί ότι για την απαλλοτρίωση του εν λόγω ακινήτου έχουν γίνει οι απαιτούμενες ενέργειες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, ωστόσο εκκρεμεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Με βάση την ενημέρωση που είχε από τους αρχαιολόγους ο κ. Διγαλάκης, η απαλλοτρίωση κρίθηκε αναγκαία για την αποτελεσματικότερη προστασία των καταλοίπων της αρχαίας Φαλάσαρνας και τμημάτων του λιμένα της, τα οποία έχουν αποκαλυφθεί εντός των ορίων του ακινήτου, καθώς και για την υλοποίηση της εγκεκριμένης μελέτης ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου.

«Μία σημαντική αρχαία πόλη, ένας εντυπωσιακός αρχαιολογικός χώρος “περιμένει” υπομονετικά, για πολλά χρόνια, να “έρθει” στο φως στο σύνολό του. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα, υπάρχουν, όμως, πολλά που μπορεί και πρέπει να γίνουν ακόμη και οφείλουμε, καθένας στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου, να συμβάλλουμε αποφασιστικά, με περισσότερη ένταση, χωρίς άσκοπες χρονοτριβές, για τη συνέχιση της αρχαιολογικής έρευνας, που είναι εκ των πραγμάτων μία δύσκολη, χρονοβόρα και απαιτητική διαδικασία», σημειώνει σε δήλωσή του ο Βουλευτής Χανίων της ΝΔ.

Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης που κατέθεσε στη Βουλή ο κ. Διγαλάκης.

ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού

Θέμα: Αναγκαστική απαλλοτρίωση ή απευθείας εξαγορά για αρχαιολογικούς σκοπούς ακινήτου εντός ζώνης Α΄ Προστασίας του αρχαιολογικού χώρου Φαλάσαρνας Δήμου Κισάμου Περιφερειακής Ενότητας Χανίων

Ο χαρακτηρισμός του αρχαιολογικού χώρου της Φαλάσαρνας του Δήμου Κισάμου, στην περιφερειακή ενότητα Χανίων, έχει πραγματοποιηθεί με τις υπό στοιχεία 3888/21.02.1967 (ΦΕΚ 168/Β/09.03.1967) και 36852/2942/12.10.1973 (ΦΕΚ 1242/Β/16.10.1973) υπουργικές αποφάσεις, ενώ η μετέπειτα υπό στοιχεία ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ25/61214/3228/20.12.1994 (ΦΕΚ 23/Β/17.01.1995) υπουργική απόφαση καθόρισε τις εκεί ζώνες αρχαιολογικής προστασίας.
Μέρος του αρχαιολογικού χώρου ο οποίος απαλλοτριώθηκε με την υπό στοιχεία 1145267/8764/0010/13.12.1993 (ΦΕΚ 1564/Δ/31.12.1993) κοινή υπουργική απόφαση, με ευθύνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων έχει περιφραχθεί με συρματοπλέγματα, μετά από αποτύπωση και εφαρμογή των διαγραμμάτων της απαλλοτρίωσης.

Στη Ζώνη Α΄ Προστασίας του αρχαιολογικού χώρου Φαλάσαρνας, υπάρχει ακίνητο ιδιώτη με έκταση 5,071 στρεμμάτων η οποία δεν έχει απαλλοτριωθεί ακόμα, παρά το γεγονός ότι είχε συμπεριληφθεί στο αρχικό αίτημα για την όλη ως άνω απαλλοτρίωση. Εντός του ακινήτου αυτού βρίσκεται η είσοδος και τμήμα της οχύρωσης του αρχαίου λιμένα, που περιλαμβάνει και ένα από τα σημαντικότερα μνημεία, τον κυκλικό πύργο. Επισημαίνεται ότι ο ιδιοκτήτης του ακινήτου λαμβάνει αποζημίωση από το 1997 για τη στέρηση αξιοποίησης του αγρού, καθώς λόγω της ανακάλυψης σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων δεν εγκρίθηκε το αίτημά του για φύτευση ελαιοδένδρων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι για την απαλλοτρίωση του εν λόγω ακινήτου, έχουν γίνει οι απαιτούμενες ενέργειες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, ωστόσο εκκρεμεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Συγκεκριμένα, η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ενημέρωσε το Τμήμα Απαλλοτριώσεων, Απόκτησης Ακινήτων και Αποζημιώσεων με το υπ’ αρ. πρωτ. 48577/28703/1675/602/28.02.2020 έγγραφο ότι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο κατά την υπ. αρ. 3/21.01.2020 Συνεδρία του, γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της πρότασης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ή απευθείας εξαγοράς του εν λόγω ακινήτου ιδιωτικής ιδιοκτησίας το οποίο ευρίσκεται εντός της Ζώνης Α΄ Προστασίας του αρχαιολογικού χώρου Φαλάσαρνας. Η απαλλοτρίωση κρίθηκε αναγκαία για την αποτελεσματικότερη προστασία των καταλοίπων της αρχαίας Φαλάσαρνας και τμημάτων του Λιμένα της, τα οποία έχουν αποκαλυφθεί εντός των ορίων του ακινήτου, καθώς και για την υλοποίηση της εγκεκριμένης μελέτης ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου.

Στη συνέχεια, το Τμήμα Αποτυπώσεων και Κτηματολογίου της Διεύθυνσης Αποτυπώσεων και Συντηρήσεως Κτιρίων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού ενημέρωσε με το υπ’ αρ. πρωτ. 8951/17.07.2020 έγγραφο ότι η επίγεια αποτύπωση θα πραγματοποιηθεί έως τον Ιούλιο του 2021 και ζήτησε συμπληρωματικά στοιχεία από το Τμήμα Απαλλοτριώσεων, Απόκτησης Ακινήτων και Αποζημιώσεων, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, την Κτηματική Υπηρεσία Χανίων και τον φερόμενο ιδιοκτήτη του ακινήτου. Ως προς το εν λόγω αίτημα, με το υπ’ αρ. πρωτ. 378464/265879/3970/342/10.12.2020 έγγραφο, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων απέστειλε τα ζητούμενα συμπληρωματικά στοιχεία.
Με δεδομένα ότι:

• Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων πρόκειται να προχωρήσει στην ανάδειξη και προστασία του αρχαιολογικού χώρου βάσει εγκεκριμένης μελέτης από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ/ΑΔΑΜΤΕ/ΔΑΑΜ/ΤΜΑΜ/556564/62875/2071/970/6.10.2020), έχοντας ήδη έτοιμη πρόταση ένταξής του στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2021-2027.
• Η απαλλοτρίωση του εν λόγω ακινήτου είναι απαραίτητη σύμφωνα και με τη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

• Ο αρχαιολογικός χώρος της Φαλάσαρνας προσελκύει το ενδιαφέρον των επισκεπτών και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης της περιοχής και ανάδειξης του πολιτισμικού πλούτου της,