Τη διαμόρφωση του κτηριακού συμπλέγματος στον λόφο Καστέλι στην παλιά πόλη, σε Κόμβο Εκπαίδευσης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας από το Πολυτεχνείο Κρήτης, προωθώντας συγχρόνως την ανάπτυξη συνεργασίας με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Χανίων, προτείνουν θεσμικοί και ακαδημαϊκοί παράγοντες, στο πλαίσιο της συζήτησης και των έντονων αντιδράσεων που έχουν εκδηλωθεί απέναντι στο σχέδιο ξενοδοχοποίησης των ιστορικών κτηρίων.
Την πρόταση υπογράφουν ο αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας Εμπορίου και Καινοτομίας και Κοινωνικής Οικονομίας Αντώνης Παπαδεράκης, ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευάγγελος Γρηγορούδης και ο αναπληρωτής καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης Στέλιος Ροζάκης, ενώ υποστηρίζεται κι από ομάδα επιστημόνων της πόλης. Σύμφωνα με πληροφορίες η συγκεκριμένη πρόταση παρουσιάστηκε στους επικεφαλής των δημοτικών παρατάξεων, ενώ ήδη έχει γνωστοποιηθεί στον πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευάγγελο Διαμαντόπουλο, τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων Νίκο Καλογερή και τον δήμαρχο Παναγιώτη Σημανδηράκη.
Στο πλαίσιο της πρότασης καταγράφεται και μία ενδεικτική χωροθέτηση των δράσεων στα τρία κτήρια
Η ΠΡΟΤΑΣΗ
Κατά τους υποστηρικτές της πρότασης μια τέτοια προοπτική αφενός είναι συμβατή με την ιστορία των κτηρίων και αφετέρου μπορεί να “δώσει παλμό” ανάπτυξης και να “χτίσει γέφυρες” αλληλεπίδρασης με την τοπική κοινωνία.
«Tα εκεί κτήρια θα μεταμορφωθούν σε έναν ζωντανό χώρο πολιτισμού, γνώσης και τεχνολογίας στην καρδιά της πόλης, ανοιχτό και προσβάσιμο σε μεγάλο εύρος πολιτών και επισκεπτών της πόλης καθώς θα λειτουργήσουν σαν κόμβος συνάντησης για ανθρώπους με καινοτόμες ιδέες, επιχειρηματίες, ερευνητές, ακαδημαϊκούς αλλά και απλούς πολίτες, εφήβους και παιδιά. Ένα δυναμικό κέντρο δικτύωσης, αλληλεπίδρασης, ανταλλαγής γνώσης, αξιών και εμπειρίας θα λειτουργήσει γονιμοποιητικά στο δημιουργικό και επιχειρηματικό οικοσύστημα της Κρήτης», επισημαίνουν οι εμπνευστές της.
Ειδικότερα, ο Κόμβος Εκπαίδευσης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας “Τάλως” προβλέπει μια σύνθεση πολυεπίπεδων δραστηριοτήτων που θα περιλαμβάνει τρεις πόλους: Εναν πόλο Εκπαίδευσης και Διά Βίου Μάθησης, έναν πόλο Τεχνολογικής Καινοτομίας και έναν πόλο Κοινωνικής Καινοτομίας.
Στην πρόταση ξεκαθαρίζεται ότι οι θέσεις που διατυπώνονται αποτελούν «μια αρχική επεξεργασία βασικών και αναγκαίων λειτουργιών με σαφή χαρακτήρα και προσανατολισμό, η οποία όμως επιδέχεται βελτιώσεις και περαιτέρω εξειδίκευση», ενώ «η περιγραφή των δράσεων, όσο και η χωροταξία είναι ενδεικτική».
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Πιο αναλυτικά, ο πόλος της Εκπαίδευσης και Δια Βίου Μάθησης προβλέπει τη λειτουργία Διεθνών και Διεπιστημονικών Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης, ένα Κέντρο Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ), τα προγράμματα του οποίου απευθύνονται σε όλες τις ομάδες της κοινωνίας και της οικονομίας και αναπτύσσει συνεργασίες με τοπικούς φορείς όπως το ΕΒΕΧ κ.λπ. καθώς και ένα STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) που έχει ως αποστολή μια διεπιστημονική, βιωματική, πειραματική προσέγγιση στη διδασκαλία και τη μάθηση και απευθύνεται στους νέους όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.
Επίσης, προβλέπει συνεδριακό κέντρο, βιβλιοθήκη και αναγνωστήριο (όπου μπορούν να φιλοξενηθούν τα επιστημονικά βιβλία και περιοδικά της Δημοτικής Βιβλιοθήκης), χώρος γεύματος και καφέ, αίθουσα ιστορίας (με την ιστορία των κτηρίων της Μεραρχίας, του λόφου κ.λπ.).
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Ο σχεδιασμός για τον πόλο Τεχνολογικής Καινοτομίας περιλαμβάνει Τεχνολογικό Κέντρο, με τη δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης και παροχής υπηρεσιών σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας (ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, διαμόρφωση χώρων, αυτοματισμοί, δίκτυα υψηλής ταχύτητας και ασφάλειας κ.λπ.), το οποίο μπορεί «να αναπτυχθεί σε συνεργασία με τα υπόλοιπα ακαδημαϊκά/ερευνητικά ιδρύματα του νησιού, ενισχύοντας καταλυτικά το περιφερειακό οικοσύστημα καινοτομίας».
Επίσης, προβλέπει Γραφείο Υποστήριξης και Επιταχυντή Νεοφυών Επιχειρήσεων που «μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία, ανάπτυξη και τη μεγέθυνση τεχνοβλαστών και νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας μέσα στο μοναδικό στη Δυτική Κρήτη οικοσύστημα έρευνας και ανάπτυξης σε καινοτόμες δραστηριότητες, αξιοποιώντας το περιβάλλον επιστημονικής αριστείας σε όλο το φάσμα επιστημών μηχανικής που θεραπεύει το Πολυτεχνείο Κρήτης», ενώ παράλληλα «θα υποστηρίζει επιχειρήσεις από τη στιγμή της σύλληψης και της απόδειξης βιωσιμότητας στην πρώιμη περίοδο υψηλού κινδύνου, συντονίζοντας επαφές με τα αντίστοιχα εργαστήρια για συνέργειες στην αναζήτηση χρηματοδότησης για έρευνα και ανάπτυξη, με σκοπό την ανέλιξη στην κλίμακα τεχνολογικής ωριμότητας».
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Ο πόλος Κοινωνικής Καινοτομίας προβλέπει Κατάστημα διεπαφής επιστήμης και κοινωνίας. «Η συγκεκριμένη δράση αφορά τη λειτουργία μιας δομής ενταγμένης στο Παρατηρητήριο Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κρήτης με πλήρη παρακολούθηση και αποτύπωση της έρευνας που διεξάγεται σε όλο το εύρος των επιστημών και πεδίων που θεραπεύει το Πολυτεχνείο Κρήτης και τα άλλα ερευνητικά ιδρύματα της Κρήτης με σκοπό τη διάθεση αυτής της πληροφόρησης στην κοινωνία των πολιτών και τους τοπικούς φορείς».
«Το κατάστημα θα λειτουργήσει ως δέκτης των αναγκών και των αιτημάτων της τοπικής κοινωνίας σε εμπειρογνωμοσύνη και γνώση», ενώ «κοινωνικές ομάδες, οργανώσεις και ιδιώτες θα μπορούν να απευθυνθούν στους συντονιστές του καταστήματος για θέματα περιβαλλοντικά, ενεργειακά κ.λπ. που τυχόν αντιμετωπίζουν για την εξεύρεση επιστημονικής λύσης σε συνεργασία με εργαστήρια του Ιδρύματος». Επίσης, στον πόλο αυτό προβλέπεται η δημιουργία ενός χώρου κατασκευαστικής αυτενέργειας, δηλαδή μιας «ανοιχτής δομής βιωματικής μάθησης και δημιουργικού πειραματισμού με την τεχνολογία και τις κατασκευές που επιδιώκει να ενεργοποιήσει και να υποστηρίξει το maker culture (κουλτούρα “μαστροχαλαστή”) στην πόλη κάνοντας την τεχνολογία προσβάσιμη, προσιτή και χρήσιμη για όλους.
ΤΑ ΟΦΕΛΗ
Οπως επισημαίνουν οι υποστηρικτές της πρότασης «τα οφέλη από την ανάπτυξη του Κόμβου Εκπαίδευσης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας εστιάζονται στις αναπτυξιακές προοπτικές της και όχι τόσο στα στενά χρηματο-οικονομικά αποτελέσματα. Η λειτουργία ενός τέτοιου κόμβου μπορεί να συμβάλει στην τόνωση της εθνικής, περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης μέσω της συνεργασίας και μεταφοράς τεχνογνωσίας και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Επίσης, μπορεί να βοηθήσει στην ανάδειξη των περιφερειακών και τοπικών αναπτυξιακών ιδιαιτεροτήτων, καθώς και τη διασύνδεση του Πολυτεχνείου Κρήτης, αλλά και της πόλης γενικότερα με το διεθνές περιβάλλον.
Ακόμη είναι σε θέση να συμβάλει στη διεθνοποίηση και ανάδειξη του Πολυτεχνείου Κρήτης στο διεθνές εκπαιδευτικό περιβάλλον, μέσω υλοποίησης διεθνών συνεργασιών και προγραμμάτων.
Ειδικότερα, τα οφέλη για το Πολυτεχνείο είναι πως «η δημιουργία του κόμβου είναι απόλυτα συμβατή με τις δραστηριότητες και τους καταστατικούς σκοπούς του Πολυτεχνείου Κρήτης και αφορά σε επιτακτικές ανάγκες που αυτήν τη στιγμή δεν καλύπτονται, περιλαμβάνει δραστηριότητες που μπορούν να ενισχύσουν την εξωστρέφεια του Ιδρύματος, περιλαμβάνει δράσεις που είναι σε θέση να ωφελήσουν την περαιτέρω ανάπτυξη και σταδιοδρομία των φοιτητών του Ιδρύματος, Μπορεί να αποτελέσει την γέφυρα/εφαλτήριο για τη ανάπτυξη Τεχνολογικού Πάρκου, που αποτελεί βασικό όραμα του Ιδρύματος, έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει το υψηλού επιπέδου ερευνητικό και εκπαιδευτικό δυναμικό/δραστηριότητες του Πολυτεχνείου και αποτελεί μια δομή που μπορεί να διεκδικήσει σημαντικά κονδύλια για το Πολυτεχνείο Κρήτης τα επόμενα χρόνια».
Τα οφέλη για την πόλη των Χανίων είναι ότι αποτελεί μια δομή που είναι σε θέση να συνδέσει ερευνητικές, εκπαιδευτικές και άλλες δραστηριότητες του Πολυτεχνείου Κρήτης με την πόλη των Χανίων, να δώσει μια νέα και διαφορετική προοπτική ανάπτυξης της Παλιάς Πόλης και του Ενετικού Λιμανιού των Χανίων και να ενισχύσει τη συνεργασία του Πολυτεχνείου Κρήτης με τον Δήμο Χανίων.
Τα οφέλη για την τοπική/εθνική οικονομία είναι ότι θα συμβάλλει στην τοπική ανάπτυξη, αλλά και στο μετασχηματισμό του υφιστάμενου τοπικού οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης, θα δίνει τη δυνατότητα εναρμόνισης με τις τοπικές/περιφερειακές στρατηγικές ανάπτυξης, ειδικά με την Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης της Περιφέρειας Κρήτης και τέλος θα ενισχύσει το περιφερειακό οικοσύστημα καινοτομίας, μέσω συνεργασιών με άλλα ακαδημαϊκά/ερευνητικά ιδρύματα του νησιού.
Τέλος, τα οφέλη για την κοινωνία είναι ότι θα ενισχύσει τη διάχυση της έρευνας και της τεχνολογίας στην κοινωνία των πολιτών, ικανοποιώντας συγκεκριμένες κοινωνικές ανάγκες, θα αποτελέσει μια ανοικτή δομή που μπορεί να υλοποιήσει δράσεις κοινωνικής καινοτομίας με πρόσβαση σε όλους τους κοινωνικούς φορείς και πολίτες της πόλης και θα περιλαμβάνει πρωτότυπες δράσεις κοινωνικής καινοτομίας που δεν καλύπτονται αυτήν τη στιγμή από κάποια ακαδημαϊκή/ερευνητική δομή.
ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ
Σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα του Κόμβου Εκπαίδευσης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας “Τάλως”, στην πρόταση σημειώνεται αρχικά ότι το κόστος ανακαίνισης – συντήρησης των κτηρίων (κυρίως την αποκατάσταση του κτιρίου της Μεραρχίας, δεδομένου ότι τα κτίρια των πρώην Φυλακών και πρώην Στρατώνων απαιτούν κυρίως επεμβάσεις μικρής κλίμακας) εκτιμάται σε 5 εκατ. ευρώ, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη αναμενόμενες εκπτώσεις στη διαγωνιστική διαδικασία).
«Το κόστος αυτό μπορεί να αναλάβει η Περιφέρεια Κρήτης όπως έχει εκφραστεί και δημοσίως από εκπροσώπους αυτής ενώ η λειτουργία των διαφόρων δομών θα αναληφθεί από τους εμπλεκόμενους θεσμικούς φορείς (Πολυτεχνείο Κρήτης, Δήμος Χανίων, Περιφέρεια Κρήτης) κατόπιν της μεταξύ τους συνεργασίας», τονίζεται ενώ αναφέρεται ότι «η λειτουργία του Κόμβου μπορεί να είναι οικονομικά βιώσιμη λαμβάνοντας υπόψη ότι τα έσοδα από τις προαναφερόμενες δραστηριότητες (έσοδα από μεταπτυχιακά προγράμματος σπουδών, συνέδρια, προγράμματα κατάρτισης και εκπαίδευσης, ενοικίαση χώρων κ.λπ.) μπορούν να καλύψουν το κόστος λειτουργίας και συντήρησης (κόστος προσωπικού, συντήρησης, πάγιες λειτουργικές δαπάνες, κ.λπ.)».
Συγχρόνως, όμως, όπως αναφέρουν οι υποστηρικτές της πρότασης «η σύλληψη της ιδέας του κόμβου και η πραγματοποίηση της όπως περιγράφεται σε αυτό το σημείωμα αναμένεται να δημιουργήσει μια δυναμική για να υλοποιηθεί προοπτικά ο μακροχρόνιος σχεδιασμός του Πολυτεχνείου Κρήτης για την ίδρυση και λειτουργία ενός σύγχρονου Τεχνολογικού Πάρκου σε εκτάσεις πλησίον της Πολυτεχνειούπολης, στα Κουνουπιδιανά. Τα κτήρια στο Λόφο Καστέλι μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν ως Κόμβος Εκπαίδευσης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας με την περαιτέρω ανάπτυξη των υπόλοιπων συνιστωσών αλλά και μεγαλύτερες δυνατότητες για τη φιλοξενία και την υποστήριξη επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα αλλά και των λοιπών δομών της κοινωνίας του τόπου».
Να σημειώσουμε, τέλος, ότι στο πλαίσιο της πρότασης καταγράφεται και μια ενδεικτική χωροθέτηση των δράσεων στα τρία κτήρια.
