Χανιά : Αποτίμηση της λειτουργίας του κτηματολογίου στον νομό Χανίων

Αξιότιμοι κ. κ. Βουλευτές,

Το κτηματολόγιο στην περιοχή της εκλογικής περιφέρειας Χανίων και ειδικότερα στις περιοχές των Περιβολίων, Μουρνιών, Νεροκούρου, Σούδας, Σταλού, Δαράτσου και Κουνουπιδιανών Χανίων εξυπηρετείται από το έτος 2005 από το Κτηματολογικό Γραφείο Ελευθερίου Βενιζέλου ενώ για την πόλη των Χανίων από το έτος 2007 από το Κτηματολογικό Γραφείο Χανίων. Στη διάρκεια της λειτουργίας του παραπάνω θεσμού διαπιστώθηκε πως η ακόλουθη σειρά παραγόντων δηλαδή :

• η απουσία υποχρέωσης υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου ,
• η μη χρήση των δημοσίων βιβλίων που τηρούνται από τα υποκατασταθέντα υποθηκοφυλακεία
• η μη χρήση των στοιχείων των ιδιοκτησιών που τηρούν δημόσιοι φορείς και της τοπογραφικής αποτύπωσής τους, όπως των τοπογραφικών υποβάθρων σε εκτελεσθέντες αναδασμούς, απαλλοτριώσεις, διανομές κληροτεμαχίων, καθορισμούς αιγιαλού και οριοθετήσεις υδατορεμάτων.
• η απουσία υποχρεωτικής υποβολής τοπογραφικών στην περίπτωση που γίνεται επίκληση χρησικτησίας
προκάλεσαν σωρεία προβλημάτων ορθής τοπογραφικής αποτύπωσης ιδιωτικών και δημοσίων εκτάσεων που προκαλούν, έχουν δώσει έδαφος στην καταπάτηση ιδιωτικών δικαιωμάτων, την περιέλευση σε ιδιώτες δημόσιας περιουσίας ακόμη και κοινοχρήστων εκτάσεων και την δημιουργία γεωτεμαχίων ιδιοκτησίας «αγνώστου».

Για την αντιμετώπισή τους επιβαρύνεται η λειτουργία των κτηματολογικών γραφείων με πλήθος αιτήσεων διόρθωσης σφαλμάτων που είτε αφορούν το δικαίωμα είτε την ορθή τοπογραφική αποτύπωσή τους καθώς και οι κτηματολογικοί δικαστές που επιφορτίζονται με το έργο της διόρθωση των παραπάνω ανακριβειών. Συγχρόνως όμως οι πολίτες των Χανίων αναλαμβάνουν δαπάνες πολλές φορές υπέρμετρες για την αξία του ανακριβώς δηλωθέντος ακινήτου και με μεγάλη χρονική καθυστέρηση στη διευθέτησή τους.

Η δομή και ο τρόπος λειτουργίας των κτηματολογικών γραφείων που προβλέπεται από το ν. 4512/2018 , νομοθετικό προϊόν της προηγούμενης κυβέρνησης, δεν θέτει τις βάσεις για την απρόσκοπτη και ομαλή λειτουργία των κτηματολογικών γραφείων της χώρας. Καταργεί τις υπάρχουσες δομές των κατά τόπους αρμοδίων υποθηκοφυλακείων και στη θέση τους προβλέπει τη δημιουργία ενός διογκωμένου δημόσιου φορέα, με πλήθος υπαλλήλων στην κεντρική υπηρεσία και ελλειπή στελέχωση στις λιγοστές αποκεντρωμένες υπηρεσίες που προνοεί.
Ας αναφερθεί ως παράδειγμα πως για την περιφέρεια της Κρήτης προβλέπεται η δημιουργία ενός κτηματολογικού γραφείου με έδρα το Ηράκλειο. Σε όλους μας είναι γνωστό πόσο ήδη καθυστερεί η καταχώρηση των πράξεων στο παραπάνω γραφείο αν και προς το παρόν είναι επιφορτισμένο με την καταχώρηση συμβολαίων που δεν αφορούν καν το σύνολο του ομωνύμου νομού. Για την περιοχή του Ν. Χανίων προβλέπει την λειτουργία ενός μόνο υποκαταστήματος χωρίς όμως ουσιαστικές αρμοδιότητες και αντίστοιχα ελλειπή δομή.

Η χώρα μας και ειδικά η περιοχή των Χανίων, περιοχή που στη μεγάλη έκτασή της δεν έχει ακόμη κτηματογραφηθεί χρειάζεται μία δομή που να βοηθά και όχι να κωλύει την αξιοποίηση της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας. Nα ενθαρρύνει τις επενδύσεις στο χώρο της ακίνητης περιουσίας με αξιοπιστία και ασφάλεια.

Για το λόγο αυτό προτείνουμε, εκκινώντας από την έως σήμερα εμπειρία μας τα ακόλουθα :
1. Τη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος λειτουργίας των υποθηκοφυλακείων – κτηματολογικών γραφείων και των κατά τόπους γραφείων, η οποία :
• διασφαλίζει την ανεπηρέαστη θεσμικά λειτουργία τους υπαγόμενα στην εποπτεία του κατά τόπους αρμόδιου εισαγγελέα
• δίνει την ευχέρεια στον υποθηκοφύλακα- προϊστάμενο κτηματολογικού γραφείου με την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία να προσαρμόζει τις ανάγκες σε προσωπικό ανάλογα με τον αριθμό των εισερχομένων αιτήσεων

• δεν επιβαρύνει δημοσιονομικά τον δημόσιο προϋπολογισμό καθώς η αμοιβή του υποθηκοφύλακα προκύπτει αναλογικά προς τον αριθμό των εισερχομένων αιτήσεων, ο ίδιος καλύπτει τα έξοδα λειτουργίας της υπηρεσίας και αποδίδει ΦΠΑ . Ας σημειωθεί πως το Δημόσιο αποστερείται με τον ν. 4512 / 2018 του τελευταίου εσόδου του, ενώ συγχρόνως αυξάνει το κόστος των πράξεων και των εκδιδόμενων πιστοποιητικών
• αξιοποιεί τα έμπειρα στελέχη, υποθηκοφύλακες – προϊσταμένους κτηματολογικών γραφείων με γνώση των ιδιαιτεροτήτων της κάθε περιοχής.
2. Την στελέχωση των κτηματολογικών γραφείων τουλάχιστον από ένα μηχανικό με γνώσεις τοπογραφίας για την εξέταση των αιτήσεων που επιφέρουν μεταβολές στον κτηματολογικό χάρτη και την επίλυσή τους με αποφάσεις που θα λαμβάνονται από τα κατά τόπους αρμόδια γραφεία,
3. Την επίλυση των μείζονων θεμάτων τοπογραφικής αποτύπωσης από την κεντρική υπηρεσία, όπως λ.χ. μετακίνηση ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων, επεξεργασία τοπογραφικών υποβάθρων άλλων δημοσίων υπηρεσιών

4. Την κατάργηση του αμάχητου τεκμηρίου όπου προβλέπεται από τον ν. 2664 / 1998 ούτως ώστε να μην επέλθει απαλλοτρίωση εμπράγματων δικαιωμάτων ιδιωτών ή του ελληνικού δημοσίου από εσφαλμένες ή ανύπαρκτες εγγραφές Η συνεχώς παρατεινόμενη προθεσμία διόρθωσης των ανακριβειών των αρχικών εγγραφών αναδεικνύει το πλήθος των προβλημάτων που προκάλεσε η ελλιπής κτηματογράφηση και των οποίων η επίλυση με βεβαιότητα δεν θα ολοκληρωθεί στις 31- 12 – 2020.
5. Την διενέργεια διαγωνισμού κάλυψης των υφισταμένων κενών υποθηκοφυλάκων – προϊσταμένων κτηματολογικών γραφείων. Ειδικά σε πλέον των 100 αμίσθων υποθηκοφυλακείων – κτηματολογικών γραφείων καθώς από τα 2011 δεν έχει διενεργηθεί σχετικός διαγωνισμός.
6. Την ολοκλήρωση της μηχανογράφησης των αρχείων των αμίσθων υποθηκοφυλακείων η οποία είχε ξεκινήσει επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το 1993 ,

7. Σταδιακές συγχωνεύσεις υποθηκοφυλακείων – κτηματολογικών γραφείων ανάλογα με τον αριθμό των εισερχομένων πράξεων και των εμπειρικά διαπιστούμενων ανακριβειών
8. Αναστολή εφαρμογής του ν.4512/2018 έως ότου επιλυθούν τα ως άνω λειτουργικά ζητήματα που προκύπτουν.
Οι παραπάνω προτάσεις είναι απόρροια της μακρόχρονης εμπειρίας μας και πιστεύουμε πως στοχεύουν στην δημιουργία ενός λειτουργικού και αξιόπιστου συστήματος καταχώρησης των εμπραγμάτων δικαιωμάτων στη χώρα μας στη βάση του κτηματολογίου.
Για το ΤΕΕ Τμήμα Δυτικής Κρήτης Για τον Δικηγορικό Σύλλογο Χανίων

Πρόεδρος Σοφιανός Σπυρίδων Πρόεδρος Δασκαλάκης Ιωάννης