«Εξοχότατε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας,
Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή, σας υποδεχόμαστε σήμερα στα Χανιά, στην Κρήτη, στην μητέρα Ελλάδα.
Είναι εξαιρετική τιμή να βρίσκεστε ανάμεσα μας, με αφορμή το ετήσιο μνημόσυνο και το Φεστιβάλ «Μίκης Θεοδωράκης» που η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Χανίων και ο Παγκρήτιος Σύλλογος Φίλων «Μίκης Θεοδωράκης» θέσπισαν για τον μεγάλο Κρητικό, τον μεγάλο Έλληνα, τον μεγάλο Ρωμιό κι Οικουμενικό Άνθρωπο, τον πολιτικό αλλά πρωτίστως τον μεγάλο καλλιτέχνη, που μας χάρισε δημιουργίες άρρητα συνδεδεμένες με τις σημαντικές στιγμές του ελληνισμού, δημιουργίες που πλαισιώνουν καλλιτεχνικά και παντοτινά, τη συλλογική μας μνήμη.
Η παρουσία Σας σήμερα εδώ, στα Χανιά είναι ιστορική, όπως ιστορική είναι και η ίδια η πόλη. Μια από τις αρχαιότερες της Ευρώπης, μια από τις σημαντικότερες της μινωικής Κρήτης αλλά και συνάμα μια πόλη σύγχρονη, ευρωπαϊκή, ζωντανή και δυναμική.
Στο κέντρο της Μεσογείου, μεταξύ Ανατολής και Δύσης, διαχρονικό σταυροδρόμι πολιτισμών, παλίμψηστο αρχιτεκτονικής, πολύτιμη κιβωτός ιστορικών αναμνήσεων, η Κρήτη, όπως άλλωστε και η Κύπρος έθρεψαν και διέδωσαν τον ελληνικό πολιτισμό στα πέρατα της γης, σφυρηλατώντας μια διακριτή ταυτότητα αλλά και έναν αδιάσπαστο δεσμό μεταξύ των Κρητικών και Κυπρίων, επί αιώνες.
Ο Δήμος Χανίων άλλωστε, είναι αδελφοποιημένος με 4 πόλεις της Κύπρου: την Πάφο, την Αμμόχωστο, την Πόλη Χρυσοχούς και την Έγκωμη, τιμώντας αυτόν τον δεσμό, μέσω της έμπρακτης και ουσιώδους συνεργασίας.
Είναι για εμάς είναι σημαντικό, διατηρώντας την ιστορική μνήμη, να μπορούμε να καταγράφουμε τις ιστορικές διαδρομές, τόσο της Κρήτης όσο και της Κύπρου, καθώς αμφότερες αποτέλεσαν κεντρικά ζητήματα στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.
Το Κρητικό ζήτημα, όπως άλλωστε και το κυπριακό αλλά και το μεσανατολικό αποτέλεσαν ζητήματα που απασχόλησαν και τα δύο τελευταία απασχολούν τη διεθνή πολιτική και συσχετίζονται άμεσα με ευρύτερα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της περιοχής.
Και στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι δεν ξεχνάμε ποτέ ότι εδώ και πέντε δεκαετίες η Κύπρος παραμένει, ημικατεχόμενη χώρα. Δεν ξεχνάμε τον βίαιο ξεριζωμό και τον εκτοπισμό χιλιάδων Ελληνοκυπρίων, τη διχοτόμηση του νησιού αλλά τον βίαιο χωρισμό Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Και αν η Κρήτη, έπειτα από αιώνες αγώνων και διεκδικήσεων, ευτύχησε να στέκεται ελεύθερη, οφείλεται πρωτίστως, στο γεγονός ότι στο τελευταίο, εξαιρετικά κρίσιμο στάδιο του κρητικού ζητήματος, είχε ως πρωθυπουργό τον εθνάρχη, Χανιώτη, Ελευθέριο Βενιζέλο.
Υπό την εμπνευσμένη ηγεσία του Ελευθερίου Βενιζέλου, επιτεύχθηκε η επιθυμητή έκβαση και η ένωση της Κρήτης με την μητέρα Ελλάδα και τα τεκμήρια της σπουδαίας αυτής διαδρομής και πολιτικής δράσης εκτείθενται σε μικρή απόσταση από το Ενετικό Λιμάνι, βρίσκεται το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος», το οποίο αποτελεί τον θεματοφύλακα της κληρονομιάς του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Κληρονομιά που μας καλεί να αναστοχαστούμε το Κυπριακό ζήτημα, ως μια ιστορία χαμένων ευκαιριών που μας στοιχειώνει, και δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολιών, για τη σημασία, την ευθύνη και την κρισιμότητα των πολιτικών ηγεσιών ανά τους αιώνες και ανά την υφήλιο.
Και ότι οι μελλοντικές μας επιλογές πρέπει να γίνονται στη βάση του ρεαλισμού, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και κάθε συμμαχίες, έχοντας πάντα ως γνώμονα ότι η εξωτερική πολιτική πρέπει να ασκείται με το βλέμμα στραμμένο στις επόμενες γενιές, απαλλαγμένη από εφήμερες συγκυρίες και ματαιόδοξους πολιτικούς χειρισμούς.
Η Κύπρος το 2004, πέτυχε να εισέλθει στην Ευρωπαϊκή οικογένεια ως το 14 μέλος της, γεγονός που αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο για την πορεία της. Και ως ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλείται αλλά και προσκαλεί τα υπόλοιπα μέλη να αποδεικνύουν καθημερινά την αλληλεγγύη μεταξύ τους και την απαρέγκλιτη προσήλωση τους στους κανόνες της διεθνούς πολιτικής, στις αποφάσεις και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Και είναι σήμερα περισσότερο επιτακτικό από ποτέ, στη βάση των τραγικών γεγονότων που εκτυλίσσονται στην Ουκρανία και την Μέση Ανατολή, οι υπερεθνικοί αυτοί οργανισμοί της Ε.Ε. και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών να ανακτήσουν και να διευρύνουν την αποτελεσματικότητά τους, ανατρέχοντας στις ιστορικές συγκυρίες και δικαιώνοντας τους λόγους, και εκείνες τις κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες που οδήγησαν στη γέννηση τους.
Στην παγκόσμια, σύγχρονη και σύνθετη πραγματικότητα, καμία ισορροπία δεν μπορεί να επέλθει αν δεν παραμεριστούν οι εθνικισμοί, αν δεν επικρατήσει η συναδέλφωση και αν δεν βρεθούν τα τολμηρά μέσα και οι τρόποι, ώστε να μπορούν να επιβάλλονται, απαρέγκλιτα οι επιταγές του διεθνούς δικαίου και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Είμαι σίγουρος ότι η συνεργασία της κυβέρνησης της Κύπρου με την κυβέρνηση της Ελλάδας, προσανατολίζεται προς αυτήν την κατεύθυνση και απ’ αυτό εδώ το βήμα, θέλω να στείλω τις εγκάρδιες ευχές της κοινωνίας των Χανίων να μπορέσει, επιτέλους, ο ελληνισμός να δει ξανά την επανένωση της Κύπρου και τις κοινότητες του νησιού να ζουν σε ένα ειρηνικό πλαίσιο, όπως έχουν αποδείξει ότι μπορούν και στο παρελθόν.
Για τους παραπάνω σκοπούς αγωνίστηκε και ο ίδιος ο Μίκης, ο οποίος μεγάλωσε και γαλουχήθηκε στην μεγαλόνησο της Κρήτης αλλά συνδέθηκε και με την μεγαλόνησο της Κύπρου· τη γη της λεμονιάς, της ελιάς, των παλικαριών και της αγάπης, τ’ άδικου χαμού, του χρυσοπράσινου φύλλου ριγμένου στο πέλαγο, όπως αναφέρει στα τραγούδια του.
Κι ο Μίκης Θεοδωράκης, θρέμμα περήφανων Κρητικών, αυτόν τον ιερό δεσμό μεταξύ των τόπων και των ανθρώπων μας, τον βίωσε, τον τίμησε και τον μετουσίωσε σε πνευματικό αγώνα, το μόνο όπλο που διέθετε, όπως έλεγε και ο ίδιος.
Μέσα από το έργο, την προσφορά του, την παρακαταθήκη του και κάθε πτυχή της τεράστιας προσωπικότητας του, ο Μίκης Θεοδωράκης, ήταν ένας ακούραστος αγωνιστής, που σήμερα περισσότερο από ποτέ, αποτελεί ένα φάρο ελπίδας για κάθε αγώνα, συλλογικό ή προσωπικό.
Το μουσικό έργο του δε, πολυδιάστατο, ήταν ελληνικό και παγκόσμιο αλλά και μια οικουμενική πρόσκληση αγώνα, ελευθερίας και ελπίδας, για όλους τους ανθρώπους σε όλη τη γη.
Εξοχότατε Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι
Η παρουσία σας σήμερα εδώ, προσδίδει ιδιαίτερη τιμή και κύρος στην πρωτοβουλία που έχουμε αναλάβει από κοινού με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Παγκρήτιο Σύλλογο Φίλων «Μίκης Θεοδωράκης» και θεωρούμε ότι θα αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για να μπορέσουμε να αναδείξουμε και να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές της ανθρωπότητας, τη σπουδαία παρακαταθήκη του Μίκη Θεοδωράκη και τα μηνύματα που αυτή φέρει.
Την ίδια στιγμή αποτελεί και ένα αντίδωρο ευγνωμοσύνης του κυπριακού λαού απέναντι στις μεγάλες δημιουργίες του Μίκη και μια αναγνώριση για όσα προσέφερε μέσα από τον πνευματικό του αγώνα, στην ανάγκη του να εκφράσει τον πόθο, τον πόνο, τις αγωνίες και τη χαρά του ελληνισμού, πανταχού.
Από εδώ, λοιπόν, τον χώρο που φέρει το όνομα του μεγάλου μουσικοσυνθέτη, σας καλωσορίζω για ακόμα μια φορά στα Χανιά και θέλω να γνωρίζετε πως τόσο εσείς όσο και όλοι οι αδελφοί Κύπριοι είστε πάντα ευπρόσδεκτοι στον τόπο μας, έχοντας την ευγενή φιλοδοξία να συναγωνιστούμε την αξεπέραστη κυπριακή φιλοξενία.»
